De maand juli betrof 2 weken Ghana en 2 weken Nederland. Ik start met enig nieuws uit Ghana. Op 2 juli kregen we te horen dat er weer 2 van onze meiden zwanger zijn, te weten Feruza en Hawa, beiden naaister. Laatstgenoemde heeft haar eigen shop nog; de shop van Feruza hebben we destijds in beslag moeten nemen, vanwege niet terugbetalen van de lening. Uit betrouwbare bron vernomen dat Hawa niet eens zou weten wie de vader was. Het is toch triest gesteld met deze dames. In onze 4 jaar Tamale hebben in totaal 7 van onze NFD meiden een baby gekregen, waarvan er 4 nog steeds een eigen shop hebben, de 5e inmiddels geen shop meer heeft en de andere 2 meiden al eerder in het traject waren afgehaakt.

Nu iedereen zo'n beetje in Tamale weet dat ons trainingscentrum is heropgebouwd op het naai-atelier van mister Halilahi op Lamashegu en boss Hawa niet anders kan dan accepteren dat de 3 containers aan haar neus voorbij zijn gegaan, probeert ze op een andere manier nog iets te verkrijgen. Zo ging ze naar de shop van weefster Asia en naar de shop van kapster Azara en had aan de 'caretakers' laten weten: ´Als je niet voor mij - Hawa - en andere witte vrijwilligers wil werken, dan pik ik je shop in'. De betreffende 'caretakers' lieten zich niet uit het veld slaan en weten wat te doen. Bovendien zijn Paul en Ishmel er ook nog altijd. Een ieder drukte de meiden dan ook op het hart: 'Never listen to madam Hawa'.........

Het leven in Tamale wordt ook duurder......de waterrekening gaat met 30% omhoog; de elektriciteitsrekening met maar liefst bijna 90%!
Toen wij op 2 juli de elektriciteitsrekening gingen betalen op de VRA-office, vond er op hetzelfde moment de voetbalwedstrijd plaats Nederland-Brazilie. Op het kantoortje stond een TV en alle Ghanezen keken gespannen naar de westrijd, ondertussen hun beurt afwachtend om te kunnen betalen. Het was al snel duidelijk dat Ghana hoopte dat Nederland zou winnen. Ghana en Nederland zijn nou eenmaal dikke vrienden en Brazilie staat niet hoog aangeschreven bij de gemiddelde Ghanees. Toen Nederland dan ook won en men in de gaten had dat wij Nederlanders waren, werd er spontaan gejuichd en danste men met ons door het kantoortje. Ook kregen we na afloop veel reacties van onze Ghanese vrienden. Uiteraard steunden wij de Black Stars en laatstgenoemden hadden het er tijdens het WK best goed van afgebracht. Echter...op 2 juli verloor Ghana van Uruguay en dat had als gevolg dat de hele natie op 3 juli in rouw was.
Op 8 juli kregen we een uitnodiging van de Ambassadeur van de Nederlandse Ambassade om op 11 juli de WK-finale bij te wonen in Accra. Locatie: Aan het zwembad van het Golden Tulip Hotel. Wij zaten echter op 11 juli in Takoradi en zagen de finale vanuit ons hotelletje.

In onze voorbereiding richting Nederland hielp onze naaister Suhayini ons met ´cleaning the house and washing the clothes´. Zo gauw men hoorde dat je naar Nederland ging, zeiden de mensen in Tamale: ´Bring something for me from the Netherlands'.
Voor ons vertrek bezochten we nog enkele vrienden. Een bezoekje aan vriend Paul was wel heel bijzonder. Op een gegeven moment kwam zijn vrouw Abena ons begroeten en zagen wij haar dikke buik. Paul had de komst van een tweede telg als verrassing bewaard tot 6 juli, de dag dat wij afscheid kwamen nemen van zijn familie. In september hopen Paul en Abena hun tweede kind te mogen verwelkomen.

