Op 24 september 2009 arriveerden wij - na 7 weken verlof in Nederland - weer in Tamale. De eerste week was werkelijk vreselijk: Geen stroom (een hele week!), geen water, geen internetverbinding, geen benzine, blikseminslag, achtergebleven kleding beschimmeld, wateroverlast vanwege overvloedige regenbuien en ons trainingscentrum afgebroken!!!! Welkom terug in Ghana!

Er was een watertekort in ons huis, omdat de watercompany niets leverde en omdat de polytank leeg was en niet gevuld kon worden, aangezien de pomp op elektriciteit werkt en daar schortte het dus aan. Voor wat betreft de benzine: In Tamale is er een groot gebrek aan benzine. Overigens niet alleen in Tamale, maar in heel Ghana. Er zijn 2 oorzaken: De nieuwe regering heeft nieuwe regels gemaakt, als het gaat om de betaling van de benzine door de pomphouders aan het overheidsorgaan (TOR), dat belast is met de distributie van de benzine. Vroeger konden de pomphouders benzine kopen op krediet, maar nu moet er bij de levering cash worden betaald. Vele pomphouders kunnen dit niet en komen dus in de problemen en kunnen dus ook geen benzine leveren aan hun klanten. Een andere oorzaak is gelegen in het feit dat er te weinig olie wordt aangeleverd in de haven van Tema (zuid-Ghana). Inmiddels is duidelijk geworden dat Ghana extra olie heeft ingekocht in Nigeria. Maar........de boot uit Ghana die de olie ging ophalen is door marineschepen in de territoriale wateren van Nigeria aangehouden en teruggezonden naar Ghana. De boot kwam dus leeg terug. Dit grapje heeft de Ghanese overheid 100.000 dollar gekost (ongeveer 60.000 euro). Enkele maanden geleden arriveerde er al een schip in de haven van Tema (zuid Ghana) volgeladen met olie. Dit schip moest echter rechtsomkeer maken en mocht niet lossen, aangezien de Ghanezen weigerden te betalen. In ieder geval: Zeker in het noorden van Ghana is een schrijnend tekort aan olie/benzine. De werkers bij de olieraffinaderij in Tema dreigden met sabotage activiteiten, zoals bijvoorbeeld het vernielen van de leidingen. De president (Atta Mills) is daarop zelf naar Tema gegaan om de werkers ervan te overtuigen dit dus niet te doen.

Hoewel de start dus erg zwaar was, was het leuk om de vrienden en de meiden weer terug te zien. We brachten een bezoekje aan onze beste vrienden Paul en Taiba en bezochten o.a. weefmeisje Asia. Andere bekenden belden we op. Onze meubelmaker Salis reageerde wel erg enthousiast. Eerst had Dees hem aan de lijn. Hij vertelde vol trots dat hij vader was geworden van zoon Ishmel. Toen nam Ben het gesprek over en vroeg aan Salis wanneer de jonge spruit was geboren. Tsja........dat wist Salis niet, maar.....het was in ieder geval op de derde dag van de Ramadan geweest en het was toen volle maan! En....als meubelmaker kon hij zelf een bedje maken voor zijn Ishmel. Aan het einde van het gesprek liet Salis aan Ben weten: 'Tell madam (Dees dus) that I am so excited!' De 'sandal-maker man', mister Slim wilde meteen naar ons huis komen om ons te 'greeten'. Oh, Ghana is so funny! Het welkom was dus weer echt op z'n Ghanees: Hartverwarmend!

Ons voormalige NFD-meisje kapstertje Azara 3 bleek naar de 'village' te zijn gestuurd, i.v.m. een zieke vader. Zij moest een paar maanden terugkeren naar haar ouders om te gaan helpen. Normaal gesproken woont ze bij een tante in Tamale, waar wij een heel goed contact mee hebben. De kleine Azara miste haar leventje in Tamale en wilde contact met ons opnemen. Maar hoe doe je dat als je niets hebt? Azara is echter inventief en vraagt gewoon aan een ieder die een telefoon heeft of ze even mag bellen naar 2 Siliminga's en omdat het wel interessant is om te bellen naar 2 witten, lukt het haar altijd wel om ergens even een telefoon los te peuteren. Hoewel ze slechts Engels verstaat en qua spreken niet verder komt dan: 'I want to greet you', merk je aan haar stem dat ze het fijn vindt om ons even te kunnen horen.

En ja...hoera.....dan krijgen we eindelijk weer elektriciteit.

Onderstaand: Het plaatsen van een nieuwe transformator vlakbij ons huis.

Het probleem bleek een kapotte transformator te zijn. Pas na 4 dagen werd deze vervangen. Transformatoren worden in Ghana op hoogte geplaatst tussen 2 houten palen. Voor deze klus was een vrachtauto met lift noodzakelijk. Het duurde 2 dagen voordat de bevoegde autoriteit toestemming had gegeven om deze vrachtwagen met lift in te schakelen. Daarna duurde het nog een hele tijd om de oude transformator te verwijderen en de nieuwe te plaatsen. Toen alles was aangesloten hadden we 10 minuten licht en vervolgens viel het zaakje weer stil. There was again a big problem! Maar......het oplossen van dit laatste probleem duurde slechts enkele uren. En jawel...we hebben ook weer water (de polytank is gevuld en de watermaatschappij leverde ook weer). Zo heb je niets en dan heb je het dubbelop! De eerste week mails opgehaald in het internetcafé en toen werkte de internetverbinding weer thuis. Heerlijk! De beschimmelde kleding is inmiddels gewassen (op de hand door onze compound-boy Hudu); de benzinetank is vol en het huis is weer op orde. Even een tip van huishoudelijke aard: Wat te doen met een vuil strijkijzer aan de achterkant? Schoonmaken met schoolkrijt!

Zoals in de vorige update reeds vermeld, had onze verlofperiode ook bepaalde dingen duidelijk gemaakt als het gaat om de nabije toekomst. Wij hebben moeten constateren dat we ons huis zijn ontgroeid, dat we Venlo zijn ontgroeid en dat we nog niet klaar zijn voor Nederland. Hoewel het ons laatste jaar in Tamale zal gaan worden, hopen we dat het niet het laatste jaar in het buitenland wordt. Een ander gedeelte van Ghana of een ander land? The time will tell!!!

Onze compound-boy Hudu wilde al een tijdje kuikentjes laten rondscharrelen op ons terrein.

Onderstaand: Kip Froukje met haar kuiken Lieve.

Voor ons verlof lieten we hem weten dat hij begin oktober een 'male one' mocht regelen voor onze kip. Blijkbaar duurde dit Hudu te lang, want tijdens onze afwezigheid had hij gewoon een keer de poort geopend en had kip Froukje vrij spel om op vrijersvoeten te gaan. Dit resulteerde eind september in één kuikentje. Op een gegeven moment viel het kuiken in één van de diepe gutters (goten) op onze compound en had zich bezeerd. Het hompelde over het terrein en we gaven de 'disabled one' dan ook maar de naam: Kneus. Hudu liet echter weten: 'It will disappear' en inderdaad....binnen een week liep kuiken-lief weer normaal. De naam Kneus was dus niet meer op z'n plaats. Volgens Hudu zou het 3 weken gaan duren voordat duidelijk was of het een 'male one or a female one' zou zijn. En....het bleek een female one te zijn en dit vrouwtje wordt Lieve genoemd.

Toen Ben op 1 oktober even zijn haren wilde laten knippen bij de kapper, was deze niet aanwezig. Het hulpje liet weten dat de master 'going to toilet' was. (Poepen in de buitenlucht). Deze kapper noemt zichzelf 'Chicago-boy' en heeft een houten kiosk midden in de stad. De prijs voor knippen is 1 GHC (ongeveer 70 eurocent). Het is er altijd erg gezellig. Oké, de baas was er dus niet. Toen we hem belden en vroegen of hij nog terugkwam, luidde het antwoord: 'I am suffering from my stomach and I have to take some medication'. Toen het wachten wel erg lang duurde, vroegen we aan de leerling of hij niet wilde knippen. Je zag dat de knaap in verwarring werd gebracht. Je zag hem denken: .....'Een witte die geknipt wordt door een leerling......dát kan toch niet'?! Toen wij hem aanspoorden om het gewoon te proberen straalde hij over zijn hele gezicht. Ben maakte een geintje door te zeggen: 'Cut my hair and not my ears!' Dit soort grapjes wordt helemaal niet begrepen. Van de zenuwen raakte hij dus wél het oor van Ben en dit resulteerde in een wondje. In ieder geval was het feit dat hij de taken van de master mocht overnemen, goed voor zijn zelfvertrouwen! Toen we na afloop de master belden en in het bijzijn van de knaap lieten weten dat hij een hele goede leerling had, begon de jongen verlegen te lachen.

Waar zouden we toch zijn zonder onze compound-boy Hudu? De eerste week na onze terugkomst heeft hij ons dagelijks geholpen met allerhande klussen. Niet alleen hij, ook de timmerman en de loodgieter moesten er nog aan te pas komen, maar op 3 oktober waren we weer gesetteld. Nu kunnen we weer volstaan om Hudu 1x per week op zaterdag te vragen. Want op een grote compound is aan werk geen gebrek! Voor ons was het ook een rustig idee tijdens ons verlof in Nederland om te weten dat Hudu in één van de vertrekken in de dienstwoning sliep. Het spreekt zich namelijk snel rond dat de 2 witten afwezig zijn. Het was goed dat Hudu gewoon op ons terrein was.

