Alle pagina's 

De buurlanden
van Ghana

 

 

Update Januari 2010

Voor iedereen die wij kennen: Veel geluk in 2010..........
Het jaar waarin wij belangrijke beslissingen gaan nemen en knopen gaan doorhakken......

Oud en Nieuw: Aangezien wij net een paar dagen terug waren uit Accra, bleven we met Oud en Nieuw thuis en we werkten 2 dagen lang een heleboel openstaande zaken af. Toch waren er veel storingen in de vorm van telefoontjes......die meiden van ons die maar bleven bellen......just to say hello.......Op Oudjaarsdag belde mister Halilahi nogal opgewonden op.....'The chairman of the School Management Committee told me that we can arrange the transport of the containers now'…..Uh, pardon? Weet NorGhaVo hier van? Wij gaven mister Halilahi de opdracht om Musah te bellen. En wat bleek? Musah zat in Yendi (anderhalf uur verwijderd van Tamale) en liet weten dat het transport 'next week' geregeld zou worden. Verder had Musah in Tamale een copie van de ondertekende MOU afgegeven op het politiebureau. Dit om eventuele toekomstige problemen met Hawa te vermijden. Dat is nooit verkeerd. Suhayini belde ons op met de mededeling dat zij weer naar het ziekenhuis had moeten gaan, i.v.m. pijn aan haar benen. Aangezien wij haar een paar maanden geleden een health insurance card hadden gegeven, kon zij nu naar een ziekenhuis gaan en medicijnen krijgen. En dan een telefoontje, dat we even niet konden thuisbrengen.....een taxichauffeur uit Accra belde ons op 'just to greet'. Hoe is het mogelijk? In Nederland is zoiets ondenkbaar.

Het weekend van 2 en 3 januari stond in het teken van bezoek. Suhayini, Asia en Azara wisten de weg naar ons huis wel te vinden en vonden het erg gezellig. 

Onderstaand: Op de foto's zitten de meiden nog op de bank, maar meestal gaan ze languit op het vloerkleed liggen.

Ook kwam onze vriend Steven nog op visite. Hij is de broer van onze voormalige huisbaas mister Jacob en Steven studeert in Kumasi. Vanwege de Kerstvakantie was hij in Tamale. Verder brachten wij een bezoek aan Kpaluu junction; aan het gezin van onze voormalige huisbaas mister Jacob; de plek waar wij de eerste 2 jaren hadden gewoond. Wij zagen na een jaar Suzy weer terug. De vrouw van Jacco werkt en studeert in Kumasi en komt nog slechts tijdens vakanties naar Tamale. Ook kletsen we nog met de Duitse vrijwilligster Bianca, die momenteel op het project van mister Jacco werkt (CPYWD). Overigens...zij bleek niet Bianca te heten, maar Yanka. What's in a name.....

3 januari: En toen was er alleen nog een haan.............Onze kip is weg.... Al dagenlang probeerde ze er tussen uit te knijpen. Zij had haar zinnen gezet op broeden bij de overburen. Telkens weer probeerde ze om onder de poort door te kruipen. Wij dachten nog dit te kunnen verhinderen door stenen voor de poort te leggen, maar het dierlijk instinct bleek sterker te zijn. Via de wenteltrap aan de buitenkant van ons huis trippelde zij naar het dakterras en vandaar naar het dak en vloog over de muur. Als de poort wel eens open staat, komt het voor dat 'madam' ineens weer terug is. Zo geschiedde bijvoorbeeld ook op 22 januari. Het is dan een kwestie van even graantjes meepikken, buik vol,.......en een dag later weer wegvliegen. Dit 'vrije' gedrag is veel leuker om te zien. De haan is dus meestal alleen en wekt ons iedere ochtend met zijn gekraai.

