Op 28 februari hielp Hudu ons met het wassen cq impregneren van ons muskietennet.

Onderstaand: Compound-boy Hudu helpt ons met het wassen en opnieuw impregneren van ons muskietennet.

En plotseling zijn er 4 extra kippen op onze compound. Volgens Hudu weggelopen bij de eigenaar, omdat ze niet gevoerd werden. Als wij ze niet zouden voeren, zouden ze wel weer weggaan. 'But…if you like to feed them, they will stay'…

Zoals in de vorige update werd vermeld, is onze voormalige stagebegeleidster weven, madam Juliet, verongelukt. Wij kregen dit bericht door via teacher Paul, maar op dat moment was de 'burial' al achter de rug. Aangezien we geen telefoonnummer hadden van naaste familieleden, moesten we het doen met informatie die we via via vernamen. We kregen tegenstrijdige berichten over haar dood en vonden het niet prettig dat we er geen beeld bij konden vormen. Op een zeker moment besloten we dan ook om naar de shop te gaan die grenst aan de shop van madam Juliet. In deze shop werken 'disabled people'. Eén van hen kon ons het telefoonnummer geven van zoon Samuel. We spraken met hem af dat we hem graag even wilden ontmoeten 'to share the sad feelings'. We troffen elkaar in de shop van zijn moeder. Toen kregen we het ware verhaal te horen. Madam Juliet was op zondagmorgen 11 januari om 6.00 uur 's ochtends met haar dochter op weg naar de kerk. De dochter reed op de motorbike; moeder Juliet zat achterop. Ze zijn dus niet op een stilstaande auto gevlogen; nee…..een automobilist verleende geen voorrang en reed op de beide dames in. Beiden werden naar het ziekenhuis gebracht. De dochter herstelde spoedig. Madam Juliet had gebroken armen en benen. Daar ga je echter niet aan dood. Ze werd ontslagen uit het ziekenhuis en naar de 'village' gestuurd voor 'local treatment'. Dat is hier heel gewoon. De botbreuken heelden, maar een immense pijn op de borst kwam ervoor in de plaats. Precies 3 weken later (op 1 februari) is ze gestorven. Dat was nou eenmaal God's wil.

Onderstaand: Madam Juliet van de stageplek weaving.(stagebegeleider). Zij is overleden op 1 februari 2009.	Onderstaand: De stageplek weven/de shop van madam Juliet. (Vanwege haar overlijden tijdelijk gesloten).

Toen we Samuel vroegen hoe oud zijn moeder was geworden, kregen we te horen: 'Perhaps 47'……Dit was echter niet bekend, omdat er ten tijde van haar geboorte nog niet werd geregistreerd. Samen gingen we naar 'the family house' in een bush-dorpje 20 km. verwijderd van Tamale. Ook dit maakt onderdeel uit van de cultuur……'showing concern to the family' is erg belangrijk. De mannen zaten onder een afdak van stro en de vrouwen zaten in de lemen hut. Op beide plekken werden we welkom geheten en geïntroduceerd door Samuel. Hierna bezochten we het graf….gelegen achter de hut waar ze was geboren. Stokken en takken op het graf moesten er voor zorgen dat de dieren het graf niet zouden uitgraven. Wij hadden voor Samuel 2 foto's van zijn moeder laten afdrukken: 1 exemplaar van een serieuze, mooie Juliet en 1 exemplaar van een lachende en dansende Juliet samen met Ben. Voor Samuel een kostbaar bezit. De foto's werden dan ook vol trots getoond aan de familieleden in het bushdorpje.

Onderstaand: 'The family house' van madam Juliet in een bushdorpje 20 km. verwijderd van Tamale. Hier bezochten we de familie om ons medeleven te betuigen.	Onderstaand: Het graf van madam Juliet. Zij werd begraven achter de hut waar ze was geboren.

Wij werden op onze tocht naar de 'village' ook vergezeld door onze compound-boy Hudu. Dit had een andere oorzaak. Zoals bekend hebben wij 4 shops in beslag genomen van de 4 meiden die niets hadden terugbetaald. Eén van de 'unlucky ones' was weefmeisje Rohana. In een grijs verleden had zij stage gelopen bij madam Juliet. Haar kiosk inclusief weefattributen was dus naar ons huis getransporteerd. Voor de kiosk is al een nieuwe eigenaar gevonden, maar nog niet voor het weefgetouw inclusief alle toebehoren. Wij hadden 2 sewing-shops geconfisqueerd, 1 weaving shop en 1 hairdressing shop. Ishmel had echter 3 sewing-girls geleverd en 1 hairdressing girl. Het zij zo…..Wij bleven dan ook nog even zitten met een complete weefuitrusting. Ongetwijfeld komt hier ook nog wel een nieuwe eigenaar voor, maar voorlopig stond het weefgetouw dus even in onze garage. Wat bleek nou? Weefmeisje Rohana had een bepaald weef-onderdeel van madam Juliet geleend (zou beter functioneren).
Niemand die ons dit had verteld. Via via kwamen we hier achter. Uiteraard moest dit terug naar de shop van madam Juliet. Echter……we konden dit niet losmaken van het weefgetouw, omdat we dan het hele proces zouden verstoren en het materiaal zouden 'spoilen'. We besloten dan ook om het complete weefgetouw tijdelijk te parkeren in de shop van madam Juliet. Een weefgetouw is een onhandig groot gevaarte. Dit moest in de auto getransporteerd worden. Hudu was nodig om het weefgetouw tijdens het rijden vast te houden en de openstaande autodeur in de gaten te houden. We arriveerden veilig bij de shop van madam Juliet. Aldaar aangekomen werd besloten om de mensen van de shop het weefproces te laten afronden en de 'cloth' aan Rohana te geven. De mensen van madam Juliet's shop konden dan de spullen van madam Juliet houden en wij zouden dan het weefgetouw weer op kunnen halen. Maar……dit zou nog wel 40 dagen duren……voor rouwen staat namelijk 40 dagen……

1 maart: De nieuwe maand werd ingeluid met een bezoekje aan Taiba. Haar oudste dochtertje Nana werd 3 jaar. De kleine Zenab van 3 maanden lag vredig te slapen in de hut. Jarige Nana was echter naar de 'Arabic school'. Ja, de kleine meid moet Arabisch leren. 'This is due to our religion', aldus Taiba. Op het moment dat we wilden vertrekken, kwam de jarige echter thuis.