Problemen met de auto......startproblemen......accu? Nadien bleek dat de accu in orde was en dat er op de één of andere manier lucht via de benzineleiding werd aangezogen (aldus mister Babs, onze automonteur, fitter, technician).

Het is toch wel handig dat we - in geval van verstelwerk - een heel naaiatelier met meiden tot onze beschikking hebben.

Onderstaand: Enkele meisjes van het naai-atelier bij mister Halilahi op Lamashegu. Tussen de bedrijven door wordt er flink gebeden door deze moslim-meisjes.

Een broek korter later maken? Een rits vervangen? We kunnen het gewoon naar de meiden van mister Halilahi brengen (de master sewing die onze NFD-meiden heeft begeleid tijdens hun stage).

We zijn doende om het sponsorgeld uit Nederland te verdelen. Een gedeelte zal besteed worden aan het kopen van materialen voor de meiden die nu in hun eigen shop zitten. Of we kunnen deze dames verblijden met een éénmalige aflossing. Dit om de meiden die terugbetalen en serieus zijn een hart onder de riem te steken. Wij zullen bij microfinancieringsman Ishmel nagaan welke meiden trouw terugbetalen en welke niet. Slechts degenen die hun best doen, zullen worden beloond. Een ander gedeelte wordt gereserveerd voor de nieuwe werkplek van Dees: Lesgeven aan de kansarme kinderen van het project NCCELP. Hier is een chronisch tekort aan materialen.Verderop in deze update zal ik vertellen wat dit project inhoudt. Verder gaan we investeren in mister Halilahi. Deze master sewing die meer dan 50 meisjes naailes geeft, gaat zelf een 3-jarige opleiding volgen 'industrial art'. Als je investeert in de master, dan profiteren daar uiteindelijk de meiden ook weer van. En tenslotte moeten we nog iets achter de hand houden voor de relocatie van onze containers. Te denken hierbij valt aan o.a. transportkosten. Dit is alleen aan de orde als we zelf moeten opdraaien voor de kosten. Hopelijk vergoedt Assembly alles (zoals beloofd).

Het aantal horloges dat Ben heeft versleten in 3 jaar Ghana zijn niet te tellen! De kwaliteit is erg slecht. Gemiddels 3 horloges per jaar is geen uitzondering.

Had Ben het idee om zijn vierde en laatste jaar te gaan besteden aan counseling en guiding van de studenten op de campus van de Polytechnic in Tamale (een soort Hogeschool), het afbreken van ons trainingscentrum door Assembly (Gemeente) gooide roet in het eten en daardoor kon dit plan niet doorgaan.

O,o,o,.......het was werkelijk een shock voor ons om te zien dat ons hele trainingscentrum - tijdens onze verlofperiode in Nederland - is afgebroken. Het verhaal nog even in het kort: In april j.l. kregen we te horen dat er een kans bestond dat onze containers moesten wijken, omdat op onze marktplaats shops zouden worden gebouwd (door Chinezen). Ons is toen toegezegd door Assembly (Gemeente) en door de Regional Minister (Gouverneur) dat wij óf konden blijven óf een stukje zouden moeten worden verplaatst. In het laatste geval zouden alle kosten worden betaald door Assembly. Wij hebben van april tot juli 2009 wekelijks contact gehad met de National Coordinator van deze Assembly en iedere keer liet hij weten: 'You don't worry'. En dan.....wordt er tijdens onze afwezigheid en zonder overleg zomaar begonnen met het afbreken van de plek waar wij zó trots op waren. De eerste stap was dan ook om naar de Assembly te gaan en te vragen naar de National Coordinator mister Baba. Toen vielen we weer van onze stoel.......de man bleek vertrokken te zijn (naar Kumasi) en zijn opvolger was 'on travelling to Accra'. Nee toch.....Nou, dat schiet dus niet op. Het was mister Baba die ons had beloofd voor de onkosten op te draaien. En zijn opvolger? Die weet waarschijnlijk weer van niets. Als dit zo is, dan zullen we naar de Regional Minister gaan. We willen tevens proberen om de relocatie te laten plaatsvinden op de werkplek van mister Halilahi in plaats van op Kukuomarket. Deze bevlogen man gaat uitbreiden en er komen zelfs Kayayoo-girls uit Accra bij. Het zou dan ook prachtig zijn als wij ons trainingscentrum juist op die plek zouden kunnen heropbouwen. Maar ja....wellicht wil men dat de relocatie op Kukuomarket gaat gebeuren. In dat geval zullen we proberen om onderdeel van de markt te worden. We willen namelijk niet weggestopt worden achter de shops die door de Chinezen worden gebouwd. Mocht Assembly niets vergoeden, dan zullen we een restant van het sponsorgeld gaan benutten om zelf het transport te regelen van de oude naar de nieuwe plek en de containers in cement laten zetten. Verfraaiing laten we dan maar achterwege. Onze compound-boy Hudu heeft al toegezegd dat hij het transport kan realiseren met een clubje mensen (dezelfde groep die destijds de 4 houten shops hebben weggesleept). Hoewel de chief van Kukuomarket heeft toegezegd dat wij na de 'rainy season' een nieuw stuk grond krijgen, geloven we hier niet meer in. Wat is een 'promise' in Ghana? Via via moeten we horen dat NorGhaVo Ghana de inhoud van de containers heeft opgeslagen op hun kantoor. Het zou toch niet meer dan normaal zijn dat zij ons dit zelf zouden vertellen? De eerste aanblik was dus vreselijk.....Er is niets meer te zien van ons trainingscentrum!

Onderstaand: Ons mooie trainingscentrum afgebroken!!!

De dure betonnen vloer is weg, de muren zijn afgebroken, de overkapping is weg, de boog, de signboards enz. enz. Overgebleven materialen waren op een hoop gegooid. Tsja.....we moesten wel even slikken en een traantje wegpinken (en dan druk ik me nog zachtjes uit). Wij maakten foto's van de ravage en stuurden deze naar zowel NorGhaVo Ghana als NorGhaVo Nederland, vergezeld van de volgende tekst: Our trainingscentre has been destroyed! Is this the result of working 3 years for free? Is this the way Ghanaians use the sponsormoney from the Netherlands? It's a shame!!!!

Over NorGhaVo Ghana gesproken…… Tijdens onze verlofperiode was het enkel vriend Paul die ons had durven mailen over de situatie op Kukuomarket. De rest van onze vrienden en bekenden hadden dit niet gedurfd. Toen we het nieuws vernamen hebben we vanuit Nederland direkt gemaild naar NorGhaVo Ghana. Geen enkele reactie!!!! Eénmaal terug in Tamale belden we staflid Peter. Telefoon werd niet opgenomen. Toen belden we naar het kantoor. Wederom geen gehoor. Hierna stuurden we Peter een SMS-je, met het verzoek om ons terug te bellen. Eindelijk kregen we een teken van leven: Hij was in Accra en we moesten maar een ander staflid benaderen, want hij had geen geld om ons terug te bellen!!! (En de telefoon-units worden betaald door NorGhaVo Nederland!) Uiteindelijk hebben we gemaild en nog steeds zweeg NorGhaVo Ghana in alle talen! Tot slot foto's gestuurd van de ravage op Kukuomarket. Geen respons. NorGhaVo Nederland daarentegen doet alles wat in hun vermogen ligt om ons te helpen en te steunen, maar voor ons is het punt bereikt dat we zelf een oplossing willen gaan zoeken voor de wederopbouw van ons trainingscentrum. De tijd van vergaderen en iedereen afrennen is wel voorbij. Er moet daadkracht komen en daar schort het aan bij NorGhaVo Ghana! Wij hebben een eigen strategie bedacht. Wij gaan voor een oplossing. Onze voorkeur: 3 containers naar de werkplek van mister Halilahi.

Aangezien wij onze buik dus helemaal vol hebben van NorGhaVo Ghana, willen wij dus de wederopbouw van ons trainingscentrum zelf gaan regelen. Dit geldt tevens voor het innen van het sponsorgeld. Normaal gesproken geschiedt dit via NorGhaVo Ghana, maar dat duurt allemaal zó ontzettend lang......We hebben geen zin meer om te bidden en te smeken en bijna een knieval te moeten doen.....We hebben dan ook aan NorGhaVo Nederland gevraagd of zij kunnen regelen dat het sponsorgeld bij ons komt zonder tussenkomst van NorGhaVo Ghana. En:.....In januari 2010 verloopt onze verblijfsvergunning weer. Ook hier heb je eigenlijk NorGhaVoGhana bij nodig om dit te regelen. Maar vanwege de lakse houding, gaan wij ook dit maar zelf oppakken. Wij hebben een contactpersoon (Joshua) op de Immigratiedienst in Accra en deze hebben we rechtstreeks gebeld. Hij heeft ons voorgesteld om meteen naar de Regional Commander van de Immigratiedienst in Tamale te gaan en te vragen voor een verblijfsvergunning voor een half jaar in plaats van voor een jaar. Dat is op zich genoeg, aangezien wij in juli 2010 Tamale gaan verlaten. Joshua adviseerde ons om te proberen de Regional Commander zover te krijgen dat hij meteen de stempel van de verblijfsvergunning zet, zonder dat we eerst naar Accra moeten afreizen om de werkvergunning te realiseren. Eerst is er namelijk een werkvergunning nodig (Accra) en daarna een verblijfsvergunning (Tamale).