En toen was het zover.......Op 10 juli vertrokken we uit Tamale, nagezwaaid door onze compound-boy Hudu, die 7 weken als ´watchman´ fungeert. We reisden per bus van Tamale naar Kumasi en een dag later stond de busreis gepland van Kumasi naar Takoradi. Dit keer dus niet Kumasi-Accra. De reden dat wij via Takoradi reisden, was belangrijk. Wij hadden op 12 juli een afspraak met de 'landlady' van het appartement dat wij m.i.v. 1 oktober a.s. zouden gaan huren. Tsja.....ik moet helaas zeggen......zouden gaan huren. Het gaat namelijk niet door. Er werd dus geen ´agreement´ ondertekend en er werd geen ´downpayment´ betaald. Onze contactpersoon Robert had ons laten weten dat het een prima appartement was in een veilige omgeving. Nou ja, wellicht in een Ghanese perceptie, maar voor ons was er absoluut geen klikgevoel. Hoewel de buitenkant in orde leek, was de omgeving verre van aangenaam en was het appartement aan de binnenkant ronduit smerig en bedompt. Ook de mensen zelf stonden ons niet aan. Nare bijkomstigheid was dat de vrouw in die week haar oudste zoon van 25 jaar had verloren; omgekomen omdat hij via de buitenkant van het appartement naar boven was geklauterd, viel en dus naar beneden stortte. Dood. Al met al een vreemde gewaarwording en voor ons een tegenvaller! Mister Robert kan zijn huiswerk dus opnieuw doen. Hij heeft de tijd tot 1 oktober. Dan loopt de huurperiode af van ons huis in Tamale.
De tweede tegenvaller op die dag was dat Dees malaria bleek te hebben. Aangezien er sprake was van knallende hoofdpijn liet ik prikken op het Citilab in Takoradi en was het weer bingo! Ondanks een malariakuur ging de hoofdpijn gewoon door en werd zelfs erger. Op 13 juli reisden we per bus van Takoradi naar Accra. Eénmaal aangekomen bij onze accomodatie In Accra, was er nog steeds geen verbetering opgetreden. Aangezien de volgende dag onze vlucht stond gepland, besloten we om nog even naar een ziekenhuis te gaan in Accra. Iemand van onze overnachtingsplek regelde een taxi en voor we het wisten arriveerden we bij een privékliniek en zaten we bij een dokter. Deze Stephen vergezelde ons naar het ziekenhuis. Hij vond het fijn om ons te kunnen helpen, want hij herkende ´mummy and daddy´ van afgelopen december, toen we ook in hetzelfde hotelletje hadden gebivakkeerd. Hoewel er naast de malariakuur nog extra pijnstillers werden voorgeschreven, was er helaas nog zelfs tijdens een gedeelte van de vlucht die vervelende hoofdpijn. Uiteindelijk ging ook dat weer voorbij, maar het had toch zo´n 3 dagen lang een stempel gedrukt op de reis.

Op de dag van onze vlucht - 14 juli - moesten we overdag nog naar de Nederlandse Ambassade in Accra om aldaar een verklaring van woonplaats op te halen die nodig was voor het vernieuwen van het rijbewijs van Ben.