Onderstaand: De 3 maanden oude Zenab; de baby van Taiba.	Onderstaand: De jarige Nana; het oudste dochtertje van Taiba werd 3 jaar.

Taiba zit nog steeds niet in de shop. Zij is gestart bij een NGO om 7 meisjes naailes te geven. Als deze 7 dames enigszins 'op niveau' zijn, zal Taiba de meisjes meenemen naar haar shop. Echter…..het zal nog wel een tijd duren voordat de girls zover zijn. Volgens Taiba kunnen ze nog niets en is het echt 'basic level'. Ook dit zijn straatmeiden; dus nooit naar school geweest.
Iets uitmeten bijvoorbeeld is al 'een brug te ver'. Toch past het prima in het beeld van de Nederlandse sponsor. Hij heeft Taiba de shop gegeven, omdat zij een voorbeeldfunctie heeft voor kansarme meisjes. De knaap die tijdelijk in de shop van Taiba zat en daar telefoonkaarten verkocht, is inmiddels weer vertrokken…..No market…..
Verder maakten we op deze dag kennis met de Nederlandse Monique, die 5 maanden stage komt lopen in Ghana. Ben zal haar supervisie geven in het kader van haar SPH-opleiding.

Met de 4 meiden die geen kiosk meer hebben, is er geen contact meer. Maar er is een uitzondering en dat is Azara 1, of liever gezegd de moeder van Azara 1. Zoals eerder gemeld: De moeder was serieus, maar de dochter helaas niet. De hele dag staat de moeder van Azara 1 langs de kant van de weg om etenswaren te verkopen en op deze manier probeert ze haar kostje bij elkaar te scharrelen. In het verleden kochten we nog wel eens fried yam bij haar, maar tegenwoordig is het 'finished'.

De 9 dames die hun shop nog hebben, doen het voor Ghanese begrippen vrij aardig. 3 van de 9 doen het bovengemiddeld goed: Suhayini, een naaister, is op eigen initiatief teruggegaan naar haar stagebegeleider om het sewing-vak nog beter onder de knie te krijgen (en heeft die extra kosten zelf betaald). Dit betekent wel dat ze van maandag t/m vrijdag niet in haar shop zit, maar het is wel investeren in de toekomst. Gedurende de week heeft ze iemand anders geregeld die haar honneurs waarneemt in de kiosk. Ook dit was haar eigen initiatief. Op zaterdag is ze zelf weer aanwezig in haar shop. Het tijdelijke bijspijkeren zal ongetwijfeld z'n vruchten afwerpen. Ook over weefster Asia zijn we erg tevreden. Haar shop staat echt in de bush; maar ze heeft zich 'gespecialiseerd' in het weven van doodsgewaden. Aan dode mensen is namelijk geen gebrek. Voor haar betekent dit markt. In haar moslimcultuur wordt een overledene op de dag van overlijden begraven in een gebroken wit geweven gewaad. De laatste uit de top 3 is kapster Azara nummer 3; de jongste van het stel, maar absoluut een ondernemend type en een doorbijtertje. Haar shop is altijd open en ze is gemotiveerd en aktief.
De overige 6 doen hun best, maar scoren in onze Nederlandse beleving nog onder de maat. Positief was in ieder geval wel dat weefster Hadidja weer een klein bedrag wilde terugbetalen, nog voordat Ishmel de community inging om de centen op te halen. Kapster Akiti is weer gestart; had namelijk wat achterstand opgelopen, i.v.m. de geboorte van haar zoontje. Zo heeft ieder meisje weer een ander verhaal..........

Hoewel we gestopt zijn met NFD en Ishmel verantwoordelijk is voor de terugbetalingen van de leningen, hebben we gemerkt dat hij gewoon veel te weinig doet. Lastig hoor! Je wilt er niet 'bovenop zitten', maar aan de andere kant is het wel belangrijk dat het geld dat terugkomt opnieuw ingezet kan worden voor microkredieten. Zo af en toe 'sturen' we dan ook nog een beetje en helpen hem herinneren aan het feit dat aan het einde van de maand hij weer geacht wordt de communities in te gaan om de centen op te halen. Enne…..heeft hij al iemand gevonden voor een complete weefuitrusting die over is? Dit uiteraard ook in het kader van een lening. En is hij al naar NorGhaVo geweest, i.v.m. het 'paperwork due to the 4 confiscated kiosks?' En hebben de meiden die betaald hebben nu eindelijk een bewijsstukje hiervan ontvangen? Enz. enz. We mailen, we sms-en, we bellen, maar….zonder resultaat. Er gebeurt gewoon niets! Dan belt de kleine Azara 3 op en laat in gebrekkig Engels weten dat ze 5 GHc wil betalen. Aangezien ze geen Ishmel heeft gezien, had ze besloten ons te bellen.Wij dus weer naar de community… Bovendien gaven we haar het telefoonnummer van Ishmel, zodat ze hem direkt kon bereiken. Ishmel moet het geld ophalen….niet wij! Als we Ishmel met dit verhaal confronteren, krijgen we slechts te horen: 'I was there, but I didn't meet her'. Tsja….

Mister Halilahi werkt naar volle tevredenheid met een gedeelte van zijn sewing-girls in onze containers op Kukuomarket. Binnenkort zullen er zelfs Kayayoo-girls uit Accra bijkomen. Dat vinden we extra mooi. We zijn blij dat ons trainingscentrum weer wordt gebruikt voor het doel waarvoor we het hebben gebouwd, namelijk: Kansarme meisjes helpen.

Onderstaand: Nog meer kansarme meisjes op Kukuomarket (sewing-department).