En dan komt er eindelijk een teken van leven van NorGhaVo Ghana in de vorm van een mail op 5 oktober. Eerst worden we uitgebreid welkom geheten in Ghana en we worden bedankt voor de mails. Excuses worden aangeboden voor het feit dat men onze mails niet had beantwoord.......Reden: Al 14 dagen lang had het kantoor geen internetverbinding gehad.......Jeetje, dan ga je toch in een internetcafé je mails checken!!!!!....Typisch Ghanees....gewoon wachten en bidden totdat de verbinding weer terug komt! Ook bood men verontschuldigingen aan over het feit dat men ons niet had ingelicht over de situatie op Kukuomarket......Nou ja zeg, dat is allemaal wel erg gemakkelijk.... Sorry zeggen en gewoon overgaan tot de orde van de dag! Voor wat betreft de 3 containers: NorGhaVo Ghana heeft contact met de chief van Kukuomarket en deze heeft ons een nieuw stuk land beloofd, zodat het trainingscentrum opnieuw kan worden opgebouwd. Als dit een feit is, zouden mister Halilahi en madam Mariam kunnen starten in onze containers. Maar NorGhaVo Ghana nodigde ons eerst uit voor een meeting. En voor wat betreft onze verblijfsvergunning en het sponsorgeld uit Nederland: Ook hiervoor gold: We have to discuss it during a meeting in the office!!!!! Help!!!! Nee!!!! Wij willen niet meer vergaderen, wij willen actie!!!!

Gelukkig zit NorGhaVo Nederland helemaal op onze golflengte. De staf in Nederland wordt - net als wij - doodmoe van het gebrek aan daadkracht van NorGhaVo Ghana. Zij geven ons alle support en maken NorGhaVo Ghana duidelijk dat zij ons steun moeten geven bij de aktiviteiten die we zelf gaan ontplooien. Wij gaan zelf de relocatie van ons trainingscentrum realiseren; wij gaan zelf proberen om onze verblijfsvergunning te regelen en dit geldt ook voor het sponsorgeld. Voor wat betreft dat laatste: NorGhaVo Nederland is bereid om ons bedrag op de volgende money transfer naar Ghana in te houden. Natuurlijk is het een omslachtige weg, maar men wil ervoor zorgen dat wij krijgen waar we recht op hebben. Alles willen we zelf doen, want als we op NorGhaVo Ghana moeten wachten........zij doen echt niets!!!! NorGhaVo Nederland begrijpt dus ook heel goed dat wij geen zin meer hebben in meetings e.d.

Oké....proberen dus om onze containers te verplaatsen van Kukuomarket naar Lamashegu..... Op 5 oktober zijn we naar Assembly geweest en hebben daar gesproken met de nieuwe Regional Coordinator. Wij hebben hem gevraagd of het transport van de containers geregeld zou kunnen worden van Kukuomarket naar Lamashegu (de werkplek van onze master sewing mister Halailahi). Wij hebben hem gemeld dat zijn voorganger ons had beloofd (samen met de Regional Minister) dat in geval van 'shifting' alle kosten zouden worden betaald. Tijdens het gesprek werd duidelijk dat Hawa 3 weken eerder al op de stoep had gestaan (tijdens ons verlof in Nederland), met het verzoek om geld te geven voor het transport van de containers. Ons genuanceerde verhaal deed de Coordinator echter heel snel besluiten ons groen licht te geven. Als het aan hem lag kon het dezelfde dag nog geregeld worden en alle kosten werden - zoals eerder beloofd - betaald. Hoera! Wij konden het bijna niet geloven en waren ontzettend blij! De Coordinator liet meteen een 'officer' van Assembly opdraven en samen met deze officer gingen we naar de locaties Kukuomarket en Lamashegu om de situatie te bekijken.

Al snel stuitten we op het eerste hobbeltje. De betreffende grond op Lamashegu is niet van mister Halilahi, noch van de overheid, maar bleek van een school te zijn. Deze school ligt achter de werkplek van mister Halilahi. De officer van Assembly stelde echter meteen voor om te gaan praten met het schoolhoofd en te vragen of wij onze containers op dat stuk grond mochten plaatsen. We werden verwezen naar de chairman van de SMC (School Management Committee). Deze man bleek ook in Assembly te zitten, dus dat was een pré. Ook met hem en nog enkele andere Assembly-leden en met mister Halilahi hadden we een goed gesprek. Een dag later, 6 oktober, kregen we ook van de chairman van SMC groen licht! Dus: Toestemming van de Coordinator van Assembly voor het transport naar de plek die onze voorkeur heeft én toestemming van de Chairman van de School Management Committee voor het stuk grond. Wederom waren we heel erg blij! We konden beginnen! We regelden 5 sterke mannen voor het transport en in overleg met alle betrokkenen, zou het transport gaan starten op 7 oktober 's avonds (dit i.v.m. de té grote verkeersdrukte overdag). Eén van de sjouwers was onze compoundboy Hudu. Samen met zijn club vrienden zou hij de klus gaan klaren voor 180 GHc. Het was hetzelfde groepje als destijds bij het in beslag nemen van de 4 houten shops.

Echter.....de vreugde was van korte duur! Op 7 oktober liet Assembly weten dat de hele operatie gecanceld moest worden. Waarom? Hawa was wederom ten tonele verschenen bij de Coordinator van Assembly en had haar beklag gedaan. Ook de mensen van Kukuomarket hadden geklaagd. Zij willen de containers op Kukuomarket houden. Onze eerste gedachte was: Wij nemen zelf de verantwoordelijkheid op ons en betalen middels het Nederlandse sponsorgeld de kosten van relocatie. Echter.....we realiseerden ons dat het toch beter was om dit niet te doen, aangezien we ons goede contact met Assembly niet wilden verstoren en bovendien voelden we ons verantwoordelijk voor de veiligheid van de 5 jongens die het transport moeten uitvoeren. Wij willen niet dat zij problemen krijgen met de mensen op Kukuomarket.

Inmiddels hadden we een mail van NorGhaVo Ghana gekregen, dat ook zij de containers op Kukuomarket willen houden en ze zijn al in onderhandeling met de Kukuo chief over een relocatie (en dat terwijl NorGhaVo Ghana altijd afgaf op chiefs!) Wij willen hier echter absoluut niet meer op wachten! Als we moeten wachten op NorGhaVo Ghana, dan kunnen we eeuwig wachten. Enne.....wij mochten toch de invulling bepalen????? Wij hebben het echt helemaal gehad met NorGhaVo Ghana en wij willen het nu allemaal zelf regelen (relocatie containers/verblijfsvergunning/sponsorgeld). Het spijt ons te moeten zeggen, maar voor ons bestaan zowel NFD als NorGhaVo Ghana niet meer!!!!

Wij hebben heel veel redenen om te kiezen voor Lamashegu. Enkele redenen zijn: Op dit naai-atelier werkt mister Halilahi met een heleboel 'needy girls' en hij gaat uitbreiden met de echte Kayayoo-girls uit Accra, dus hij heeft extra containers nodig. Als hij moet pendelen tussen Kukuomarket en Lamashegu, dan kost dat teveel tijd (en dus geld). Verder geven de sponsoren ook de voorkeur aan Lamashegu, omdat zij op de hoogte zijn van de Kukuomarket-problemen en ons steunen in onze keuze voor een betere lokatie en enkele sponsoren hebben Lameshegu met eigen ogen gezien. Ook hebben wij de toestemming reeds gekregen voor het stuk grond en bovendien kan het sneller gaan en zien we eindelijk eens resultaten. Wachten op een stuk grond op Kukuomarket gaat weer te lang duren. Wij weten dat NorGhaVo Ghana en de Kukuomarket mensen en de Kukuo chief uiteraard willen dat de containers op Kukuomarket blijven, maar onze ervaring heeft geleerd dat het wederom veel te veel tijd in beslag gaat nemen als deze mensen een beslissing moeten nemen. Verder is het aannemelijk dat wij weggedrukt zullen worden. Een mooie plek zal niet gaan lukken. Onderdeel uitmaken van de nieuwe markt is niet aan de orde. Waarschijnlijk moeten we genoegen nemen met een plek in de 'village'.