Op 4 januari ontmoetten we Musah van NorGhaVo Ghana tijdens een bezoekje aan de office. Uiteraard werd de container-issue aangeroerd....'Wanneer kunnen we overgaan tot het transporteren van onze containers van Kukuomarket naar Lamashegu? Het 'paperwork' is nu toch klaar? Musah liet weten een copie van de 'agreement' (MOU) te hebben afgegeven op het politiebureau, om eventuele Hawa-problemen in de toekomst te voorkomen. Verder had hij contact opgenomen met Assembly (Gemeente) als het ging om de betaling van de kosten van transport. Er was ook blijkbaar contact geweest tussen Assembly en Hawa. Hawa had verklaard nooit meer iets te hebben vernomen van de 'witten' met betrekking tot de containers. Nee natuurlijk niet....Krijg nou wat?......... Hawa heeft destijds (juli 2009) geweigerd een eerdere MOU - op maat voor haar - te ondertekenen en NorGhaVo heeft haar toen schriftelijk laten weten dat ze daardoor buitenspel staat. Hieruit blijkt maar weer dat Hawa er nog steeds niets van begrijpt of gewoon knettergek is. Hoe het ook zij: Assembly is bereid de kosten van het vervoer van de containers te regelen cq te betalen. Indien een copie van de MOU alsmede van de correspondentie tussen NorGhaVo en Hawa door Assembly is ontvangen, zal worden bekeken in hoeverre vervolgens de kosten van wederopbouw cq herplaatsing van de 3 containers worden betaald. Op dit moment was er geen budget voor vrijgemaakt door Assembly. En zo zie je maar weer: Alle kosten van shifting of relocation (inclusief wederopbouw) zouden worden betaald door Assembly (en dus niet alleen het transport), maar een Ghanese belofte is en blijft wankel.......Musah beloofde dat we het transport zouden gaan regelen in de week van 4 januari, maar.......toen kwam er weer een funeral van één van zijn ooms tussendoor en werd de hele zaak voor de zoveelste keer vooruit geschoven. En weer moesten wij de zaak activeren....op 12 januari vroegen we om een update. Waarom hoorden we niets? Diezelfde dag ontvingen we dan eindelijk een mail van Musah van NorGhaVo Ghana. Toen we de inhoud lazen, konden we alleen maar heel diep zuchten. Wat bleek? Assembly (Gemeente) wil alleen maar de containers transporteren als zij een bewijs hebben dat Hawa accoord gaat met het transport. Mocht Assembly niets van Hawa horen, maar wel van de politie, dan zou Assembly aktie gaan ondernemen. Alex en Peter van NorGhaVo Ghana hebben dan ook de politie bezocht, maar troffen de crime officer niet aan. Teruggaan dus! Musah liet duidelijk doorschemeren dat hij verwacht dat het een rechtszaak gaat worden. Zucht......zucht....hele diepe zucht......De hele kwestie begint gewoon weer van voren af aan. Het is toch niet te geloven! Wij hebben er in ieder geval geen woorden meer voor. Het is zó complex geworden, dat het zelfs voor ons bijna onmogelijk is om het verhaal nog te kunnen volgen. Wij denken dat het op deze manier gewoon doorhobbelt tot juli. Wij zijn bijna moegestreden. Voor wat betreft de container-issue mag het van ons juli worden. Dan horen we en zien we er niets meer van en zullen we ons erbij neer leggen. Wij hebben ruimschoots voldaan aan onze inspanningsverplichting, maar hebben geen resultaatsverplichting. Tot juli blijven we echter ons best doen. Wij hebben het plan om zelf weer eens naar één van de hoge bazen van de Gemeente te stappen. Hawa heeft zo ontzettend veel kansen gehad en een ieder weet dat deze vrouw gewoon gek is. How to teach a fool? That's the question! En voor wat betreft de politie in Tamale: Die zegt altijd hetzelfde, namelijk: 'Go to court'. Waarom beslist de Gemeente toch niet? Niemand lijkt hier een beslissing te durven nemen. Het is toch een schande: Nederland heeft alles betaald; de Gemeente heeft alles vernietigd; onze uitzendorganisatie heeft ons niet ingelicht en vorig jaar april is door de Gemeente en de Regional Minister beloofd dat alle kosten van de relocatie betaald zouden worden. Maar ach....wat is een belofte in Ghana? Inmiddels is het alweer bijna april en strijden wij al bijna een jaar voor de sponsorgelden. Er zal waarschijnlijk maar één manier overblijven om het te kunnen realiseren en dat is.....'bribing'.......banknotes onder de tafel...... Toen we onze zorgen hierover uitspraken bij vrienden, liet Steven weten dat hij best bereid was om een keer met Musah te gaan praten. Nadien kregen we te horen dat Musah had laten weten: 'If Ben and Dees want the containers to be at Lamashegu, then they have to forget about Assembly and pay the costs themselves'. Wel ja…….de witten mogen weer betalen. Maar wat wij ook niet normaal vinden is dat wij deze informatie niet rechtstreeks krijgen van NorGhaVo Ghana. Steven is toch niet de 'spokesman' van Musah? Wij besloten dan ook om op 21 januari zelf maar weer eens naar Assembly te gaan, in de hoop dat we de Coordinating Director zouden treffen. Dit is één van de hoogste bazen van de Gemeente. Wij namen mister Jacob mee. Hij is op papier de directeur van onze nieuwe NGO en zijn project CPYWD gaat ook over 'youth and women empowerment'. Maar........wij troffen de Coordinating Director niet aan, want die was 'on travelling'. Wel troffen we de chairman van the School Management Committee, die ons doodleuk vroeg waarom wij geweigerd hadden de containers naar Lamashegu te brengen. Ben en mister Jacob waren met stomheid geslagen en Dees ontplofte ter plekke. Aangezien Ben zich te ziek voelde, duurde het niet lang voordat ook mister Jacob uit de naam van Ben zó ontzettend van leer trok, dat er zich binnen een mum van tijd een heleboel mensen van de Gemeente om ons heen hadden verzameld. Nadat wij alle frustratie eruit hadden gegooid, barstte Dees in snikken uit en dit leidde er toe dat we bij de burgemeester mochten komen. Deze verzekerde ons: 'Don't worry, I will solve the problem'. Wij lieten echter duidelijk merken dat het moeilijk was om dit nog te geloven. Men had ons al zo vaak beloofd dat de container-issue opgelost zou worden. De burgemeester stelde een follow-up voor: Meeting with the MCE (Metropolitan Chief Executive): Het hoogste orgaan. 

Onderstaand: Vergaderingen bij Assembly (Gemeente), inzake de container-problematiek.