 Toch merken we dat mister Halilahi een beetje nerveus wordt als het onderwerp Hawa ter sprake komt. Hawa is nog in de Verenigde Staten, maar in april zal ze terugkeren naar Tamale. Wat zal er gebeuren als ze ziet dat wij Kukuomarket op onze eigen wijze nieuw leven hebben ingeblazen? Zij heeft namelijk hele andere plannen met Kukuomarket….een kerk, een restaurant of wie weet….Zowel NorGhaVo als wij zullen dit nooit toestaan. Kukuomarket is en blijft een trainingscentrum voor 'needy girls!' En hoe zit het met de rechtszaak tegen Hawa? NorGhaVo Ghana laat ons weten dat er eerst contact moet worden opgenomen met de lawyer van NorGhaVo (is 'on travelling') en daarna met de lawyer van NFD (NorGhaVo wil dat we wachten met 'court' totdat Hawa terug is uit de Verenigde Staten). Wij zien geen noodzaak om te wachten en mailen dit naar NorGhaVo. Zoals gewoonlijk geen reactie. Dan blijkt dat zowel Peter als Alex van NorGhaVo een 'funeral' hebben. De vader van Peter is gestorven en de moeder van Alex is gestorven. Maar een 'funeral' duurt weken en weken…………Conclusie: Het schiet weer voor geen meter op!!!
Toen we de meiden zowel als mister Halilahi een keer bezochten, waren de dames bezig om hun eten te bereiden. Er werd volop fufu gestampt. Toen het klaar was gingen ze in een grote kring zitten en de schaal met fufu werd in het midden geplaatst. Iedereen tastte toe; de rechterhand ging steeds maar weer richting 'etensbak'. Het was een mooi gezicht. Ze lieten me weten dat ze iedere dag hun eigen potje kookten op Kukuomarket (fufu, banku, rijst) en dat ze daar 3 pesewas voor moesten betalen (een ouderwetse Nederlandse stuiver!)
Mister Halilahi gaat serieus om met zijn nieuwe werkplek op Kukuomarket. Hij regelt iemand die het signboard en de boog gaat herstellen (waren omgewaaid t.g.v. storm); hij schakelt iemand in die een paar houten dakspanten repareert; hij laat de muren opnieuw schilderen; hij laat het onkruid verwijderen enz. enz. Inmiddels zijn er ook nieuwe 'needy girls' gearriveerd. Het moge duidelijk zijn dat wij heel blij zijn met mister Halilahi.

Op onze compound wemelt het van de libelles.

We weten natuurlijk wel dat de telefoonlijnen hier verre van optimaal zijn, maar deze maand is het wel extreem slecht. Bellen of gebeld worden is een probleem……...........network busy/number busy/error in connection/switched off/out of coverage area e.d.

Op 2 maart vonden we een verrassing in ons postvak op NorGhaVo: Een dvd van de groep mensen uit Sevenum die ons in 2007 hebben bezocht. Ieder jaar mogen wij omstreeks november een aantal mensen verwelkomen van de 'Stichting Vrienden van Christopher'. Inmiddels mochten wij al 3 groepen begroeten. Op de dvd zagen we dus ook ons Kayayoo-girls projekt staan. Een leuke herinnering!

Onze cd-speler vertoont kuren; beetje lastig als deze je in de steek laat tijdens het lesgeven. Oké, even laten maken dus…..ja, was het maar zo simpel…..als je eindelijk het juiste mannetje hebt gevonden, is hij 'too tired'; daarna 'on travelling' en vervolgens heeft hij 'a funeral'. Dat schiet dus niet op!

Het was een Nederlandse week, want op 3 maart kregen we bezoek van Jan Snel uit Sevenum. Hij was weer op doorreis naar zijn project in Bolgatanga.

Onderstaand: Bezoek van Jan Snel uit Sevenum. Hij was op doorreis naar zijn project in Bolgatanga.

Ben haalde Jan op van het vliegveld in Tamale. 's Middags werd hij door Franz Zempf (een Zwitser die al 31 jaar in Ghana woont) met de auto van Tamale naar Bolgatanga gebracht. Voordat beiden afreisden naar Bolgatanga, aten we samen een hapje in Tamale. Op ons advies gingen we naar de Togolees. Deze chefkok met een Franse inslag viel in goede aarde. Jan Snel komt toch wel 2x per jaar naar Ghana. Dit betekent dat wij hem al voor de 6e keer mochten begroeten! En we werden weer verblijd met allerlei verrassingen, waaronder de Nederlandse kaas en drop! Heerlijk!

Nele (een Belgische NorGhaVo-vrijwilligster) is opgenomen in het ziekenhuis, alwaar we haar bezochten. Ze is behoorlijk ziek. Eerst werd ze opgenomen in het Kabsad ziekenhuis, daarna in het Tamale Teaching Hospital en daarna wederom in Kabsad. Uiteindelijk werd besloten dat ze overgevlogen ging worden naar Accra. Helaas was nog steeds niet duidelijk wat de oorzaak was van haar klachten. Uiteindelijk besloot ze dan ook om terug te gaan naar België (eerder dan gepland). Maar…ze liet weten misschien volgende maand terug te komen naar Ghana!

En dan laat Dees weer prikken op malaria. Er zijn nog steeds hoofdpijnklachten. Verder zijn we beiden erg moe. Wellicht bevangen door de hitte? Ongetwijfeld, maar helaas is er ook nog steeds sprake van malaria bij Dees. Dit keer laten we niet prikken in New Life Lab, maar in Kabsad Hospital. Dit keer geen Coartem of Lonnart kuur, maar een combinatie van Artemos en Malocide. (Palidar). De hoofdpijn is inmiddels weg en ik voel me goed; heb geen klachten. Over 2 weken maar weer laten checken. Dan laat Dees dus weer prikken op malaria. Zou de 3e kuur eindelijk effectief zijn geweest? Het antwoord is ja! Op 16 maart behoorde de malaria weer tot het verleden. Blijkbaar werkt bij mij de combinatie van Artemos en Malocide goed.