Inmiddels weer een brief geschreven aan de Coordinator van Assembly en aan de chairman van de SMC en wederom met beiden gesproken. Tijdens het gesprek met de Coordinator van Assembly was ook Hawa aanwezig. Zoals vanouds begon ze te vloeken en te tieren: 'Go back to your country; God will punish you!' De Coordinator en andere aanwezigen schrokken van deze woorden (wij zijn het wel gewend) en Hawa moest haar excuses aanbieden. Wij zeiden nauwelijks iets en boden slechts de brief aan met de hele waarheid. Assembly besloot om een follow-up te regelen met NorGhaVo Ghana, met de Kukuomarketchief enz. enz. Nee toch.....wij willen dit niet meer. De keren zijn niet meer te tellen dat we over dit issue hebben gesproken. Hadden we dus bijna de containers op de plek waar wij ze wilden hebben, nu zijn we weer helemaal terug bij af..........We zaten er dan ook helemaal doorheen!!! En dan krijgen we op 9 oktober via via te horen dat de Kukuo chief opdracht heeft gegeven om onze containers te verplaatsen naar de Chief's Palace! Dit geloof je toch niet! Heet dit in gewoon Nederlands niet gewoon diefstal? Niemand durft tegen te sputteren vanwege het simpele feit dat het een chief betreft. Als wij de conclusie trekken: 'So the chief is a thief', wordt het doodstil............!!!

Onderstaand: De Kukuo Chief heeft opdracht gegeven om onze containers tijdelijk te transporteren van Kukuomarket naar zijn Chief's Palace.

Samengevat: 5 oktober: Wij krijgen de toestemming van de hoogste baas van de Gemeente (Coordinator Assembly) om het transport te regelen van onze containers van Kukuomarket naar Lamashegu; 6 oktober: Wij krijgen de toestemming van de voorzitter van het Schoolbestuur (Chairman of School Management Committee) voor het stuk grond om onze containers op te plaatsen; 7 oktober: Bijna bezig met het daadwerkelijke transport of een telefoontje van Assembly gooit roet in het eten: De hele operatie wordt afgeblazen, omdat de Kukuomarket-mensen en Hawa hebben geklaagd; 8 oktober: Vergadering met de National Coordinator van Assembly inclusief Hawa. Wij bieden een brief aan met de hele waarheid. 9 oktober: Gesprek met de Chairman van SMC en ook hij krijgt onze brief; 9 oktober: De Kukuo chief geeft opdracht aan zijn mensen om de containers te verplaatsen naar zijn 'palace'.

Dus: Wie willen de containers op Kukuomarket? De mensen die wonen op Kukuomarket; de chief (het stamhoofd) en NorGhaVo Ghana. Wie willen de containers op Lameshegu? De Chairman van School Management Committee (degene die de grond heeft gegeven); Coordinator Assembly (gemeente); mister Halilahi; NorGhaVo Nederland; de sponsors in Nederland en wij (Ben en Dees). En Hawa? Zij wil de containers gaan transporteren naar haar nieuwe plek ergens in de 'village'. Assembly wil alle partijen horen. Zij hebben dus al gesproken met Hawa en met ons, maar zij willen ook een gesprek met NorGhaVoGhana en met de Kukuo chief. Wij hebben duidelijk te kennen gegeven dat wij al jaren praten over dit issue en dat er nog steeds geen resultaat is. Dit is Ghana en dat betekent nou eenmaal altijd....delaying and postponing...... Wij hebben alle betrokken partijen ingelicht dat wij helemaal aan het einde van ons Latijn zijn en dat wij onze beste vriend Paul hebben gevraagd om voor ons als een soort spokesman cq deputy op te gaan treden. Hij zal dan uit onze naam alle vergaderingen gaan bijwonen. Wij hebben genoeg gerend.....

Inside information: Het blijkt dat Hawa haar 'mannetjes' heeft op Kukuomarket. Zij betaalt deze personen en in ruil daarvoor bellen deze mensen direkt naar Hawa als zij de 'white people' in de buurt van Kukuomarket zien. Dat verklaart ook waarom we nét te laat waren met ons transport naar onze favoriete plek. Men heeft ons gezien op 5 oktober toen we met een Assembly-man de situatie in ogenschouw gingen nemen en men heeft ons gezien op 6 oktober toen we met onze compound-boy Hudu even naar Kukuomarket reden, om hem de containers aan te wijzen die getransporteerd moesten worden. Het is toch niet meer normaal? Maar ja....voor geld doet men hier alles! Je zou je bijna niet meer veilig voelen in Tamale!

Sommige Ghanezen zeggen tegen ons: 'Waarom vraag je in Nederland niet om 3 nieuwe containers? Dan kan Hawa de containers houden en kunnen jullie de nieuwe containers aan mister Halilahi geven op Lameshegu? Hoezo hondsbrutaal? Als wij zeggen dat het zó niet werkt en dat Nederland geen Sinterklaas-land is, worden we niet begrijpend aangekeken. En dan te weten dat er in heel Tamale (een stad van 350.000 inwoners!), geen enkele plek is waar je permanent kunt blijven zitten met je containers. Iedereen verblijft op tijdelijke basis!

6 oktober: Terug naar Cambridge garden academy! Heerlijk om weer Frans te gaan geven bij de kleintjes op Cambridge. Ik krijg een rooster waarin ik zowel P1 als P2 ga lesgeven. (Groep 3 en 4). Het was leuk om al die aardige collega's weer terug te zien en er waren weer 2 nieuwe collega's bijgekomen: Mister Peter and mister Ezekel. En mijn leerlingen uit P1 heten: Rafiq, Virgil, Charles, Nathan, Joel (dit zijn de jongens) en Nasara, Janice, Rosalinda, Genevieve, Winifred en Amanda (dat zijn de meisjes). In P2 geef ik les aan: Charbel, Amin, Wumpini, Jawal (jongens) en Carolina, Vivian, Nana en Makjela (meisjes). Het zijn kleine klasjes op deze privéschool. Op een overheidsschool is dat wel anders. Daar zitten zeker 60 leerlingen in de klas. De leerlingen van Cambridge zijn dus echte geluksvogeltjes!

Onderstaand: Primary one (P1) Cambridge Garden Academy (Groep 3).	Onderstaand: Primary two (P2) Cambridge Garden Academy (Groep 4).

Op dezelfde dag (6 oktober) startte ik bij NCCELP (Naasim Community Children Education and Library Project). Naasim is het Dagbani-woord voor 'enlightenment'. Dit is een project met een tweeledig doel: Lesgeven aan kinderen die op overheidsscholen zitten en daar te weinig leren en middels dit project worden bijgespijkerd in een 'after school program' en lesgeven aan kinderen uit de communities (bush-dorpjes) die helemaal niet naar school kunnen gaan. Er wordt lesgegeven onder een mangoboom en onder een afdakje. De oprichter van het project heet mister Ramzing en er werken locale vrijwilligers. Vele namen passeerden de revue: Mister Youssef, mister Ananny, mister Sahmed, mister James. Laatstgenoemde heeft als kind op NCCELP gezeten en heeft het geschopt tot SSS (Senior Secondary School; of tewel de bovenbouw van de middelbare school). Een hele prestatie, gelet op de hele scene.

Onderstaand: Lesgeven op het project Naasim Community Children Education and Library Project (NCCELP).

Ik zal hier 2 middagen Frans gaan geven. Je kunt het nauwelijks een werkplek noemen en het wemelt er van de muskieten! Uiteraard een heel verschil met privéschooltje Cambridge, maar ik vind het wel mooi om weer te werken voor de 'needy ones'. De geluksvogeltjes van Cambridge komen er ook wel zonder mij...... De ene keer zijn er 20 kinderen; de andere keer zijn er 40 kinderen; dan weer 60 of 90.....In ieder geval moeten de kinderen van ver komen om lessen te volgen; een uur lopen is heel normaal. Het 'klikt' tussen mister Ramzing, de kinderen en mij. Ik geniet er enorm van en bovendien is het lesgeven ook een goede afleiding om 'los te komen' van de container-problematiek.

9 oktober: Op naar de Immigratiedienst in Tamale en vragen of de Regional Commander bereid is om onze verblijfsvergunning met 6 maanden te verlengen (januari-juli 2010). In juli 2010 gaan we namelijk Tamale verlaten. Maar.........de Commander blijkt vertrokken te zijn; men is in afwachting van een nieuwe. (Dit zou dan al nummer 4 worden in onze 3 jaar Tamale!) .....Don't worry.....Er is een plaatsvervanger. Oké. Het blijkt dat het niet mogelijk is om onze verblijfsvergunning met een half jaar te verlengen, maar slechts met een jaar. 'Prima, wilt u dan even een stempeltje zetten?', vroegen we quasi nonchalant. Nee dus, het is nog geldig tot januari 2010, dus kom maar terug in november/december. Dan zou het geen enkel probleem zijn om de stempel te zetten:..... Wij hadden immers geen crimineel verleden en bovendien zijn wij bereid om te betalen en hebben we al 3 jaar gratis gewerkt voor Ghana (en dus geen betaalde baantjes van Ghanezen ingepikt)....... Langs onze neus weg vroegen we of het ook mogelijk is om op basis van vermogen een verblijfsvergunning te regelen. Ook dat was geen probleem. Altijd handig om te weten. Op deze manier hoeven we NorGhaVo Ghana niet meer te vragen, omdat we dan niet meer gelinkt worden als vrijwilligers aan NorGhaVo. Dan zijn we zo vrij als een vogeltje. Hopelijk is de nieuwe commander er nog niet in november en zal deze plaatsvervanger (Stephen) er volgende maand nog net zo gemakkelijk over denken.

10 oktober: Inservice training voor de teachers van Cambridge garden academy. Het bleek dezelfde training te zijn als er in april j.l. reeds was georganiseerd.