Op dinsdag 26 januari om 12.00 uur zou de zaak besproken worden in aanwezigheid van de burgemeester, the Coordinating Director of Assembly, the Chairman of the School Management Committee en mister Jacob. Uiteraard konden we Musah van NorGhaVo ook uitnodigen, maar wij hadden daar totaal geen behoefte aan. Bovendien was hij in Accra, om vrijwilligers op te halen. Wij gaan er vooralsnog van uit dat de oplossing in zicht is en dat zelfs alle kosten worden betaald. Mocht het echter wéér op niets uitdraaien, dan willen wij eigenlijk niet meer wachten en willen wij - Ben en Dees - het liefst op eigen houtje de containers gaan ophalen. Maar ja, dat kan problemen opleveren. Wij hebben NorGhaVo laten weten dat wij geen dubbeltje uit onze eigen zak gaan betalen. Als Assembly niet betaalt, dan laten we het project betalen. Misschien wel verstandig om op 26 januari een verklaring te vragen, waarin duidelijk wordt vermeld dat wij de bevoegdheid krijgen om de containers op te halen en mee te nemen, want anders kan het zijn dat de chief weer geen toestemming geeft of dat iemand de politie inlicht en wij weer moeten opdraven op het politiebureau. In beide gevallen hebben wij dan iets in handen om te laten zien. Maar wellicht duurt een simpele verklaring - opgesteld door bijvoorbeeld de burgemeester - ook weer weken. Oké.....belangrijke vergadering dus op 26 januari, maar........het is altijd wat in Ghana. Dit maal werd de burgemeester met spoed weggeroepen, i.v.m. ongeregeldheden in Tamale. Wij zagen in het Assembly-gebouw al veel politie, militairen en mensen van de Immigratiedienst. Allemaal mensen die de openbare orde moeten handhaven. Toen de burgemeester ons zag, liet hij weten dat wij konden spreken met de Coordinating Director. Deze zou het verhaal dan doorgeven aan hem, zijnde de burgemeester. En weg was ie......Tot onze grote ergernis kwam de chairman van de SMC (School Management Committee) pas opdraven na afloop van de vergadering. Dus...Ben en Dees mochten het weer opknappen. Gelukkig was mister Jacob bij ons, al was het maar om de culturele 'addertjes onder het gras' voor ons op te lossen en het verhaal in perfect Engels te verwoorden. Van te voren hadden wij de strategie met Jacob besproken: Ben en Dees doen het verhaal en hij zou toevoegen, aanvullen, beter uitleggen etc. Strekking van onze versie was: In april 2007 een trainingscentrum gebouwd op Kukuomarket (met 100% sponsorgeld van Nederland) en 2 jaar later (in april 2009) kregen we te horen dat we moesten vertrekken. Wij lieten weten dat de voorganger van de huidige Coordinating Director alsmede de Regional Minister hadden beloofd om alle kosten van transport en relocatie naar een andere plek te zullen betalen. Wij schetsten de gebeurtenissen in de tijd: Juni 2009 zijn we vertrokken op Kukuomarket; september 2009 was alles afgebroken; in oktober 2009 hadden we de toestemming gekregen van de chairman van de SMC (School Management Committee) om onze containers op de grond te zetten van de school, bij het naai-atelier van mister Halilahi en in december 2009 was de MOU ondertekend. We vertelden dat Hawa niet langer meer 'involved' was. NorGhaVo had haar vele kansen gegeven en telkens weer liep het op niets uit. Bovendien had ze nooit een MOU getekend en had ze NorGhaVo schriftelijk laten weten niet meer samen te willen werken met NorGhaVo-vrijwilligers. NorGhaVo had dit 'paperwork' tussen Hawa en NorGhaVo aan Assembly (Gemeente) gegeven en tevens een copie van de ondertekende MOU. Dit laatste had NorGhaVo ook aan de politie gegeven, om eventuele problemen in de toekomst te voorkomen. Wij lieten weten dat we in kringetjes ronddraaien....van de chief naar de politie en van de politie naar de Gemeente enz. enz. De politie zegt alleen maar: 'Go to court'. Wij vroegen de Coordinating Director op de man af: 'Waarom kan niemand dit probleem oplossen? Wij begrijpen het in ieder geval niet meer: Nederland heeft alles betaald; Assembly heeft alles afgebroken en de 'needy girls' zijn het slachtoffer. Wij kunnen het in ieder geval niet meer uitleggen naar onze sponsoren toe in Nederland. Wij vroegen ook om het transport zelf te mogen regelen (dan gaat het tenminste sneller). Wij hebben al een team op het oog. Onze Hudu en zijn vrienden staan in de startblokken om met pushtrucks de klus te klaren. Blablabla..... De reactie van de Coordinating Director was in eerste instantie nogal bot. Toen Dees de zin uitsprak: 'Assembly destroyed everything', kon hij dit niet waarderen....... Maar kom op zeg.....Ze hebben toch ook alles afgebroken? De man echter hield vol: 'We didn't destroy it'. Dit geloof je toch niet! Toen wij hem confronteerden met het feit dat zijn voorganger en de Regional Minister hadden beloofd om alle kosten te betalen, liet hij doodleuk weten: Beiden zijn inmiddels vertrokken. Op dat moment sprong mister Jacob voor ons in de bres. Het voordeel van Jacob is dat hij zowel het Ghanese referentiekader als ook het Nederlandse referentiekader kent. Jacob werkt al jaren samen met voornamelijk Nederlanders en heeft Nederland