Op een avond krijgen we bezoek van Tahiru. Hij is degene geweest die ons na de verhuizing veel heeft geholpen met allerhande klusjes. Wij hadden copieën voor hem gemaakt op het gebied van 'water and sanitation'. Dit kon hij namelijk goed gebruiken als hij in de village was om de mensen bewust te maken van o.a. de 'basic cleanliness'. Maar zijn bezoek had nog een reden. Hij vroeg hulp als het gaat om het naar school kunnen sturen van zijn jongste dochtertje. Wij beloofden hem ons best te gaan doen in Nederland en plaatsten de volgende oproep op onze homepage:
Help de kleine Sahara op weg naar school!
Soms kruist iets je pad, waarvan je denkt: 'Hier gaan we ons weer voor inzetten!'
In dit geval betreft het een 3-jarig meisje, Sahara genaamd. Zij is het dochtertje van Tahiru. Deze Tahiru heeft ons na de verhuizing veel geholpen met allerhande klusjes in ons nieuwe onderkomen. Zoals zovelen hier in Ghana heeft Tahiru geen werk. Sociale voorzieningen zijn er niet. Zoals elke ouder wil ook Tahiru goed voor zijn kinderen zorgen. Zijn oudste dochter van 8 jaar gaat naar een governmental school. Dit onderwijs is min of meer gratis. De wens van Tahiru is dat zijn jongste dochter van 3 kan starten in een klasje ter voorbereiding op Primary 1 (groep 3 in Nederland).
Daarvoor dient zij te doorlopen Nursery en Kindergarten (groep 1 en 2 in Nederland).
Dit is niet mogelijk op een governmental school, maar wel op een private school.
Tahiru woont min of meer vlakbij het privé-schooltje van Dees en…..hij heeft dus zijn oog laten vallen op Cambridge garden academy.
De kosten zijn echter vrij hoog en Tahiru kan een en ander zelf niet bekostigen.
Hij heeft de kwestie met ons besproken en we hebben hem beloofd ons best te gaan doen in Nederland.
De totale kosten voor 3 jaren bedragen:

- 1e jaar: Toelatingskosten: 30 GHc
Schoolgeld: 180 GHc
Uniform: 30 GHc
Totaal 1e jaar: . 240 GHc
- 2e jaar: 210 GHc
- 3e jaar: 210 GHc

Totaal: 660 GHc

Omgerekend in Euro's praten we over een bedrag van 500 Euro.

Wellicht zijn er mensen in onze kring die deze kleine Sahara een kans willen geven. Een bijdrage kan overgemaakt worden op gironummer: 9397346 t.n.v. NorGhaVo Nederland te Nijmegen onder vermelding van: Sahara.
Alvast een dank-je-wel van vader Tahiru.

Onderstaand: Klusjesman Tahiru met zijn dochtertje Sahara bij ons thuis. Samen kijken we naar het beeldscherm waarop de oproep te zien is om financieel te helpen, i.v.m. het naar school kunnen sturen van de kleine meid.

Toen onze webmaster bovenstaande tekst had geplaatst op onze homepage, leek het ons leuk om Tahiru en de kleine Sahara dit te laten zien. Tahiru kon maar niet bevatten dat 'the whole world' deze oproep kon zien. Zijn reactie: 'It's very interesting and I will pray that we succeed!' De kleine Sahara zei geen woord, maar keek slechts met grote ogen naar het beeldscherm. Het viel ons op dat het meisje was afgevallen. De 'bolle' wangetjes waren ingevallen en de ogen waren rood. 'It's due to the malaria', aldus vader Tahiru. Ja….en natuurlijk was er geen geld voor medicijnen….Op zo'n moment kun je begrijpen dat er nog veel te veel mensen onnodig doodgaan aan malaria.

Hoewel onze compound-boy Hudu ons wel vaker hielp met hand-en spandiensten, besloten we om het ietwat meer te structureren en hem 1x per week te laten komen voor allerhande klusjes in en om het huis. Wij blij en Hudu blij.

Gaande de tijd waren er weer een heleboel klusjes bijgekomen, waarvoor we een timmerman, een metselaar en een lasser nodig hadden. Hudu zette koers naar onze huisbaas Boye Bandie en deze gaf Hudu 'groen licht' om alles te laten repareren. Hudu liet hem ook weten dat een grote ladder wel handig zou zijn (nu moet hij via de mango-boom naar de polytank-tower klimmen) en een tuinslang van zeker 100 meter was een noodzaak om alle planten te besproeien. En hoe zat het trouwens met een watermeter? Nog steeds had 'the white man' geen watermeter. Dit moet uiteraard geregeld worden via de watercompany, maar het kon geen kwaad om ook onze 'landlord' een keertje te activeren. Deze had ons bijvoorbeeld in oktober al beloofd om zijn oude pick-up op te halen. Nog steeds staat zijn auto op onze compound.
En wat te denken van de polytank? Deze is eigenlijk een maatje te klein.

Eén van de schooleigenaren van Cambridge garden academy (de school waar Dees lesgeeft) heet Paul en dit is een aardige vent. What's in a name? Ook 'onze' teacher Paul van NFD is aardig. De Paul van Cambridge is niet alleen schooleigenaar, maar heeft ook nog een ander projekt. Het is fijn om met deze man van gedachten te wisselen, aangezien hij on-Ghanees denkt! Ha,ha,ha!!! Zijn manier van denken is bijna west-Europees. Hij was erg belangstellend naar mij toe, als het gaat om het feit op welke manier ik de lessen Frans ga opzetten. Hij vindt monitoring en evaluaties belangrijk en vroeg mij een en ander op papier te zetten. Hij liet me lesmateriaal zien dat hij had aangeschaft en dat totaal niet wordt gebruikt door de Ghanese leerkrachten. Tsja….als iets té vernieuwend is, dan is dat al gauw bedreigend voor de Ghanese teachers. Jammer….Aan mij dus de taak om innovatief bezig te zijn! Normaal gesproken loop ik altijd van school naar huis, maar nu kreeg ik een lift van deze teacher Paul. Aangezien ik op slechts 20 minuten lopen van school woon, waren we snel ter plekke. Toen ik hem liet weten dat hij kon stoppen bij 'the pink house', keek hij me verbaasd aan. Woonde ik in het huis van Boye Bandie? Ja….Wat bleek? Hij kende onze huisbaas en had er vanuit zijn werk ook contact mee gehad.

Ben loopt hier al twee en een half jaar op slippers die gemaakt zijn door een zekere mister Slim. Hij verslijt 2 paar per jaar. Hij schaart mister Slim dan ook absoluut onder zijn Ghanese vrienden.