Ghana is grappig..... 's Morgens om 6.45 uur belt sewing-girl Suhayini op, just to greet us.................. Wij kennen een aardige Togolees in Tamale, die kok is in een hotel in Tamale. Hij kan niet alleen goed koken, hij heeft ook een goede visie en kan on-Ghanees denken. Hij spoort het personeel aan om mee te denken, hij legt dingen uit en hij is een voorstander van time-management. Toen we een keer een hapje bij hem gingen eten, was hij afwezig. Binnen een mum van tijd werd hij opgetrommeld en kwam hij opdraven om ons te begroeten...just to greet......

Op 14 oktober kregen we bezoek van onze voormalige huisbaas mister Jacco en bespraken we de container-kwestie.

Onze containers staan inmiddels bij de Chief's Palace. Wij zijn daar naar toe gegaan en hebben foto's gemaakt.

Onderstaand: Onze containers staan tijdelijk 'geparkeerd' bij de Kukuo Chief's Palace.

Binnen een mum van tijd zag het zwart van de mensen! Hoewel de chief niet aanwezig was, spraken we met een 'second chief' (alles moest door een derde vertaald worden in het Engels) en we lieten daar een duidelijke boodschap achter: De sponsors in Nederland accepteren niet dat de containers op een plek staan, die niet de voorkeur geniet van Ben en Dees.

Zoals eerder gemeld doet NorGhaVo Ghana veel te weinig en de meest simpele dingen moeten besproken worden in een meeting. Aangezien wij hier helemaal tureluurs van worden, hebben we NorGhaVo Nederland gevraagd om het sponsorgeld via Western Union over te maken naar ons, zodat wij niet hoeven te bidden en te smeken bij NorGhaVo Ghana om naar een bank te gaan. NorGhaVo Nederland kwam ons hierin tegemoet en zo konden we dan op 13 oktober hier bij de Barclays Bank in Tamale het geld ophalen.

NorGhaVo Nederland heeft voor de zoveelste keer een mail 'op poten' verzonden naar NorGhaVo Ghana. Ook Nederland lukt het niet om NorGhaVo Ghana te bereiken. NorGhaVo Nederland steunt ons enorm en doet alles wat in hun vermogen ligt om hun collega's in Ghana te activeren. Zij vinden het net zo vreselijk als wij dat ons trainingscentrum tijdens ons verlof in Nederland is afgebroken en dat NorGhaVo Ghana ons hier niet over heeft ingelicht. Ook steunen zij ons in onze keuze om het trainingscentrum op te bouwen in Lameshegu en niet op Kukuomarket. NorGhavo Nederland heeft wederom uitgelegd aan hun Ghanese collega's dat de goede naam van NorGhaVo wordt beschadigd. Ook werd verwezen naar de huidige financiele crisis...sponsors zullen zich terugtrekken en vrijwilligers kiezen op deze manier een andere organisatie. NorGhaVo Nederland vroeg heel duidelijk om informatie als het gaat om de huidige situatie en ze konden het absoluut niet waarderen dat NorGhaVo Ghana hen niet had ingelicht over de toestanden op Kukuomarket. Bovendien misten ze de wekelijkse updates die NorGhaVo Ghana richting Nederland moest sturen. En verder vroegen zij zich af waarom NorGhaVo Ghana Ben en Dees niet had ingelicht over de afbraak van het trainingscentrum tijdens onze verlofperiode. Er werd gevraagd om actie en wel om snelle actie. NorGhaVo Ghana zou onze keuze voor Lamashegu moeten steunen en de relocatie zou zo spoedig mogelijk moeten gebeuren. Bovendien werd NorGhaVo Ghana duidelijk gemaakt dat NorGhaVo Nederland een aparte money transfer had geregeld voor Ben en Dees (via Western Union), omdat B&D weer veel te lang hadden moeten wachten op een aktie van NorGhaVo Ghana. Ook hier werd NorGhaVo Ghana op het matje geroepen.

Maar NorGhaVo Ghana lijkt zich nergens iets van aan te trekken. Via via krijgen we te horen dat zij naar de Kukuo chief zijn gegaan en gepleit hebben om de containers op Kukuomarket te houden en dat terwijl NorGhaVo Nederland heeft opgelegd dat zij de keuze van Ben en Dees moeten opvolgen (Lamashegu dus).

Op een gegeven moment laten wij aan NorGhaVo Ghana weten dat er 6 partijen zijn die voor Lamashegu pleiten, te weten: Mister Halilahi, de sponsoren in Nederland, NorGhaVo Nederland, de voorzitter van het Schoolbestuur (die de grond heeft gegeven), de hoogste baas van de Gemeente (die de toestemming voor het transport heeft gegeven en de kosten van relocatie gaat betalen) en wij. Slechts 3 partijen kiezen voor Kukuomarket, te weten: De mensen die op Kukuomarket wonen, de Kukuo chief en NorGhaVo Ghana....... 6 tegen 3 dus? Meerderheid heeft gewonnen? Zo simpel werkt het niet in Ghana. Het is toch te zot voor woorden dat een chief gewoon onze containers van Kukuomarket naar zijn Chief's Palace kan laten transporteren? (Zonder overleg of toestemming). Hij neemt gewoon dingen in beslag die hem niet toebehoren, maar ja...de chief is de chief en die mag alles. Wij laten NorGhaVo Ghana ook weten dat het 'an order' is van NorGhaVo Nederland om ons te supporten in onze bedoeling om de containers te transporteren naar Lamashegu. Als je het woord 'bevel' laat vallen, dan werkt dat meestal wel in deze setting....'NorGhaVo Netherlands is the boss and you have to obey them, because it is an order!' Vreselijk vanuit een Nederlands hoofd, maar heel erg gebruikelijk binnen de Ghanese scene. In ieder geval kregen we na een tijdje te horen dat ook NorGhaVo Ghana kan leven met het feit dat de containers naar Lamashegu gaan. Hoera! Aktie dus! Voor de zekerheid belden we nogmaals naar de gemeente en wederom gaven zij ons de toestemming. Toen belden we naar de spokesman van de chief. Deze liet ook weten dat wij de containers konden komen halen. Hij sprak namens de chief en de mensen van Kukuomarket. Dus.....opgelost dachten wij! Maar................zelfs met de toestemming van alle 'hoge pieten', kan de chief nog 'nee' zeggen als je de containers zou meenemen zonder de aanwezigheid van een NorGhaVo staff-member. Prima, voor ons geen probleem. Wij vroegen dan ook aan Musah van NorGhaVo Ghana (de anderen lijken van de aardbodem te zijn verdwenen) om met ons mee te gaan naar de chief. Nee, zei Musah, eerst moet er een 'agreement' worden opgesteld en moet er getekend worden. Kom op Musah, dat kunnen we toch wel regelen na het transport? Nee, zei Musah, eerst het paperwork en dan het transport.

Oké, maar mogen wij die agreement dan zelf opstellen, want anders gaat het weer veel te lang duren. Eerst een onduidelijk verhaal, maar uiteindelijk kregen we groen licht om zelf de agreement op te stellen. Maar......NGV Ghana moest het dan wel controleren. Uit ervaring weten we dat het dan toch niet goedgekeurd zal worden, vanwege het simpele feit dat het Ben en Dees zijn die de agreement hebben opgesteld en Musah heeft er nou eenmaal een nieuwe taak bijgekregen en die heet.....Ben en Dees zoveel mogelijk dwarsliggen. Wij waren nauwelijks begonnen met het opstellen van de agreement, of NGV Ghana laat ons kiezen uit 2 opties, te weten.....Optie A: Containers weliswaar naar Halilahi,maar onder belachelijke voorwaarden. Optie B: Containers worden overgenomen door een bestaande organisatie. Over deze laatste optie hebben zij nog nooit gesproken en deze optie komt zomaar uit de lucht vallen! Wij hebben dan ook laten weten dat we niet accoord gaan met beide opties en hebben voorgesteld om de containers als donatie te schenken aan mister Halilahi. Dit is ook wat de sponsors in Nederland willen. Jeetje....je wordt er toch helemaal stapeldol van?! Waar hebben we het toch over? Het gaat om 3 stomme kale containers die we gewoon willen transporteren naar een hele goede plek. Dat is wat er is overgebleven van ons mooie trainingscentrum....3 stomme kale containers.....zo mooi als het was wordt het nooit meer. Wij vragen ons af of we niet onafhankelijk kunnen opereren. Moet er nou werkelijk iemand van de staf bij zijn op het moment dat wij de containers gaan halen? Is er geen stand in? Assembly zal er ook niets van begrijpen: Zij geven groen licht en de containers worden niet opgehaald. De situatie wordt onhoudbaar. Wij krijgen stellig de indruk dat Musah er behagen in schept om ons te pesten. Het gaat erg ver. Op het NorGhaVo- projekt NCCELP waar Dees lesgeeft heeft Musah laten weten aan de oprichter dat deze nooit meer steun zal krijgen noch vrijwilligers van NorGhaVo, als Dees daar doorgaat met lesgeven. Het lijkt wel chantage. En dat alles omdat Dees op eigen initiatief naar dit projekt is gegaan. Zowel de oprichter als Dees trekken zich niets aan van de dreigingen van Musah, maar normaal is het niet. Ach....het is te flauw voor woorden, maar het geeft wel een beeld. Op een hele normale vraag van Ben: 'Is there any post for us?, luidt het antwoord: That is another issue.....Jeetje, zeg gewoon ja of nee!!! Wij zijn aan het einde van ons Latijn. Soms denk je: 'Al zagen ze de containers in honderdduizend stukken, ze doen maar.....Het lijkt wel of het Noorden van Ghana zich niet wil ontwikkelen, het is slechts éénrichtingsverkeer, alleen maar....krijgen, krijgen, krijgen; maar dan wil je toch weer strijden, omdat je gewoon opgebouwd wilt zien wat anderen hebben afgebroken. Daarvoor kwamen wij terug voor ons vierde jaar....Het eindresultaat zien en genieten van Ghana. NorGhaVo Ghana maakt beiden onmogelijk. Wij mochten toch de invulling bepalen? Maar we krijgen nu het mes op de keel gezet en mogen kiezen uit 2 opties die beiden niet goed zijn. Dit spelletje zal formele Musah tot het einde toe blijven spelen en wij weten zeker dat wij in juli 2010 nog even ver zijn als nu. Wij consulteren dan ook wederom NorGhaVo Nederland.