Tijdens onze busreizen bleven 'onze' meiden maar bellen, vooral Azara en Suhayini. Iedere keer maar weer kregen we te horen: 'Please don´t go´. Voor wat betreft kapster Azara......zij was begin mei vanuit Tamale naar de 'village' gegaan om haar 'parents' te bezoeken. Iedere keer als wij haar vroegen wanneer ze terug zou keren naar Tamale, luidde het antwoord: ´I don't know'. Een paar weken voor ons vertrek naar Nederland had ze plotseling laten weten dat ze niet meer in de ´village´ was, maar dat ze in Accra zat. Wij schrokken hier in eerste instantie van, aangezien we de Kayayoo-praktijken al voor ons zagen! In haar gebroken Engels kon ze ons echter duidelijk maken dat ze gewoon bij een ´sister´ was en mee hielp met ´selling´ in de shop van deze zus. Zij wist uiteraard dat wij bijna richting vliegveld gingen en ze had bedacht dat ze ons wilde uitzwaaien op de 'airport' in Accra. Stel je dat eens voor.......een straatmeisje dat nooit iets anders had gezien dan Tamale, was nu in de de hoofdstad Accra en wilde op eigen houtje naar het vliegveld komen. Maar toen kreeg Stephen van ons hotelletje een beter idee. Hoewel Stephen en wij geen Dagbani spreken en Azara nauwelijks Engels beheerst, spraken zowel Stephen als Azara de lokale Ghanese taal Twi. Azara kon dan ook heel goed uitleggen waar zij zat in Accra en Stephen kon hieruit concluderen dat zij slechts op zo'n 15 minuten per trotro verwijderd was van onze accomodatie. Het was dan ook meer aannemelijk om een ontmoeting te arrangeren op onze overnachtingsplek dan op een vliegveld. Stephen onderhield telefonisch contact met Azara en stond haar op te wachten op een afgesproken plek. Ben ging mee, omdat dit prettiger was voor Azara. Mister Ben was een vertrouwd gezicht en dat gold vanzelfsprekend niet voor mister Stephen. En ja......daar kwamen ze aan! Toen Azara me zag vloog ze op me af. Wij besloten om met z´n allen te gaan eten en trakteerden op ´fried rice´ - een absolute luxe voor dit meisje. 

Onderstaand: Azara smulde van het eten!

En toen begon Saartje - onze koosnaam voor Azara - te huilen. Was het zó erg in Accra geweest voor haar? Was het niet prettig bij de 'sister?' Waarom die tranen? Stephen fungeerde als tolk en liet weten dat Azara het vreselijk vond dat wij vertrokken naar Nederland. Verder vertelde zij dat ze in de shop van haar zus 3 Cedis per dag verdiende - ongeveer anderhalve Euro. Van die 3 Cedis was er 1 Cedi nodig om eten te kopen en de andere 2 Cedis werden gespaard. Zij had uitgerekend dat zij nog wel een tijdje in Accra zou moeten blijven, om alles te kunnen kopen wat zij in haar hoofd had.........Shampoo, conditioner enz.........allemaal spulletjes voor haar kappersshop in Tamale. Als ze haar benodigdheden bij elkaar had, zou ze terugkeren naar Tamale ´to re-open my shop´. En wat te denken van een busticket naar Tamale? Ook om die kosten te kunnen betalen moest zij langer in Accra blijven. Een snelle rekensom maakte duidelijk dat zij zo'n 80 Cedis nodig had voor de kappersbenodigdheden - ze had er al 20 verdiend - en dat de busreis ook nog zo'n 20 Cedis zou kosten.
Aangezien wij het erg belangrijk vonden dat zij terug zou keren naar Tamale, besloten wij om haar busticket naar Tamale te betalen. Wij informeerden onze vriend Paul hierover en er werd afgesproken dat Azara op 18 juli terug zou gaan naar Tamale. Vriend Paul zou op 19 juli gaan checken of ze inderdaad weer in Tamale was.
Toen werd het tijd voor ons om naar het vliegveld te gaan. Stephen begeleidde Azara weer naar het huis van haar 'sister' en wederom viel ze ons in de armen. We lieten haar weten.......'In September we are back in Tamale and then we will meet'........Een voorzichtig lachje en weg was Saartje......!

Op het vliegveld pleegden we de laatste telefoontjes of stuurden we SMS-jes naar onze Ghanese vrienden en toen was het tijd voor onze KLM-nachtvlucht. Op 15 juli ´s morgens om 5.30 uur zetten we weer voet op Nederlandse bodem. Vanaf Schiphol per trein naar Venlo en per taxi van het station naar ons huis. En daar sta je dan.....na 4 jaar terug in je eigen huis, dat niet meer voelt als een 'thuis'. Op de tafel had de oude zaakwaarnemer de post neergelegd van de afgelopen 4 jaar! Nog geen welkoms-briefje erbij ......Er lag wel iets anders op de bergen post.......de kei die eind januari door het keukenraam was gegooid. Welkom thuis!