Een leuk voorval: We gaan bij Ghana Telecom de rekening betalen voor onze internetverbinding/telefoonlijn. Het is dan wel grappig als je te horen krijgt:'How much do you want to pay?' Als je dan vraagt hoe hoog de rekening is, krijg je te horen: 'I don't know' en word je weer verwezen naar het zoveelste loketje!

5 maart: Ben gestart met het geven van supervisie aan de Nederlandse Monique van de opleiding SPH in Haarlem. Gedurende 5 maanden zal zij stage lopen in Ghana en wel op het project van onze oude huisbaas Jacco: CPYWD: Community Partnership Youth and Women Development. Dus dat is wel toevallig: Jacco is de stagebegeleider en Ben is de supervisor. Iedere sessie moet er vooraf een werkinbreng ingeleverd worden en na afloop dient er een reflectieverslag gemaakt te worden door de supervisant.

Voor de voorbereiding van de workshops in Savelugu levert Ben 'the theme-the topics- the achievements' aan bij de projectleider van CTSP: Children to School Project. De tweede workshop heeft als thema: Communicatie.

6 maart: Ghana 52 jaar onafhankelijk! Het is een Puclic Holiday. Iedereen is vrij. In de stad (Police park) vinden vele parades plaats. Wij geloven dit wel en gebruiken de dag om thuis te werken en achterstand in te halen. Een dag eerder had ik op mijn school de voorbereidingen al gezien. Al die kleintjes moesten opgesteld worden in rijen en met Ghanese vlaggetjes in de hand werd er gemarcheerd. Ook Ben was hier getuige van, aangezien hij het wel leuk vond om Cambridge ook eens van binnen te zien en kennis te maken met mijn Ghanese collega's en natuurlijk met de kinderen. Tot onze grote verbazing verscheen plotseling Musah van NorGhaVo. Zij willen waarschijnlijk weten waar we zijn terechtgekomen na NFD.

Onze vriend Paul hadden we al een tijdje niet gezien; daarom nodigden we hem een keertje uit op een zondagavond. Zijn reactie: 'Indeed Ben and Dees…..it's a long time!' Op het moment dat hij binnenkwam viel de stroom uit. Gelukkig duurde dit slechts een half uur. Paul bracht mango's en paw paw (papaya) voor ons mee. Het was een gezellige avond en natuurlijk was toch NFD weer onderwerp van gesprek: Terugbetalingen van de leningen; de taken van Ishmel en NorGhaVo in deze (waar we niet tevreden over zijn); de toekomst van Kukuomarket; een eventuele rechtszaak tegen Hawa enz. enz. Hij had ook nog een leuk verhaal: Hij had bezoek gehad van de vader van Feruza en Rohana en de vader van Fozia (3 van de 4 meiden die nu geen kiosk meer hebben). De vaders hadden hem gesmeekt of de 'white men' de shop niet konden teruggeven. 'Please, mister Paul, we beg you……' Uiteraard liet Paul beiden weten dat het te laat was om de klok terug te draaien. Bovendien hadden de shops al een nieuwe bestemming gevonden. Oh, deze ouders.....ze hebben gewoon altijd gedacht dat Ben en Dees niet tot inbeslagneming over zouden gaan.

Hittebultjes…….hittebultjes………hittebultjes………
Op 9 maart was het 42 graden in Tamale!!! We snakken naar het regenseizoen! En dan…..yes! Op 10 maart begint het 's avonds heel hard te waaien en valt er regen! Hopelijk volgen er nog vele regenbuien! Maar......de volgende avond was het noodweer echter te heftig. Dit resulteerde in een enorme stormschade in de hele stad. Helaas kregen we bericht van mister Halilahi dat ook Kukuomarket niet was gespaard. Een signboard en de mooie boog aan de voorzijde van het trainingscentrum waren omgewaaid. Of dat nog niet genoeg was, kregen we in ons huis te maken met stroomuitval. Ten gevolge van de storm was een elektriciteitspaal omver gewaaid. Dit betekende dus geen elektriciteit voor enkele dagen. Slapen lukte niet meer (zonder een fan boven je hoofd drijf je je bed uit!); koken ging ook niet (we koken elektrisch); werken achter de computer konden we ook vergeten (dus onze toevlucht weer genomen tot het internetcafe). Aangezien het wel erg lang duurde, besloten we om naar het kantoor van de VRA te gaan en een klacht in te dienen. Daar kregen we te horen dat de hele stad kampte met 'lights off'. Zelfs de politie, de militairen en het ziekenhuis hadden geen stroom. In het begin werden we dan ook niet serieus genomen, maar na een betoog van Dees mochten we dan toch doorlopen naar het kantoor van de grote baas. Een vreselijke setting:Slechts hiërarchie en vorm, maar toch resulteerde dit in het feit dat er een mannetje met ons meeging naar ons gebied in Zagyuri om te kijken of het euvel gemakkelijk kon worden opgelost. Het was goed om zelf initiatief te tonen en ter plekke je ongenoegen te uiten, onderbouwd met argumenten. Als je namelijk opbelt en vraagt of men ongeveer kan aangeven wanneer de stroom zal terugkomen, luidt het antwoord: ' Unless they finish working on it'....Tsja......dat is dus geen antwoord en schiet niet echt op!

Onze auto kreeg een onderhoudsbeurt: Cleaning the brakes; repairing the speedometer; changing the oil in the gear-box etc.etc. We zijn al aardig thuis in het Engelse vakjargon!
Als Ben in de taxi zit om de auto weer op te halen bij de fitter, ziet hij 4 kleine kinderen op de achterbank zitten. Eén van de meisjes roept: 'Hi daddy!' Wat bleek? Het was 16.30 uur en dat betekent dat de Cambridge-school uit is. Eén van de leerlingen van Dees (Nana) zat in de taxi en was op weg naar huis. En zij herkende Ben, want 'daddy' was wel eens in haar klas geweest. Spontaan begon ze dan ook alle liedjes te zingen die ze had geleerd van Dees en…. Ben zong uit volle borst mee. De taxichauffeur begreep er niets van, maar vond het erg amusant. De kinderen van Cambridge maken lange dagen. De schooltijden zijn van 8.00 tot 16.30 uur, maar aangezien Nana ver weg woont, is het kleintje (6 jaar) zeker iedere dag onderweg van 's morgens 7.00 uur tot 's avonds 18.00 uur.