in 2007 bezocht. Hij kon dan ook goed uitleggen aan de Coordinating Director dat wij als Nederlanders het idee hebben dat er gewoon niets aan de zaak wordt gedaan. Vanaf toen werd de Coordinating Director veel vriendelijker naar ons toe en sprak uit dat hij onze frustraties begreep. Dat was dan iets en dit vormde de basis om het gesprek voort te zetten. Het volgende werd afgesproken: Mister Jacob zou alleen de chief van Kukuomarket gaan bezoeken. Deze bevindingen zou mister Jacob moeten terugkoppelen naar de Coordinating Director. Als de chief accoord zou gaan met het transport van de containers naar Lamashegu, dan zou Assembly een brief schrijven naar de chief en tevens naar de politie. Daarna zouden wij dan het daadwerkelijke transport kunnen gaan regelen en zouden wij verzekerd zijn van rugdekking. Op een gegeven moment dacht de Coordinating Director even hardop en zei tegen ons: 'At the moment you go to the Chief's Palace to collect the containers, we as Assembly can give you police protection'. Zoals vaker gezegd……het lijkt hier net een spannend jongensboek! Toch werd dit idee snel terzijde geschoven: Politiebescherming voor ons zou ook averechts kunnen werken en olie op het vuur kunnen gooien. De Coordinating Director waarschuwde ons voor het feit dat de community van Kukuomarket één van de gevaarlijkste gebieden was van de stad. Uit eigen ervaring weten wij inderdaad dat de gemoederen op Kukuomarket behoorlijk verhit kunnen geraken. Bij een meningsverschil kan het voorkomen dat er naar 'guns' gegrepen wordt. Er is nou eenmaal jeugd op Kukuomarket die denkt dat de containers gewoon bij hun community horen en zij zullen zich dan ook hevig verzetten als de containers worden weggehaald. Kortom: Er kan een gevaarlijke, explosieve situatie ontstaan. Toen mister Jacob nog op dezelfde dag (26 januari) de chief bezocht, was deze echter niet thuis. Hij sprak wel met de 'spokesman' van de chief, zijnde een zekere Adam (die wij ook kennen). Adam gaf te kennen dat hij geen problemen zou verwachten als we zouden komen om de containers op te halen, maar.......dan wel in het bijzijn van iemand van NorGhaVo. Bovendien werd aan Jacob gevraagd om donderdag 28 januari nogmaals de chief te komen bezoeken. Toen hij op de afgesproken tijd aanwezig was (12.00 uur), kreeg hij te horen dat hij om 15.00 uur terug moest komen, want......de 'spokesman' van de chief moest erbij zijn en deze 'spokesman' (Adam) moest eerst lesgeven. Tegen 17.00 uur kwam het verlossende telefoontje: De chief had ook groen licht gegeven. Vrijdag 29 januari kon het transport van de containers plaatsvinden!!!! Na het gesprek met de chief, was mister Jacob teruggegaan naar Assembly om Assembly de feedback van de chief te geven. Assembly had besloten dat het niet meer nodig was om brieven te schrijven naar de chief en de politie. In plaats daarvan zou Assembly een afgevaardigde sturen op 29 januari. De volgende afspraken werden gemaakt: Op vrijdag 29 januari om 15.00 uur moesten de volgende personen verschijnen bij de Chief's Palace: Mister Jacob; een afgevaardigde van de Gemeente; iemand van NorGhaVo; Ben en Desirée; de 'spokesman' van de chief en één van de jongens (Hudu) die het transport zouden gaan realiseren. Uiteindelijk kwam mister Jacob niet, maar waren zowel Alex als Peter van NorGhaVo aanwezig, alsmede mr. Iddrisu van de Gemeente en verder 'spokesman' Adam die samen met de ouderlingen het woord voerden, aangezien de chief ziek was. Niet alleen Hudu, maar ook een ander teamlid van de transportclub was aanwezig en tenslotte was Saani nog present. Laatstgenoemde was vaak in onze periode Kukuomarket terplekke, aangezien hij daar woonde. Al met al was het een happening met 'mixed feelings'. Wat bleek? Wij moesten niet alleen betalen voor het transport van de 'Chief's Palace' naar de nieuwe plek Lamashegu (180 GHc; ongeveer 90 Euro), maar ook moest nog betaald worden voor het transport dat in september j.l. had plaatsgevonden van Kukuomarket naar de Chief's Palace. In eerste instantie werd hiervoor 160 GHc gevraagd, maar uiteindelijk ging men accoord met 120 GHc. In vergelijking met die 180 GHc, een waanzinnig hoog bedrag, aangezien de afstand zeer gering was. Maar uh.....we hebben nooit om dit transport gevraagd?! Al snel werd duidelijk dat er niet getransporteerd zou worden als we dit extra onvoorziene bedrag van 120 GHc niet zouden betalen. In onze beleving pure chantage, maar iedereen liet weten.....'Betaal nou maar, want dit is onze cultuur'......Men schepte er behagen in dat de witten 'de knip moesten trekken'. Zoals eerder gemeld, had Assembly beloofd alle kosten te zullen betalen, maar daar konden we dus naar fluiten. Alle aanwezigen waren in de veronderstelling dat de witten alles uit eigen zak betaalden. Wij verklaarden echter zeer nadrukkelijk dat wij het project lieten betalen, met als gevolg dat hun eigen volk daardoor minder zou krijgen. Het is allemaal zó onrechtvaardig, maar wij wilden het container-boek zó graag sluiten, dat we maar betaalden....... 