Na de eerste koude confrontatie besloten we maar om meteen aan het werk te gaan.........eerste blik op de stapels post, koffers uitpakken e.d. We voelden ons vreemden in ons eigen huis. Hadden we het dan toch goed voorspeld? Zouden we dan toch Venlo en ons huis zijn ontgroeid? Al snel bleek dat we hier bevestigend op moesten antwoorden.

De eerste nachten sliepen we slecht, omdat het buiten zo licht was. In Ghana is het om 18.00 uur - 18.30 uur altijd donker, maar nu bleef het wel licht tot 22.00 uur.
Het wonen in je eigen huis kwam erg op ons af. Je woont echt met een kluitje op elkaar. Dat was weer even wennen als je ruimte bent gewend.
En toen begon ons Nederland-programma. De ´to do list´ is behoorlijk lang! Een greep hieruit: Mobiel internetten via Vodafone geregeld. Inmiddels hebben we ook al een laptop gekocht in Roermond en hebben we de eerste familieleden en buurtbewoners begroet. Ook is de tandarts al met een bezoekje vereerd. De nasleep van de behandeling vorig jaar in Wassenaar werd verholpen. Hoewel onze tandarts maar liefst 4 afspraken voor ons had gepland, kon het in 1 afspraak worden opgelost. Verder werden bankpassen, ziekenhuispasjes en rijbewijs vernieuwd en werden pasfoto´s gemaakt. Het op orde brengen van de administratie nam de eerste anderhalve week ook veel tijd in beslag.
En wat nog meer? De cv-ketel werd gecontroleerd door de Gasservice; het jaarlijks onderhoud van de alarminstallatie vond plaats; bloeddrukmedicatie werd gecheckt bij de apotheek; oude administratie werd versnipperd; verzekeringen werden aangepast; kennismaking met de nieuwe zaakwaarnemer en de daaruit voortvloeiende aktiviteiten enz. enz. enz. Dan de eerste blik op de zolder........zo´n 120 bananen-en pamperdozen staarden ons aan! Gelukkig zag het er allemaal nog prima uit! Toch maakten we al een selectie.......wat kunnen we wegdoen?
Tussendoor genieten we van al het comfort.......heerlijk!......een warme douche, een wasmachine, een schone omgeving, het lekkere eten, het aangename klimaat, maar......we schrikken wederom van de koude samenleving en van alle ´juffrouwen in blik´ en keuzemenu´s als je met instanties belt. De standaardzin: ´Het is een fout van het systeem´ werkt ook wel op de lachspieren. Helemaal terug dus in het kikkerlandje met de té vele prikkels.........