Voordat ik op Cambridge kwam, had de Nederlandse Patricia hier 4 maanden gewerkt. Geen NorGhaVo-vrijwilligster, maar een vrijwilligster van 'Meet Africa'. Nog steeds als de kleintjes uit de crèche mij zien (een witte), beginnen ze te zingen: 'Madam Patricia….fine fine Patricia…..gentle gentle Patricia…..goodbye'. Toen Patricia wegging hadden ze dit namelijk moeten zingen. Toen ik kwam kon hetzelfde liedje gebruikt worden. Slechts de naam hoefde veranderd te worden en in plaats van 'goodbye' werd gezongen 'welcome'.

Ik heb al eerder melding gemaakt van het feit dat het heel normaal is om kinderen in een klas te slaan. Het moge duidelijk zijn dat ik niet mee doe aan deze praktijken. Ik probeer op een tactische wijze duidelijk te maken dat er ook andere manieren zijn. Toch grijpt men in mijn beleving nog steeds te vaak naar de stok (stengel van een plant; tak van een boom). Zoals die ene keer toen mister Aziz in mijn klas zat om zijn 'administratie' bij te werken. Overigens, dat is dus ook normaal: Een collega die gewoon in je klas blijft zitten, ook al is zijn les voorbij. Ik had een opdracht die niet helemaal werd begrepen door de kinderen. Zomaar 'out of the blue' ging mister Aziz zich ermee bemoeien. Hij vond dat de kinderen beter hun best moesten doen. Toen ze het antwoord schuldig bleven, liet hij weten: 'Í will cane you; i will beat you' en voegde de daad bij het woord en begon te meppen. Toen was voor mij de maat vol en liet ik weten: 'In mijn les wordt niet geslagen!!!' De kinderen keken met open mond naar madam Dies en Aziz liet de stok vallen. Ik vertelde Aziz dat het 'not done' was in mijn land om kinderen te slaan; dat het beter zou zijn voor het zelfvertrouwen om de kleintjes te stimuleren; hij zou de kinderen kunnen belonen i.p.v. te straffen etc. Ik merkte dat hij het weliswaar vreemd vond, maar ook 'very interesting'. Hij stond er in ieder geval voor open. En de kinderen? Die keken me blij aan.
Na school wandelde diezelfde Aziz met me mee richting huis. Hij informeerde naar mijn malaria en tot mijn grote verbazing liet hij weten dat je niet moet rusten als je malaria hebt, maar vooral aktief moet blijven. Verder vertelde hij dat hij eigenlijk architect wilde worden en op zoek was naar 'support'......aha….vandaar de eerdere vragen naar mij toe, als het ging om: e-mailadres; letter of invitation; I want to go to your country…blablabla…..Van dit soort verhalen word ik na twee en een half jaar alleen nog maar erg moe en dat liet ik hem dan ook even duidelijk weten.

De mango's aan onze 3 mangobomen zijn al rijp. Soms is dat pas in juni/juli aan de orde, maar nu dus al in maart. De bomen dragen volop vruchten. Het wemelt van de mango's. Van verre lijken het net kerstballen in een boom. Aangezien wij natuurlijk niet alle mango's kunnen opeten, delen we maar uit………..

Zaterdag: Klussendag en zondag: Socializen. Voor de klussen betekende dit dat de 'carpenter', de 'mason', de 'plumber' en de 'welder' opgetrommeld werden. Ook Hudu gaf 'acte de présence'. Als we Hudu eten geven, gaat hij altijd buiten zitten. Samen eten met ons aan tafel is soms 'not done' binnen de cultuur. Hij zegt ook letterlijk tegen Ben: 'You are my master and I am your servant!!!' Maar….de aanhouder wint! Eindelijk durfde hij dan toch een keer met ons aan tafel te gaan. Zoals wij het konden inschatten, voelde hij zich zelfs 'comfortable!'
Voor het socializen betekende dit ….even ons gezicht laten zien bij enkele meiden in de communities; bij hun 'caretakers'; bij Taiba enz. We hebben hier inmiddels zoveel vrienden en bekenden, dat we iedere zondag wel weer een of ander bezoekje kunnen afleggen.

De management-opleiding van Paul loopt bijna ten einde. 11 en 18 april zijn er examens. Hij liet ons weten dat het laatste blok zal gaan over 'cooperate law'. Verder liet hij weten geen gebruik te hoeven maken van de aangeboden diensten van Dees om het typewerk te verrichten. 'One of his friends' had namelijk een laptop en deze knaap nam de klus voor zijn rekening. Nog beter natuurlijk!

En dan is het Damba: Dit festival keert jaarlijks terug en is een 'celebration'van de 'Dagomba-tribe' (de mensen die behoren tot een bepaalde stam hier in het Noorden).

Na maanden geen koffie meer gehad te hebben (was namelijk 'finished'), was er plotseling weer koffie te koop. Heerlijk!

En dan start de auto niet meer……op naar de 'fitter' mister Babs dus! In eerste instantie werd het verholpen met wat 'grease'. Later bleek echter dat dit niet afdoende was.

Zoals aan het begin van deze update werd verteld, is Taiba gestart bij een NGO om 7 kansarme meisjes naailes te geven. Uiteindelijk is het de bedoeling dat zij deze 7 meiden meeneemt naar haar eigen shop. Zover is het echter nog niet, aangezien er eerst nog een heleboel geleerd moet worden. Wij besloten dan ook eens om een keer te gaan kijken. Zo gezegd, zo gedaan. Op 17 maart brachten we een bezoek aan deze NGO, Malititi genaamd. Dit betekent: 'Do well for us'. In feite is de doelstelling van deze NGO dezelfde als van NFD: Voorkomen dat straatmeiden richting Accra gaan om daar als Kayayoo-girl te overleven. Ook hier kregen de meiden onderwijs (voornamelijk English, maths, maar ook science and regligious and moral education). Het was een soort voortraject voor de normale governmental school. Verder kregen dus 7 meisjes naailes van Taiba. Malititi bevindt zich aan het andere eind van de stad.