Hoewel Hawa helemaal uit beeld is en totaal niet meer 'involved' is, blijft ze op haar manier achter de containers aanrennen. Zo werd ze gesignaleerd op de werkplek van mister Halilahi. Gelukkig was laatstgenoemde niet ter plekke. Hij volgt naast zijn werk nog een opleiding 'industrial art' van 3 jaar en zat dus op school. Hawa heeft nog steeds niet begrepen dat zij niet meer mee mag doen. NorGhaVo Ghana heeft haar de laatste kans gegeven in juli. Zij mocht toen bewijzen dat ze een NGO kan runnen en kreeg daartoe hele normale voorwaarden opgelegd. Echter...voor Hawa waren deze voorwaarden te hoog gegrepen en een ieder kon op de klompen aanvoelen dat ze dit niet kon waarmaken. Bovendien heeft ze geweigerd om de MOU (Memorandum of Understanding) te ondertekenen. Maar goed...Hawa blijft Hawa en die blijft rare fratsen uithalen. Haar plan is om de containers naar haar eigen nieuwe werkplek te brengen, maar dit zal nooit lukken. Inmiddels heeft ze haar groene auto verruild voor een witte, die voorzien is van een plaat, met de tekst: 'On test'. Dit geldt overigens voor de auto, niet voor de 'driver'. Hahaha!!!

Op het Business College International in Tamale komen we wel eens, omdat we de 'principal' kennen of omdat we gebruik willen maken van de mogelijkheden, zoals printen, internetcafé e.d. Mijn oog viel op een leuke spreuk: The illiterate today is not one who cannot read or write, but one who cannot use the computer to his/her advantage.

Even iets leuks: Wij kregen een uitnodiging van de Nederlandse Ambassade in Accra om op 25 oktober een bezoek te brengen aan het schip Hr Ms Johan de Witt. Dit amfibisch troepentransport-en commandovaartuig van de Nederlandse Marine brengt namelijk een bezoek aan Ghana. Het bezoek bleek onderdeel te zijn van een uitgebreidere reis naar West-Afrika, Marokko, Spanje en Portual.Van 23 t/m. 26 oktober bleek de Johan de Witt afgemeerd te zijn in Tema, in zuid Ghana. De Nederlanders kregen dus een uitnodiging om te komen kijken. Als we in zuid Ghana hadden gewoond, dan hadden we dit zeker gedaan, maar de afstand Tamale-Tema is een beetje te ver.

16 oktober: Weer zo'n beetje het hele weekend geen elektriciteit. Aangezien er toch een paar belangrijke mails verzonden moesten worden, gingen we naar een internetcafé. Maar.....de hele stad had 'lights off'. Stel je dat voor......een stad van 350.000 inwoners zonder stroom. Oké, op zoek naar een internetcafé dus, dat open was, wellicht toch stroom had of misschien een generator, die niet 'spoiled' was, maar gewoon was voorzien van diesel. Bij internetcafé nummer 6 was het raak. O, wat kost dit toch allemaal veel tijd. Je bent dan gewoon een hele ochtend bezig om een paar mails te verzenden.

De post in Ghana.....Vorig jaar oktober hadden wij een bedankje in de vorm van een foto gestuurd naar een hotelmanager in Kumasi die voor een hele serie babykleding en andere kleding en materialen had gezorgd voor de 'needy people' in Tamale. Het adres hadden we overgenomen van een folder of visitekaartje. Dat zou dus goed moeten gaan, maar....dan blijkt er post te zijn voor ons en wat bleek? Diezelfde brief was retour gekomen. Een jaar later vonden wij de door ons gemaakte foto dus weer terug.

17 oktober: Nog geen maand terug in Tamale en Dees heeft alweer malaria. Dit betekent hoofdpijn en een kuurtje innemen.

Als we op een zaterdagmiddag nog eens kapster Akiti bezoeken, krijgen we op slag slechte zin: Shop gesloten, geen klanten, dus heeft Akiti bedacht om dan maar sinasappels te gaan verkopen. Weefster Asia daarentegen doet het erg goed, is gemotiveerd en laat een betere werkhouding zien. In haar gaan we dan ook investeren. We gaan samen materialen kopen. Asia is niet alleen aktief met weven, ze wil ook heel graag beter leren lezen en schrijven en ze wil graag Engels leren. Dees heeft er voor kunnen zorgen dat zij hiervoor terechtkan op het projekt waar Dees lesgeeft. Bij NCCELP (Naasim Community Children Education Library Project) sluit zij gewoon aan bij de vele andere kansarme kinderen. Uiteraard is zij een stuk ouder dan de andere kinderen, maar dat vindt ze geen probleem. Zij wil graag vooruit en daar doen wij dan extra ons best voor. Het blijkt dat Asia niet eens tussen de kleintjes hoeft te zitten. Mister Ramzing is zelfs bereid om voor haar een apart lesgroepje op te richten en.....mochten Ben en Dees nog meer oud NFD-meiden hebben die Engels willen leren of willen leren lezen of schrijven, dan mogen deze in datzelfde lesgroepje instromen. Een ontzettend aardig gebaar. Ja, het klikt tussen mister Ramzing en ons. Aangezien hij zelf op zoek is naar vrijwilligers voor zijn projekt, heeft Ben aangeboden om een keer met hem een ochtend op pad te gaan. Er zijn genoeg organisaties in Tamale die vrijwilligers kunnen leveren. Enkele voorbeelden zijn: Meet Africa; Voluntary Africa, CID Ghana, Syto e.d. Oké...terug naar Asia....Zo waren wij dus een hele middag op sjouw geweest met Asia en hadden materialen voor het weven gekocht voor haar shop.

Onderstaand: Weefmeisje Asia heeft geen materialen.	Onderstaand: Dankzij de Triodosbank in Zeist heeft Asia wél weer materialen.

Zelfs een carpet voor op de grond in de kiosk ontbrak niet. Nadat we over de markt hadden geslenterd en alles hadden gekocht, gingen we dus naar mister Ramzing van NCCELP en regelden daar dat zij 5 x per week van 16.00 uur tot 17.30 uur lessen mag volgen. Wij brachten haar met de auto terug naar haar hutje in de community, waar haar oom ons bedolf onder de 'blessings': 'You have done well; may God bless you'. Echter......We waren nauwelijks een half uurtje thuis of we kregen een telefoontje. Hoe kon Asia nou maandag naar school gaan, want de fiets was kapot en er was geen geld om deze te laten repareren. Dit schoot bij ons in het verkeerde keelgat. Dankzij de sponsoren konden we materialen kopen; dankzij Dees kon ze naar school en dan wordt er tóch nog geprobeerd om ook nog de reparatie van een fiets te laten betalen. We lieten duidelijk weten dat ze zelf voor de reparatie moest zorgen. Zo niet, dan kon ze niet naar school. Tsja....de mensen in het noorden willen alleen maar krijgen, krijgen, krijgen......

19 oktober........Soms zit er een engeltje op je schouder........ Kortsluiting in de keuken. De elektrische kookplaat en de waterkoker zitten samen op één stopcontact. Hoewel we beide apparaten nooit tegelijk gebruiken, leek er toch sprake te zijn van overbelasting. Rooksignalen uit het betreffende stopcontact. Kortsluiting dus. Geluk gehad. Het hele huis had kunnen afbranden. De gewaarschuwde elektriciën zal alles herstellen. Hij liet weten: 'Oh you were very, very lucky today'.....!!! Uiteraard waren wij behoorlijk geschrokken en besloten om ook op ons kantoor aan huis de elektriciteit enigszins te 'updaten'. Dit betekende dat de aansluitingen van de elektrische apparaten onder de loep werden genomen.

En dan begeeft de telefoon het..........Repareren in Tamale is een heel gedoe: De 'reparateur' is 'on break', het onderdeel is niet te krijgen enz. enz. Maar na 2 dagen was het euvel dan toch weer verholpen.