'Sometimes it's better to join the ennemy'.....Het was tevens de bedoeling om de chief, zijnde de ouderlingen te bedanken (waarvoor?) en de chief te voorzien van de nodige cadeautjes, o.a. kolanuts. Wij als witten werden geacht geld te geven. Wij kregen het niet uit onze mond om te zeggen:'We are grateful, thank you'. Wij lieten weten: 'We are very glad that the problem has been solved'. Wij kunnen niet zeggen hoe blij we zijn dat we het container-boek kunnen sluiten! De meeste dank gaat uit naar mister Jacob, die er in is geslaagd om zowel Assembly als de chief over de streep te trekken. Het daadwerkelijke transport vond plaats in de avond-en nachtelijke uren, aangezien er dan minder verkeer op de weg is. NorGhaVo had de politie verwittigd van het nachtelijke transport en daardoor kregen onze transport-boys rugdekking, mocht Hawa tot actie overgaan. Het was niet alleen het regelen van het transport van de 3 containers, maar ook moest er nog een signboard opgehaald worden en tevens materialen, die nog gebruikt konden worden bij de wederopbouw van het trainingscentrum. Deze materialen lagen in de community van Kukuomarket. Maar.......wat gebeurde er tijdens het transport? In de nacht van vrijdag 29 januari op zaterdag 30 januari ging om 3.00 uur 's nachts de telefoon. Nee toch.....Hudu aan de lijn.....Tijdens het transport van de laatste container was er een dronken bestuurder van een auto tegen de pushtruck aangereden. Er was niemand gewond; er was wel schade aan de auto van de bestuurder en onze container was beschadigd. De politie gaf opdracht om zowel de laatste container als ook de auto van de bestuurder naar het politiebureau te brengen. En toen reageerde ons Hudu als volgt: Voor container-issues moest de politie maar contact opnemen met NorGhaVo. En het telefoonnummer van 'the white people'? Wel, dat was nummer........en Hudu gaf een foutief telefoonnummer op. Hij liet de police-officer weten dat het hele transport-team niet naar het politiebureau zou gaan, maar naar Lamashegu. Als de agent dit niet toestond, dan zouden zij de container midden op straat neerzetten en gewoon naar huis gaan. Hierop belde de police-officer naar zijn baas, die echter niet opnam. Uiteindelijk gaf de agent 'groen licht' en mochten Hudu en zijn mannen verder gaan met het transport. Wij spraken telefonisch (3.00 uur 's nachts) met Hudu, met de bestuurder van de auto en met de politie. Aangezien de bestuurder van de auto volgens Hudu 'a big man' was en zonder kentekenplaat op zijn auto reed en de absolute schuldige was, ging de pechvogel er van door. De man koos eieren voor zijn geld, omdat hij problemen voorzag als hij naar het politiebureau zou gaan. De manier van denken in dit soort situaties is totaal anders dan in Nederland! Dus.....alle 3 de containers staan op de plek waar wij ze willen hebben, maar toen deed het volgende probleem zich alweer voor. Wij hadden afgesproken met het transport-team dat zij voor de prijs van 180 GHc niet alleen de 3 containers zouden transporteren, maar tevens de materialen zouden ophalen die nog ergens in de community van Kukuomarket lagen. Deze materialen kunnen wij weer gebruiken bij de wederopbouw. Te denken valt hierbij aan: Een boog, metalen palen, dakconstructie, hout enz. Het was dus een all in prijs. Met uitzondering van Hudu, had het team echter plotseling besloten dat er opnieuw betaald moest worden voor dit tweede transport. Aangezien wij dit absoluut niet konden waarderen, besloten wij om niet het transport-team deze klus te laten klaren, maar mister Halilahi te bewegen om een eigen transport te regelen. Hij mocht tenslotte ook wel eens iets doen. Wij hadden al zoveel voor hem gedaan? Hij kon ons standpunt heel goed begrijpen en beloofde een pick-up te arrangeren. Dat was snel geregeld, maar toen hij Saani liet weten dat hij de materialen kwam halen, liet Saani doodleuk weten dat hij 40 GHc moest betalen. Hij of andere mensen van Kukuomarket hadden namelijk al die maanden als watchman gefungeerd. Als er niet betaald zou worden, kregen we de materialen niet mee. Wij belden met Adam, de 'spokesman' van de chief en deze stond aan onze kant. Uiteraard hoefden wij niets te betalen aan Saani; dat was namelijk niet afgesproken. Wij worden er inmiddels doodziek van. Iedereen probeert er een slaatje uit te slaan. Waarschijnlijk heeft Saani dit plannetje bedacht, toen hij een dag eerder in De Chief's Palace zag dat er cash betaald werd voor transport door de 'white man'. Dat heeft hem waarschijnlijk op het idee gebracht om ook geld te vragen voor onze eigen materialen die liggen te wachten om meegenomen te worden. Saani liet letterlijk weten: 'I was the caretaker of your materials.....if you want your materials back, then you have to pay......' Wij hebben iedereen heel duidelijk laten weten dat wij aan deze kwestie geen stuiver, uh....geen pesewa meer betalen!!! Uiteindelijk kwam het dan toch allemaal goed: Mister Halilahi ging met een pick-up naar Saani en slaagde erin om zonder iets te betalen, de materialen mee te nemen. Eindelijk.......alles is op de plek waar het moet zijn. 