Bezoek aan de NGO Malititi. (Deze NGO heeft dezelfde doelstelling als NFD: Voorkomen dat straatmeiden richting Accra vertrekken, om daar als Kayayoo-girl te overleven).
Onderstaand: De teachers geven les in English, maths, science e.d.	Onderstaand: Taiba geeft enkele meisjes naailes.

Voor Taiba was het een absolute verrassing…..ze riep heel enthousiast 'Ben' en viel vervolgens Dees in de armen. Ja, het is nog steeds wennen dat we elkaar zo weinig zien. We wonen en we werken ver van elkaar af en zien elkaar misschien 1 of 2 keer per maand. Tijdens de periode op Kukuomarket zagen we elkaar dagelijks. De kleine Zenab lag op een tafel te slapen. Taiba moet minimaal een uur lopen om deze werkplek te bereiken, maar ja…het levert haar wel 50 GHc per maand op. We maakten kennis met de teachers en zij lieten ons de klaslokalen zien. De kinderen heetten ons welkom met een liedje. In heel Tamale wordt geloof ik hetzelfde welkomsliedje gezongen. Het maakt niet uit waar je binnenstapt…..Mister Ben…..fine fine Ben……gentle gentle Ben……welcome! Als je wegggaat wordt er weer gezongen en dan wordt welcome vervangen door goodbye. Aan het hoofd van deze NGO staat een oudere dame uit Engeland die 1 of 2 keer per week haar gezicht liet zien (aldus Taiba). De teachers probeerden ons al te strikken om bij Malititi te komen werken.
Toen we na 2 uurtjes Malititi wilden vertrekken, startte de auto niet meer. Ter plekke werd mister Babs gebeld. Binnen een mum was hij aanwezig. Hij was in gezelschap van een collega en ze reden in een hele oude lichtblauwe pick-up (die 'for sale' was).

Onderstaand: I.v.m. reparatie van onze jeep, kregen we van 'fitter' mister Babs even deze oude lichtblauwe pick-up te leen.

Na verwoede pogingen van mister Babs, lukte het uiteindelijk om onze auto weer aan de praat te krijgen, maar Babs wilde deze toch meenemen naar zijn werkplaats om het euvel te kunnen verhelpen. Hij weet dat wij moeilijk zonder auto kunnen en bood dan ook spontaan aan om de blauwe pick-up te gebruiken. Leuke bijkomstigheid: Deze mister Babs kende 'onze' Taiba. En zo vervolgden wij onze weg in een hele oude bak. Aan bekijks geen gebrek!
Twee dagen later een ander probleem met onze auto…..de waterpomp (moest vervangen worden).

We krijgen steeds meer contacten in Tamale en ons netwerk wordt steeds groter. Dit betekent dat men je wel weet te vinden. (Gelukkig is ons huis slechts bij een enkeling bekend). Zo kregen we het verzoek om eens contact op te nemen met de SNV, de SVD, de VSO, Tuma Kavi, maar ook met de Polytechnic. Laatstgenoemde is een heel groot opleidingsinstituut waar zeker 5000 studenten vertoeven.
Voor wat betreft de VSO werd duidelijk dat hun kantoor niet meer in Tamale zat. De andere organisaties zijn wel in Tamale gelokaliseerd. Op deze manier kom je natuurlijk op veel plekken en kun je even in andermans keuken kijken. Altijd interessant!

19 maart: Ausbert (het zoontje van Paul en Abena) werd 1 jaar!

Onderstaand: Ausbert (zoontje van Paul en Abena) werd 1 jaar. Help!.....die witte man komt wel erg dichtbij!...Bij opa op schoot (vader van Paul) is toch 'more comfortable'.......!

De kleine spruit begon te huilen toen hij onze witte huidskleur zag. We waren al heel lang niet meer bij Paul thuis geweest en hadden de kleine Ausbert dus al een hele tijd niet meer gezien. Tranen dus op de eerste verjaardag! Volgens de Ghanese gebruiken werd het kleintje ingesmeerd met witte poeder (op zijn hoofd). Dit was onderdeel van de 'celebration'.

Op 21 maart moesten we het de hele dag stellen zonder elektriciteit. Om 8.00 uur 's morgens viel de stroom uit, aangezien men aan het werken was aan het elektriciteitsnet. Omstreeks 16.00 uur zou de stroom terugkeren. Nee dus……wij mochten wachten tot ongeveer 19.00 uur 's avonds!

Op 23 maart gaat Ben even tanken. Lijkt simpel, maar niet in Tamale. Nadat hij bij 6 tankstations te horen had gekregen: 'It's finished', is het eindelijk raak bij pomp nummer 7, waar het dus zwart ziet van de mensen… hahaha! De echte reden dat er nergens benzine was, had te maken met het feit dat de pomphouders de benzine duur hadden moeten inkopen en het vertikten om het goedkoper te verkopen. Oké, je hebt benzine, maar dan slaat de auto af. Op naar mister Babs de 'fitter'. Wat zou de oorzaak zijn? Reactie Babs: 'It's a strange illness!'

Een beet van een soort mier heeft ervoor gezorgd dat de arm van Dees en de voet van Ben rood en opgezwollen zijn.

Het moge duidelijk zijn dat ook wij het wel eens zwaar hebben hier en er even helemaal doorheen zitten. Blijkbaar werd dit opgemerkt door één van de kinderen op school, want zij liet weten: 'Madam Dies, you don't look happy today!'
Gelukkig zijn deze 'dipjes' van voorbijgaande aard. De algehele tendens is nog steeds dat we het prima naar onze zin hebben in Ghana.