Nog steeds zijn we op verlof in Nederland en nog steeds blijft dat vreemd. Ook zijn er enkele lichamelijke ongemakken geweest: Verkouden en pijn in de rug vanwege de kou en last van de ingewanden vanwege de andere voeding. Ook bezocht Ben nog even een gezondheidscentrum, i.v.m. enkele vage klachten. (Wij hebben namelijk geen huisarts meer in Nederland). Gelukkig niets aan de hand. Verder kwam alles erg op ons af. Iedereen zit hutje-mutje op elkaar. Vrijstaand wonen heeft een andere dimensie gekregen. En natuurlijk betekent terug zijn in Nederland: Druk, druk, druk......... Iedereen leeft in het tijdperk van 'Vrouw Holle´ en niemand heeft tijd. Eén persoon ging hierin wel erg ver en liet weten: ´Ze hebben hier alleen maar tijd voor je als je de lotto wint!´ Het wonen in Venlo en in ons eigen huis is nog steeds niet fijn. Zoals eerder gemeld zijn we onze woonomgeving compleet ontgroeid. Wij merken dat mensen in onze wijk heel verschillend reageren op onze tijdelijke terugkomst: Er zijn mensen die niets zeggen, maar je slechts aanstaren. Er is een categorie die het zuinige Hollandse vingertje opsteekt en dit vergezeld laat gaan van slechts het woordje: ´Hoi'. Gelukkig zijn er ook nog mensen die belangstellend informeren naar ons Ghanese wel en wee en oprechte betrokkenheid tonen en verder is er een enkeling die reageert met een opmerking waar je erg blij van wordt, namelijk: 'Wat zal het moeilijk zijn om terug te zijn!' Juist......deze laatste categorie (weliswaar sterk in de minderheid) heeft het begrepen. Meestal zijn het expats die ook jaren in den vreemde hebben vertoefd en die dus weten wat het betekent om terug te zijn in Nederland na een lange afwezigheid. Tenslotte was er ook iemand die dacht dat we maar liefst 10 jaar waren weggeweest! Kortom: Geen enkele menselijke reactie ontbrak!

Menig uurtje werd doorgebracht op zolder: Wat zeult een mens toch veel spullen mee in z'n leven? En dan te bedenken dat je in 4 jaar Ghana daar helemaal niets van hebt gemist. Vaak zeiden we tegen elkaar: ´Het lijkt wel Pakjesavond.......allemaal verrassingen.......´
Aanvankelijk werd overwogen om alvast spullen weg te doen en we informeerden bij een Kringloopcentrum naar de mogelijkheden. Echter, bij nader inzien werd besloten dit uit te stellen tot het moment waarop ons huis definitief verkocht zal zijn. Sommige spulletjes verdwenen in onze koffers voor onze Ghanese vrienden.

Iedere dag was ons programma gevuld en bovendien erg divers: Bezoekjes aan de notaris, naar de stad, socializen in de buurt, internationaal rijbewijs regelen, brillen laten checken, naar de GGD voor een vaccinatie tegen hondsdolheid, naar de kapper (in Ghana is knippen niet de sterkste kant van de kapper), paperassenwerk regelen, oude administratie vernietigen, bezoek ontvangen of op bezoek gaan (familie, vrienden en bekenden), de nieuwe zaakwaarnemer machtigen voor bank-en belastingzaken en veel zaken met hem doornemen, kennismaken met onze nieuwe makelaar en de huizenmarkt bespreken (net voor ons vertrek werden 2 vouwborden met de tekst ´Te koop' geplaatst), de tuin en het huis een grote beurt geven, mooie muziek op de MP3-speler van het mobieltje laten zetten en nog véél meer.........In ieder geval werd er veel afgestreept van ons lijstje: 'Op verlof in Nederland´.

Onderstaand: Ons 'Petit Chaperon rouge' staat écht te koop!

Veel aandacht werd besteed aan de moeder van Ben, die plannen heeft om een paar dagdelen per week naar een zorgboerderij in Sevenum te gaan. Ben woonde de gesprekken bij met iemand van de Ouderenzorg. Het proces is in gang gezet: Indicatiecommissie, huisarts, wachtlijst enz. Op een mooie zomerse dag fietsten wij zelf naar deze zorgboerderij voor onze eigen beeldvorming. Positief!
Aangezien wij in Nederland geen auto hadden, maakten we gebruik van fiets en openbaar vervoer. Zo gingen we op de fiets naar Baarlo om een ziekenbezoekje te brengen aan een oud studiegenote van Ben; met de bus gingen we naar Sevenum om een trouwe Ghana-ganger te bezoeken die ook in de lappenmand zat en met de trein tuften we naar Boxmeer om de hoofdsponsor te feliciteren met haar 85e verjaardag en haar tevens te verblijden met een Afrikaans gewaad, dat op haar verzoek was vervaardigd door één van onze naaisters in Tamale. Het viel reuze in de smaak!