Onderstaand: Na een lange strijd staan onze containers dan toch maar op de plek waar wij ze graag wilden hebben, namelijk bij het naai-atelier van mister Halilahi. Het project zal verder gaan onder de naam: Needy girls project.

Wij zijn heel erg opgelucht, maar ook doodmoe!

En dan is er nog die kwestie van de Watercompany..... Zoals bekend zijn we vanaf 1 oktober 2008 woonachtig in ons huidige huis. Op dat moment leverde de Watercompany - al jaren - geen water. Omstreeks november 2008 werd water geleverd.... niet elke dag, doch mondjes maat. Kerst 2008 werd gestart om een meter te verkrijgen. Na diverse bezoeken van ons aan de office van de Watercompany werd de meter uiteindelijk in mei 2009 geplaatst. Tevens werd een rekening inzake waterverbruik gepresenteerd van de periode oktober 2008 tot mei.2009. Nou zeg, nauwelijks water afgenomen, nota bene duur water gekocht van de watertankers en dan toch een rekening - flat rate - krijgen. Flat rate wil zeggen: Een vast bedrag, onafhankelijk van het verbruik In mei 2009 werd dus een brief geschreven richting Watercompany, waarin wij bezwaar maakten. Medio december 2009 hadden we nog steeds geen antwoord ontvangen, doch wederom wel een nota. Sinds mei 2009 was de nota met het flat rate bedrag gewoon door blijven lopen. Ben ging op 5 januari dus toch maar even op bezoek bij de Watercompany. Het verweer van de manager was: Je hebt helemaal gelijk....Je hebt nog geen antwoord ontvangen, omdat het hier op kantoor een giga puinhoop is. We hebben het overzicht niet meer. Het regent klachten en de meest urgunte gevallen (daar waar afsluiting dreigt) pakken we er uit. Probleem is bovendien dat onze klanten misbruik maken van onze administratieve puinhoop en daar moeten we alert op zijn. Advies: 'Wacht maar rustig af, jouw klacht wordt heus nog wel een keer behandeld'........misschien over 2 of 3 maanden......Wordt dus vervolgd........... Het spel: 'Mens erger je niet' wordt hier dagelijks in de praktijk gespeeld!!!

8 januari: De polytank is leeg en de Watercompany heeft ook geen water verschaft. Inside information Hudu: 'They locked the pipe already for 4 days'...... Er zat dus weer niets anders op dan het dure water te kopen van de watertankers die onze polytank kwamen vullen. Dit kon pas een dag later, omdat we niemand konden bereiken. In het gebied waar wij wonen (Zagyuri) is water toch vaak een probleem. In de laatste week van januari leverde de Watercompany opnieuw geen water. Aangezien wij het telefoonnummer hebben van de 'complaint officer' belden wij hem op. Hoewel de man in Accra zat, was hij bereid om contact op te nemen met de direkteur in Tamale.

Het moge duidelijk zijn dat wij in de afgelopen jaren heel wat vrijwilligers hebben zien komen en gaan. Soms komen deze vrijwilligers weer terug, aangezien zij Ghana/Tamale op de één of andere manier niet kunnen vergeten. Besmet met het Tamale virus? Zo liepen wij na ruim 2 jaar vrijwilligster Chantal zomaar pats boem tegen het lijf in de stad.

Onze beste vriend Paul werd op 8 januari 32 jaar. Toen wij hem opbelden, reageerde hij verrast: 'I forgot; you are the only ones who remind me'....Tsja....verjaardagen gaan hier geruisloos voorbij; sterker nog....de jarige zelf weet helemaal niet dat hij/zij jarig is.

In de vorige update hebben wij melding gemaakt van het feit dat we op 21 december de direkteur van de Immigratiedienst in Accra hebben bezocht, i.v.m. de verschillende mogelijkheden als het gaat om het verkrijgen/verlengen van een verblijfsvergunning zonder het eerst moeten aanvragen van een werkvergunning. Zij noemde toen de volgende varianten: Residence permit zonder quota; residence permit op basis van eigen vermogen en een permanente verblijfsvergunning. Sinds die tijd beschikken wij ook over haar e-mailadres en dat is toch wel handig als je vragen hebt. Zo liet zij ons per mail weten dat wij een zogenaamde long term residence permit zouden kunnen aanvragen (voor 2 of 3 jaar). Ook hebben we over deze kwestie contact opgenomen met de Ambassadeur van de Nederlandse Ambassade in Accra. De Nederlandse Ambassade heeft echter niet de bevoegdheid om te bemiddelen bij verblijfsvergunningen. Dat zou namelijk betekenen dat zij zouden treden in de toelatings-en verblijfsprocedures voor Ghana en dat ligt nou eenmaal uitsluitend op het terrein van de bevoegde Ghanese autoriteiten. Ook hadden we de volgende vraag voorgelegd: Stel: Er wordt een vergunning afgegeven voor een bepaalde tijd en in die bepaalde tijd verloopt het paspoort. Hoe wordt hier dan mee omgegaan door de instanties? Wij werden ook voor deze vraag terug verwezen naar de Immigration Service in Accra. Uit hoofde van de direkteur kregen we via the Head Intelligence Unit (what's in a name?) antwoord. Onze grote wens is dus om een long term residence te krijgen. Tot het zover is, moeten we (hopelijk nog maar 1 keer), de normale procedure bewandelen: Werkvergunning aanvragen via Accra en verblijfsvergunning via Tamale. Aangezien wij dit zonder NorGhaVo regelen, maar via het project van onze voormalige huisbaas mister Jacob, hebben wij veel contact met laatstgenoemde. Op papier werken wij voor zijn NGO CPYWD. Mister Jacob moet zijn project eerst laten registreren bij Social Welfare. Hij is nu doende om de laatste brief te verkrijgen via Social Welfare die nodig is om onze werkvergunning in Accra te realiseren. Als we die werkvergunning hebben, kunnen we in Tamale de verblijfsvergunning regelen. Het hele zaakje moet voor 24 maart geregeld zijn, aangezien onze vergunning dan verloopt. Het laatste nieuws van mister Jacob is dat men wacht op 'the social report of the District Director of either Tamale metro or the Tolon/Kumbungo district'. Er zijn verschillende Districts Directors die onder de Regional Director vallen (de Regional Director is de direkteur van Social Welfare waar wij op 10 december j.l. mee hebben gesproken). De Regional Director staat weer onder de National Director. Voor ons is het bijna niet meer te volgen, dus voor jullie beste lezers, zal het helemaal een puzzel zijn!