Op verzoek van de teachers van mijn school, werd ik geacht de kleintjes al te onderwerpen aan een 'French exam', want zo luidde hun redenering: 'The parents will be happy!!!!!!'
Als ik ze vertel dat ik best aan hun verzoek tegemoet wil komen, maar dat ik slechts mondeling zal toetsen, kijkt men mij vol ongeloof aan. Ja…ik probeer bewust een beetje los te komen van 'writing'. Het schrijven en het opdreunen staan hier namelijk hoog in het vaandel. Ik probeer uit te leggen dat schrijven voor deze doelgroep niet zo belangrijk is en bovendien veel te moeilijk en dat het me beter lijkt om de kinderen enthousiast te maken voor Frans. Stimuleren dus: Een mondelinge test en goede resultaten! Als ik de teachers mijn 'oral exam' laat zien, is hun reactie: 'Is that the European way? It's very interesting! We can learn a lot from you! Your thinking is fast!'
In ieder geval……op 25 maart is het dan zover. Collega Aziz zorgt ervoor dat er steeds 1 leerling in mijn klas is en hij houdt de rest even apart. En de resultaten? Dat varieerde van 5,2 tot een 10. Per toeval kwam ik er achter dat ik de dochter van de baas in de klas heb. Genoveve is de dochter van mister Paul (één van de oprichters van de school). Mijn Ghanese collega's wilden erg graag 'the French exam' zien en heel luchtig gaf ik enkele didactische tips. Dus in feite: Teaching the teachers! Alle lof werd over mij uitgestrooid; het was 'very interesting', maar ze hadden 1 opmerking: 'Boven het examen stond vermeld Cambridge; zou ik de volgende keer wellicht de volledige naam van de school willen noteren, dus Cambridge garden academy?' Een opmerking die helemaal past binnen een Ghanese setting. Was ik bezig om enige inhoudelijke West-Europese didactische uitleg te geven, zij zijn slechts geïnteresseerd in een mooie volledige naam van de school. De vorm en de buitenkant, daar gaat het hier altijd weer om!

Niet te geloven, maar waar: Op 25 maart zagen wij weer een aap op onze compound. Dit keer zonder touw of ketting om z'n nek. Dit is het derde exemplaar in bijna 6 maanden tijd. Hij zat op ons dakterras en wandelde via de wenteltrap naar beneden; vervolgens liep hij richting één van onze mangobomen. Alvorens in de boom te klimmen, ging hij even op een tuinstoel zitten onder de mangoboom. Het was een kostelijk gezicht! Jammer genoeg waren we te laat om dit tafereeltje te fotograferen; het ging namelijk heel erg snel. Achteraf bleek dat deze aap als huisdier wordt gehouden bij mensen die in onze buurt wonen. De kans is dan ook groot dat we de aap nog wel eens vaker zullen zien!

26 maart: Het water uit de watertank is op en de watercompany levert nog steeds geen water. We bellen dan ook de waterleverancier die de polytank moet vullen. Aangezien de baas een 'funeral' had, stuurde hij zijn hulpjes; een paar jonge knapen. De knul die de auto bestuurde was niet ouder dan 12 jaar……….'Of hij een driver licence had?'………… 'Oh mister Ben, of course not; I am driving already since I was 8 years old!' Toen Ben hem vroeg of hij even een handtekening wilde plaatsen op het betalingsbewijs, kwam hij niet verder dan het zetten van een kruisje. Dus….autorijden geen probleem, maar schrijven kon hij niet!

Het werd tijd om weer eens naar Kpaluu Junction te gaan; de plek waar we de eerste 2 jaar hadden gewoond. Even naar mister Jacco; even gedag zeggen en bijpraten. Op dit moment heeft Jacco 1 Belgische NorGhaVo-vrijwilligster (Nele); een Nederlandse vrijwilligster (Kelly) en een Nederlandse stagiaire (Monique). Hoewel…..Nele (die ziek werd) is inmiddels teruggekeerd naar België.
Mister Jacco liet weten dat er binnenkort een groep komt, bestaande uit 19 Europese vrijwilligers. Wij konden ons dit nog herinneren van vorig jaar. Hij nodigde ons uit om met deze mensen van gedachten te wisselen.

Op de radio hoorden we dat 'healthworkers' de communities in zullen gaan om de mensen te overtuigen van het feit dat zij mee moeten werken aan een vaccinatie-programma tegen polio.
Polio komt hier namelijk nog steeds voor en soms willen de ouders niet dat hun kinderen worden ingeënt.
Toen kwam er een andere 'announcement': De containers op Kukuomarket zullen geruimd worden!!!!!!!! Blijkbaar had mister Halilahi dit ook gehoord, want hij belde ons meteen op…..'Mister Ben, is there alarm; is there panic?' Wij konden hem vertellen dat we een paar maanden geleden dit zelfde bericht hadden vernomen. Navraag leerde toen echter dat onze containers gespaard zouden blijven. Het zou enkel gaan om een gedeelte van Kukuomarket. Dit i.v.m. de bouw van een winkelcomplex (door Chinezen!) Hopelijk is dit nog steeds aktueel en kunnen wij er zeker van zijn dat ons mooie trainingscentrum gehandhaafd kan blijven, want anders………….daar willen we niet aan denken…………..

Laatste nieuws: Ben ontmoet de 'principal' van het Business College International (de school waar Hawa een tijdje een management-cursus heeft gevolgd en niet heeft afgemaakt). Deze principal heeft ons destijds aan Ishmel geholpen (de microfinancieringsman die nu de communities ingaat om de centen bij de meiden op te halen). Dit schoolhoofd is altijd erg belangstellend naar ons geweest en is op de hoogte van alle Hawa-ellende. Toen hij Ben zag, liet hij weten: 'Hawa is terug uit de Verenigde Staten en is inmiddels in Accra…..Wacht maar even, dan zal ik haar eens bellen…..mondje dicht'……Zo gezegd, zo gedaan! Inderdaad…..Hawa zat in Accra en was bezig om een auto (meegenomen vanuit de Verenigde Staten) 'in te klaren'. Vanuit de haven in Tema (zuid Ghana) zal deze naar Tamale moeten komen. Verder gaf dit schoolhoofd ons het advies om m.b.t. de invulling van Kukuomarket niet naar 'court' te gaan. Een rechtszaak aanspannen in Ghana heeft geen enkele zin. Kost alleen maar veel energie, tijd en geld en zal nooit iets opleveren. De hele scene is corrupt!
Hij zei: 'Try to settle the matter amicably'......in der minne schikken dus!!!
Het advies van onze voormalige huisbaas mister Jacco was: Consult the legal aid.
Wat het ook moge worden, het zal nog een staartje krijgen!!!