Als het onrustig is in de klas, hoor je vaak:'Put your little finger on your lips'! In de klas laat ik er geregeld Europese modellen op los, om afstand te nemen van de 'repeating and memory power'. Ik merk aan de leerlingen dat ze dit weliswaar heel vreemd vinden, maar wel 'very interesting'. Het geven van aanschouwelijk onderwijs is hiervan een voorbeeld (Total Physical Response): Ouvrez la porte. Aanvankelijk wordt het hardop nagezegd, maar als ze begrijpen dat de deur daadwerkelijk opengemaakt moet worden, breekt het feest in alle hevigheid los. De schoolbus van Cambridge garden academy is verdwenen. Al een tijdje staat ie niet meer voor de poort van de school. Niemand weet waar de bus is noch waar de chauffeur is. Het enige dat hierover bekend is, is het feit dat de driver Asaara Musah ziek werd en niet meer is teruggekeerd. Het personeel wordt gevraagd om op zoek te gaan naar een nieuwe chauffeur. Wij hebben onze klusjesman Tahiru het advies gegeven om te proberen dit baantje te krijgen. Tahiru heeft geen werk, woont vlakbij de school en heeft zelfs een rijbewijs. Bovendien wordt hij geïntroduceerd door de 2 witten Ben en Dees. Het leek een goed idee, maar......er is altijd wel weer 'a problem'. Tahiru liet weten dat zijn rijbewijs was verlopen en dat een verlenging 80 GHc zou gaan kosten en 'I don't have money'. Uiteraard gaven wij hem dit geld niet, maar we probeerden hem een beetje te sturen. 'Waarom niet naar de school gaan en eerlijk zeggen tegen het schoolhoofd dat je rijbewijs is verlopen en tevens het idee aandragen om dan maar een tijdje voor niets te werken?!' Dit soort creatieve gedachten is voor de gemiddelde Ghanees echt 'een brug te ver'. Het antwoord luidde: 'I will find out'. Oké, wij hebben ons best gedaan. O,o, privéschool Cambridge garden academy kan er wat van.......

Onderstaand: P1 Cambridge Garden Academy (CGA).	Onderstaand: P2 Cambridge Garden Academy (CGA).

Van kleins af aan krijgen de kinderen te horen dat ze goed hun best moeten doen, zodat ze 'big people' kunnen worden. Op een ochtend val ik bijna van m'n stoel als ik de 'head mistress' hoor zeggen: 'Do your best, so that you become big people in future and then you can buy a car!!!!' De nieuwe collega's die gestudeerd hebben, begrepen mijn reactie erg goed. Die was namelijk: 'As if buying a car is the highest goal you can achieve in life!' De andere collega's keken mij niet begrijpend aan……. En dan de straffen…….niet te geloven!........Twee kleintjes werden gestraft en moesten hun oren met gekruiste handen vastpakken en moesten vervolgens zo'n 50 keer door de knieeën gaan. Soms begint collega Peter zijn les met de magische woorden: 'The key to the brains is learning'. Hij zegt dan tegen de kinderen: 'The key to the brains is what....?' en vervolgens brult de hele klas: 'learning'.

In Nederland is sprake van Herfstvakantie; dat kennen we in Ghana niet. In Nederland is er sprake van wintertijd; ook dat kennen we in Ghana niet. Voor wat betreft dat laatste: Als het wintertijd is in Nederland, dan is het tijdsverschil met Ghana nog slechts 1 uur (in Nederland is het dan 1 uur later).

Natuurlijk wordt er altijd gebedeld in Tamale, maar wij krijgen de indruk dat het bedelen enorm is toegenomen. Dat is een teken aan de wand voor dit land. In economische zin gaat het slecht. Soms gaat het wel erg ver.....Op een zaterdagmiddag staat er een man aan de poort en hij vraagt of wij de busticket kunnen betalen voor zijn zus die met de bus van Tamale naar Wa (Upper West Region) moet. Uiteraard kunnen wij hier niet aan beginnen, maar het zegt wel weer iets over de nood.

Iedere zaterdagochtend komt compound-boy Hudu ons een handje helpen. Op zaterdag 24 oktober vroeg hij of we zijn vader niet eens wilden bezoeken. Oké, natuurlijk, dat doen we. Na een bezoekje aan mister Halilahi en de sewing-meiden op Lamashegu togen we dan ook met Hudu naar zijn hutje in de community waar we kennismaakten met zijn vader en een oudere broer, Adam genaamd. Laatstgenoemde trad op als vertaler, aangezien pa slechts Dagbani sprak. We hadden dit beeld graag willen vastleggen, maar deden het niet. Het was té erg.........Armoetroef ten top!

Zondag 25 oktober stond in het teken van de meiden. 's Ochtends om 6.00 uur belde Suhayini al op dat ze wilde komen. Ja, je bent welkom, maar niet 's morgens om 6.00 uur! We lieten weten dat ze rond 10.00 uur kon komen. Om 8.00 uur gaat weer de telefoon......Azara 3 wilde toch wel heel graag dat we haar om 10.00 uur kwamen bezoeken, want ze moest om 12.00 uur weer weg. Was ze net terug in Tamale (2 maanden elders haar zieke vader verzorgd), nu stond ze weer op het punt om te gaan 'travellen'. We hadden Azara al vanaf eind juli niet meer gezien en ze liet dan ook weten:'I want to see you'.....Weet je wat.....dan kom ook maar naar ons huis.....2 vliegen in 1 klap! Ons Saartje was erg blij......'Dies and Ben I like it'! Het was erg gezellig.

Onderstaand: Suhayini en Azara bij ons thuis op bezoek.

Azara 3 is een echt bush-kind. Als ze moet plassen, gaat ze naar buiten; op een stoel of bank zitten is ze niet gewend, dus gaat ze languit op de grond liggen. 's Middags bezochten we weefmeisje Asia. Wij hebben geregeld dat dit meisje lessen kan gaan volgen op het project waar Dees lesgeeft. (26 oktober is de start voor haar). Toch probeerde de familie nog of Ben en Dees zo gek waren om de kapotte fiets te laten repareren. Wij lieten duidelijk weten....Wij hebben voor haar materialen gekocht voor in haar shop, we hebben haar school geregeld en nu mogen jullie zelf een creatieve oplossing bedenken voor de fiets. (Misschien een fiets lenen van iemand in de community en als Asia hard werkt kan ze zelf de reparatie van haar fiets betalen). Vergeet niet dat zij nooit de eigen bijdrage heeft betaald en het onderhoud van de fiets is vanaf dag 1 voor eigen rekening geweest. Toen we duidelijk lieten merken dat het niet alleen 'receiving, receiving' is en dat het wel erg gemakkelijk is om altijd maar te vragen, bond men in. Uiteindelijk liet men weten dat er wel een fiets van iemand geleend kon worden. Ja, de meiden houden ons wel bezig op de zondag. Hierna naar ons andere weefmeisje Salamatu. Hoewel zij niet aanwezig was, spraken we met haar oom. Daar werd je ook niet vrolijk van......kommer en kwel.....Toen we vroegen hoe de business was van Salamatu, liet hij weten: 'There is no market'. En daar blijft het dan bij.........Die apathische houding blijft lastig voor ons om mee om te gaan. Zelf oplossingen bedenken, creatief zijn, initiatief tonen is echt 'een brug te ver' voor de meeste mensen hier in het noorden. Gelukkig werd de dag leuk afgesloten met een bezoekje aan Paul. Hij belde ons op 'just to greet' en aangezien we in de buurt waren, bezochten we hem nog even thuis. Hij woont op een hele drukke compound, waar het een komen en gaan van mensen is. Zijn zoontje Ausbert (geboren in maart 2008) is bang voor 'white people' en begint al te huilen als hij de auto ziet aankomen. Echter....als we er niet zijn, maakt hij altijd een gebaar naar papa Paul en doet hij net of hij mister Ben en madam Dies gaat bellen. Toch zit er progressie in de zaak.......heel voorzichtig krijgen we een handje en wordt er hello en bye gezegd.

Tijdens ons verlof in Nederland hebben wij van de Triodosbank in Zeist een donatie gekregen voor de meiden die nu in hun eigen shop zitten. Wij kunnen materialen gaan kopen en/of een schenking doen in de vorm van een maand niet hoeven aflossen. Aangezien er overal 'lack of materials' is, wordt er besloten om materialen te gaan kopen. Eerst willen we wel met eigen ogen zien wie deze opsteker hebben verdiend, want....als we Ishmel bellen en vragen welke meisjes terugbetalen, krijgen we slechts 1 naam te horen (van de 9). We besluiten dan ook om er enkele criteria op los te laten, als het gaat om een eventuele financiële ondersteuning. Slechts diegenen worden geholpen, die voldoen aan één van de drie volgende criteria: 1. Is de shop altijd open; met andere woorden: Laat het meisje een min of meer aktieve werkhouding zien? 2. Heeft het meisje in zichzelf geïnvesteerd, middels het - op eigen kosten- volgen van een extra training in haar vakgebied? 3. Betaalt het meisje de lening terug? Voor ons betekent dit de komende tijd: Meiden bezoeken in hun shops en met de serieuze dames op stap gaan om materialen te kopen.

26 oktober: Ben heeft een aantal klachten (hoofdpijn, pijn in de botten, pijn in de nek, misselijkheid, keelpijn, duizeligheid) en laat prikken op malaria. En ja hoor.....9 dagen na Dees heeft ook Ben malaria.