De eerste week van januari stond voornamelijk in het teken van computerwerk. Er is heel wat werk verzet. Wel zo fijn, aangezien de lessen op school weer gingen starten op 12 januari.

Als je hier aan mensen vraagt hoe het gaat, krijg je vaak het antwoord: 'We are managing' of tewel....ach...we klaren het wel. Wij maken wel eens een geintje door te zeggen: 'You are all managers in Ghana!'

Op 8 januari gingen we het project bezoeken van onze voormalige huisbaas mister Jacob: Community Partnership for Youth and Women Development (CPYWD). Tot op heden was het er nog nooit van gekomen om deze NGO te gaan bekijken. Eigenlijk vreemd.....we hebben in alle afgelopen jaren (en zeker toen wij zelf op de compound woonden) het project zien groeien en veel vrijwilligers ontmoet die daar hebben gewerkt. Maar goed, beter laat dan nooit.....Bovendien vonden wij dat er nu een extra reden was: CPYWD wordt voor ons gebruikt om dit jaar onze verblijfsvergunning te verwezenlijken. Aangezien wij dit niet meer willen laten regelen door NorGhaVo Ghana, wordt de NGO van mister Jacob ingezet. Het project in de praktijk zien is dan ook niet meer dan normaal. Op dit moment werkt de Duitse vrijwilligster Yanka op het project en samen met haar en met de Ghanese collega Mozes togen we op pad. Wij hebben er van genoten! We bezochten 2 communities en uit alle hoeken en gaten kwamen de kinderen toegesneld. 

Onderstaand: Speeltoestellen voor de kinderen uit de communities.

Als eerste zagen we enkele speeltoestellen, die met dank aan de Youth Service Initiative waren gerealiseerd. Learning by doing is het doel.

Onderstaand: Ben, Mozes en Yanka als spelleiders. 

Veel spel-aktiviteiten passeerden de revue: 'I ga op vakantie en neem mee'; persoon 1 fluistert een woord in het oor van persoon 2 en zo gaat het de hele kring door, totdat de laatste persoon de boodschap verwrongen laat horen; maar ook het alfabet zingend opzeggen in de kring met de kleintjes en verder een 'egg-race'; een spel met ballonnen; memory enz. enz.

Onderstaand: Spelend leren in de bush-dorpjes. 

Na afloop werd er ge-evalueerd: Welk spel vond je het leukste en waarom? Wat heb je ervan geleerd? Op de terugweg richting Kpaluu junction, zagen we tot onze verbazing de nieuwe lokatie waar Hawa opnieuw is gestart met haar project NFD......'in the village'....... Toen we Yanka weer terug brachten naar het gastgezin van mister Jacob, spraken we nog even met Job en Batischu die banku aan het klaarmaken waren voor het avondeten.

Op 9 januari brachten we een bezoek aan het naai-atelier van mister Halilahi en aan ons sewing-meisje Suhayini. In haar shop is het altijd erg gezellig en vaak zijn er tevens andere 'sewers' aanwezig (waaronder haar zus Rama, die de honneurs in de kiosk waarneemt, op de momenten dat Suhayini bij haar oude leermeester mister Halilahi extra training volgt). Suhayini komt ook wel eens bij ons thuis op bezoek en had een week eerder een strip paracetamol van ons gekregen, omdat ze hoofdpijn had. Nu liet ze weten hiervoor 'very grateful' te zijn. Het had zelfs geholpen tegen haar malaria. Stel je voor dat wij slechts paracetamol zouden kunnen innemen als we malaria hadden...... Het is normaal dat onze meiden hun leeftijd niet kennen. Toen we Suhayini vroegen of ze echt niet wist of ze 20 was of 21, liet ze weten: 'Let's find out from my brother'. Broer-lief deelde door de telefoon mee dat zijn zus geboren was op 5 mei 1989. Suhayini was dus 20. Reactie Suhayini: 'I didn't know'.......