Onderstaand: Deze 'old lady' uitgedost in een Ghanese outfit!

En plotseling troffen we in Blerick nog iemand die ons in 2007 had bezocht in Ghana. Zij had in ons tweede jaar zelf 5 maanden vrijwilligerswerk gedaan in Tamale en wij hadden destijds geregeld contact gehad. Heel toevallig en bijzonder om haar nu thuis in Blerick te ontmoeten. Maar er waren nog meer aangename momenten. Enkele voorbeelden: Met onze buren op bezoek bij hun buren en een familie-etentje in Venlo op een zwoele zomeravond. 

Onderstaand: Heerlijk.......die Nederlandse gerechten......!

Helaas was er ook een trieste aangelegenheid: Een crematie in Eijsden van een nichtje van Dees.

Het in Nederland zijn zorgde soms voor grappige situaties......Even een gloeilamp vervangen......... 'Sorry meneer, maar sinds het gloeilampenbesluit worden deze lampen niet meer verkocht´..........Uh hallo, ik kom uit Ghana, hoezo gloeilampenbesluit? En dan....... een nieuwe grijze container met een aparte ruimte voor plastic afval. Onze gedachten gingen naar Ghana.............Maar het deelnemen aan het verkeer was na 4 jaar Ghana een verademing. Heerlijk, iedereen houdt zich aan regels; je krijgt voorrang en het geheel is gedisciplineerd. Ook was het handig dat we tijdens onze verlofperiode gebruik konden maken om mobiel te internetten.

Hoewel we in Nederland waren, was Ghana ook nog steeds aan de orde: Bijna wekelijks hadden we contact met onze Ghanese contactpersoon, mister Robert, die in Takoradi op zoek was naar een appartement voor ons. Zoals eerder gemeld gaan wij Tamale in oktober verlaten en gaan we wonen in Takoradi. Zoals de meeste Ghanezen had ook mister Robert iedere keer wel weer een excuus of een belofte paraat, maar concreet was er nog steeds geen resultaat. Totdat hij een paar dagen voor ons vertrek liet weten: 'I have found 2 apartments'. Nou, we zijn benieuwd!
Onze compound-boy Hudu die als watchman fungeert op onze compound in Tamale heeft gedurende ons verlof veel gemaild en veel SMS-jes gestuurd. Wij stuurden telkens berichten terug. Een enkele keer belden we hem op en dat was een échte verrassing voor hem. Hij liet weten: ´It's good to hear your voice again; it's a blessing!´ Toen we Hudu lieten weten dat we begonnen waren aan de laatste 2 weken Nederland, was zijn reactie: ´I was hoping that the 2 weeks would have been tomorrow, but if wishes were to horses, beggers would have been riding!´ En hij sloot af met: 'May the mercy of God almighty be upon you all!!´
Op een gegeven moment vertelde Hudu ons dat er een boom was omgewaaid bij de hoofdingang van ons huis in Tamale. Hij zou ervoor zorgen dat de boom in mootjes zou worden gehakt. Verder zou hij al gaan starten met het onderhoud van de tuin. Tot onze verbazing kregen we nadien het volgende bericht: 'I trimmed the trees with 2 gentlemen´. Uh.......deze laatste aktie was niet afgesproken. Wij verwachten dat de ´2 gentlemen´ bij onze aankomst op de stoep staan en dan de rekening presenteren.
En zou 'onze' Azara inmiddels zijn teruggekeerd naar Tamale? Zij was vanaf mei in Accra om 'a sister' te helpen in haar shop. Op de dag van onze vlucht naar Nederland (14 juli) hadden we haar in Accra ontmoet en hadden afgesproken dat zij terug zou keren naar Tamale. Maar zou dat ook zijn geschied?

Hoe het ook zij: Het verlof zit erop en we hebben heel veel zin om terug te keren naar het warme Ghana!
Hartelijke groet,
Desirée en Ben