Onderstaand: Hoewel geveld door malaria, kijkt Ben toch nog wel vrolijk.

Als Ben malaria heeft, heeft hij verschillende klachten; bij Dees beperkt de malaria zich meestal tot knallende hoofdpijn. Wij kunnen ons gelukkig prijzen met een goede privékliniek. Al sinds eind 2007 komen wij bij Kabsad Scientific Hospital. Wij waren toen één van de eerste patiënten. Inmiddels zijn we 2 jaar verder en is Kabsad uitgegroeid tot een druk ziekenhuis. Als we nog wel eens terugdenken aan onze start in het Tamale Teaching Hospital, dan kunnen we ons nauwelijks meer voorstellen hoe we dat destijds hebben volgehouden. Dat ziekenhuis is geen ziekenhuis te noemen. Het is bij de beesten af en werkelijk mensonterend. Inmiddels is gebleken dat de Fortisbank uit Nederland een lening heeft gegeven om in het ziekenhuis orde op zaken te stellen: Beter management, betere voorzieningen (zoals permanent water) enz. enz.

De kleintjes op Cambridge zien alles en vinden het nog steeds bijzonder dat madam Dies wit is. Nog steeds willen ze me aanraken, strelen, knuffelen en handkusjes geven en ze bekijken me van top tot teen. Iedere oneffenheid op de huid wordt opgemerkt en inmiddels weten ze wel hoe 'a mosquito bite' eruit ziet, maar een moedervlek vinden ze toch wel heel erg apart. Ook kleding en haardracht worden dagelijks besproken. Zoals op die ene dag: 'Madam Dies your face changed'. Uh.....hoezo?....'You look too beautiful today'……'What happenend to your face? Nog steeds was ik me nergens van bewust, totdat plotseling een kleintje liet weten: 'Madam Dies doesn't wear a clip today and that is why she is looking so beautiful and that is the reason that her face changed'. O, wat een heerlijke logica. En dan al die leuke storingen: 'Madam Dies, I want to urinate; madam Dies, my pencil broke; madam Dies, he is pushing me; madam Dies, you are blocking me (als ik op het schoolbord schrijf en de kinderen tegen mijn rug aankijken en ik hun zicht op het bord belemmer); madam Dies, it can not enter (als een woord niet op de regel past); madam Dies, where is your father?' (voor de duidelijkheid: Hier wordt Ben mee bedoeld). Ach...het hoort er allemaal bij. Het belangrijkste is dat ik me thuis voel op Cambridge garden academy. Verder is het inmiddels zó gewoon voor mij geworden om Frans te geven vanuit het Engels. Het lijkt een tweede natuur te zijn geworden.

Als de kleintjes op een gegeven moment constant zingen: 'No Jesus, no life', dan is het voor mij duidelijk dat ze les hebben gehad in 'Religious and moral education'.

Weefmeisje Asia is inmiddels gestart op het project NCCELP (waar Dees o.a. lesgeeft). Wij hebben geregeld dat zij daar Engels kan leren en ook aan lezen en schrijven wordt aandacht besteed.

Onderstaand: Weefmeisje Asia in de schoolbanken op NCCELP.

Zoals eerder vermeld probeerde zij ons de reparatie van haar fiets te laten betalen. Dit hebben wij geweigerd. Hierna probeerde ze om ons te strikken voor het kopen van een schrift en een pen. Tsja......op NCCELP is namelijk een chronisch tekort aan materialen, zodat ze daar niet kan aankloppen. Wij besluiten dan ook maar om schriften en pennen te gaan regelen (en krijt voor de teachers). Niet alleen Asia, ook Azara 3 mag gratis lessen volgen op NCCELP en wellicht is Rabbie ook wel geïnteresseerd. In ieder geval Asia heeft het naar haar zin op NCCELP en dan is het mooi om te zien dat dit meisje op latere leeftijd (18+) nog een kans heeft gekregen om te leren lezen en schrijven en om Engels te leren. Dat wij als 'brug' hebben kunnen fungeren is mooi. Zelf voel ik me ook als een vis in het water op NCCELP.

Onderstaand: Juf Dees in aktie op NCCELP.

Ook Ben is nauw betrokken op het project. Hij geeft oprichter mister Ramzing de nodige adviezen en coacht hem op het gebied van het werven van vrijwilligers, het schrijven van 'proposals', het invullen van papieren enz. Het klikt erg goed en we zijn een hecht team.

Onderstaand: Dees op NCCELP.	Onderstaand: Ben op NCCELP.

Tijdens het lesgeven op zowel Cambridge garden academy als op NCCELP kan ik de hele container-issue vergeten. En dat is goed..........

De collega's op Cambridge garden academy zijn allen erg aardig. Eén van mijn nieuwe collega's mister Ezekel vertelde mij een keer iets over zijn achtergrond. Het vermelden waard........Hij is 27 jaar en leerde pas op 18-jarige leeftijd lezen en schrijven!!!! Hoewel zijn ouders ook niet 'educated' waren, hadden zij zoon Ezekel echter wel altijd gestimuleerd. Het had echter tot zijn 18e moeten duren, voordat hij het belang van onderwijs inzag. Na het beeindigen van de middelbare school, had hij zelfs op het Business College International nog bijscholing gevolgd op het gebied van management en business administration. Daarnaast had hij gewerkt bij 'Meet Africa' en nu gaf hij dan les aan de kinderen op Cambridge. En dan te bedenken dat hij 9 jaar geleden nog niet eens zelf kon lezen of schrijven. Een opmerkelijke prestatie!

28 oktober: Vandaag kunnen we dankzij de sponsoren in Nederland materialen gaan kopen voor ons kapstertje Azara 3. Samen slenteren we over de markt.....van shampoo tot conditioner en van handdoeken tot krulspelden en van kammen tot crème enz. enz. Het is zó geweldig fijn om dit te kunnen en mogen doen.

Onderstaand: Dankzij de sponsoren in Nederland konden we materialen kopen voor kapster Azara.

Al lopend in de hitte en Azara al observerend, gaan onze gedachten naar de mensen in Nederland die dit mogelijk hebben gemaakt. In 3 jaar is 'onze' jongste Azara gegroeid......op alle fronten......Wij realiseren ons dat dit waarschijnlijk de laatste keer zal zijn dat wij haar zullen 'supporten'. Dit laten we maar niet merken en genieten slechts van haar tevredenheid. Als ze ook nog voor 30 Pesewas (15 eurocent) eten mag kopen is haar geluk compleet. Dan stelt ze voor om even haar vroegere stagebegeleidster madam Mariam te gaan begroeten en natuurlijk gaan wij mee. Dan wordt het tijd om naar NCCELP te gaan. Ook Azara mag lessen gaan volgen op het projekt waar Dees lesgeeft. Weefmeisje Asia is daar al van start gegaan en nu introduceren we Azara bij mister Ramzing. Azara start op 29 oktober.

Onderstaand: Ook voormalig NFD-meisje Azara (kapster) leert lezen, schrijven en Engels op NCCELP.

Als wij mister Ramzing schriften en krijt aanbieden (er is een chronisch tekort aan materialen) springt de man van blijdschap omhoog. De kinderen moeten meteen gaan zingen en binnen 5 minuten schalt het door de buitenlucht: 'Thank you, thank you, na tuma pam, na tuma pam'. (Dit laatste betekent: Thanks, you have done well in het Dagbani).

O, de kinderen, de kinderen......tsja...als je een zwak hebt voor zwarte kindertjes, dan kun je hier je hart ophalen. Aan lieve 'chocolade poppen' is hier nu eenmaal geen gebrek!

Onderstaand: Beelden op NCCELP.

Hadden wij op 19 oktober kortsluiting, op 28 oktober was de beschermengel weer aanwezig. Nog steeds was het elektrische kookplaatje de boosdoener of was het probleem het stopcontact? Verschillende mensen hebben er aan gesleuteld en dit gebeurde onder tijdsdruk. Je moet nu eenmaal elke dag koken cq eten, nietwaar? Wat bleek? Het elektrische kookplaatje stond onder stroom en Ben kreeg een 'opdonder'. De gewaarschuwde elektriciën constateerde dat er bij de reparatie 2 draadjes verkeerd waren aangesloten.

Bushfire......Vuurtje stoken om de rommel te verbranden......voor ons Nederlandse hoofd blijft dit moeilijk; voor de mensen hier is het heel normaal. Als het vuur een keer een meter hoog staat, gaat Ben eens informeren in de buurt. Een man die slechts Dagbani spreekt, is wel bereid om even met Ben mee te lopen naar de plek des onheils. Als hij het vuur ziet, begint hij te lachen.....Je ziet 'm denken: 'Oh white man, what is the problem?'

Frans geven in Ghana...............het lijkt wel of iedereen Frans wil leren. Aangezien ik op het project NCCELP min of meer in de buitenlucht lesgeef, krijgen passanten er gratis iets van mee. Dit leidde een keer tot een ontmoeting met een jonge man, die graag met een clubje volwassenen Frans wilde leren. Dat dit leuk is, moge duidelijk zijn, maar niet op NCCELP. Dat project is bedoeld voor kansarme kinderen.Wellicht thuis een groepje oprichten voor volwassenen???

Lieve mensen, dit was ie weer en tot de volgende keer!