Wij hebben eigenlijk nooit melding gemaakt van onze Ghanese namen. Ben (een man, geboren op zondag) heet: Kwasi en Dees (een vrouw, geboren op dinsdag) heet: Abena.

Vanaf 10 januari voelt Ben zich ziek. Op 11 januari liet hij dan ook prikken op malaria. Hij had namelijk koorts ('s nachts 39.2), pijn in de botten, hoofdpijn, keelpijn, buikpijn en was moe. Meestal betekent dit voor hem malaria. Toch was dit niet het geval. Hoewel er dus geen sprake was van malaria vertelde Ben tegen de laborant dat er in onze omgeving (Zagyuri) veel muskieten zaten. De laborant liet daarop weten: 'Yes, that is a bushy area, there are many mosquitos'......Ben voelde zich steeds zieker en zieker worden en zo stonden we dan op 12 januari op de stoep bij dokter Kabir van Het Kabsad Hospital. Dit keer werd er niet alleen geprikt op malaria, maar ook op typhoid fever. En bingo...Ben had typhoid fever en nog wel in erge mate. Als je typhoid fever ingeeft bij google, dan verschijnt buiktyfus. Uiteraard hebben wij ons tegen buiktyfus laten vaccineren door middel van een injectie bij de GGD in Blerick. De bescherming van de vaccinatie is echter niet volledig en is drie jaar geldig. In augustus 2009 waren deze 3 jaar voorbij en daarom hebben we natuurlijk in augustus 2009 tijdens ons verlof een nieuwe vaccinatie laten zetten bij de GGD die nu weer 3 jaar geldig is (tot 2012). Zo zie je maar weer, de vaccinatie is niet honderd procent beschermend. Buiktyfus is een darminfectie. De koorts kan enkele weken aanhouden. Soms is er diarree, soms verstopping. Vaak is er hoofdpijn. Buiktyphus komt in de tropen heel vaak voor. Bij elke 'onbegrepen' koorts die niet reageert op antimalariamiddelen, wordt meestal meteen gedacht aan buiktyfus. Wanneer je tijdig behandeld wordt en de juiste medicijnen krijgt, dan vindt genezing plaats. Ben heeft 5 dagen medicijnen moeten innemen en binnenkort wordt er opnieuw gecheckt. Hoewel het net als malaria gevaarlijk kan zijn en veel overeenkomstige symptomen kan hebben met malaria, kan ook dit met medicatie goed behandeld worden. Ben voelde zich met typhoid fever echter zieker dan met malaria. Het wordt vaak veroorzaakt door besmet water of voedsel. Vreemd, want wij hebben nog nooit 'van de straat' gegeten. Waarschijnlijk is de boosdoener een salade geweest in een restaurant. Toen we er een tijdje later de manager over aanspraken, liet deze weten dat het niet door hun salade kon komen. Deze werden namelijk altijd gestoomd en in azijn gewassen. Dat zijn inderdaad 2 manieren om besmet voedsel tegen te gaan. Hoe het ook zij.......Dat Dees de dans ontsprongen was, kwam - volgens dokter Kabir - door een betere zuurgraad (PH). Ik (Dees) had Ben nog nooit zó ziek gezien. Toen ik op school vertelde dat Ben typhoid fever had, reageerde iedereen heel rustig: 'If he has drugs, then it will be okay; don't worry'. Tsja, een Afrikaan verdraagt waar een westerling klaagt....Maar ja, voor mij was het best angstig. Op de keper beschouwd is het natuurlijk een wereld van verschil: Wij kunnen medicijnen kopen en de gemiddelde Ghanees kan dat niet. Dan word je weer even met de neus op de feiten gedrukt. Wij 'klagen' over zaken die voor de mensen hier zó vanzelfsprekend zijn. Men is gewend om te 'sufferen'; lijden lijkt bij Afrika te horen. Wij krijgen vaak de indruk dat men denkt: 'Witte, waar maak je je nou druk om?.... Je hebt geld om medicijnen te kopen'. Headmistress Margaret verwoordde het wel heel treffend: We know the devil (het slechte leven), but we don't know the angel' (het goede leven). Collega Emma liet weten: 'He will be okay by His Grace; I start praying'. 'One of our friends', Tahiru, vertelde dat hij met een groepje van 5 personen had gebeden voor mister Ben!!!!!!!!!!!

Dus Ben typhoid fever…….buiktyfus……. Dees daarentegen had al een tijdje last van verstopte oren. Dokter Kabir liet weten: 'There is too much wax; we wash it with water; you come to the theatre'. Nou had ik geen goede herinneringen aan dit 'theatre' (gelet op de operatie aan ingegroeide teennagels in juni/juli 2009), maar hij verzekerde me dat dit in geen verhouding stond. Toch gaat elke vergelijking met Nederland mank. Maar goed....nadat het was geschied, kreeg ik nog oordruppels mee en de vermelding: 'Come back in 3 days time'......... Toen ik na 3 dagen terugging, kon ik nog maar voor zo'n 50% horen. Het was alleen maar slechter geworden en één oor zat gewoon helemaal potdicht. Telefoneren, lesgeven, het was allemaal erg lastig. Dokter Kabir liet er geen gras over groeien en zei: 'I send you to dr. Murphy of the ENT-department (Ear-Nose-Throat) of the Tamale Teaching Hospital'. Naar de KNO-arts dus…..Aangezien het al omstreeks 15.00 uur-15.30 uur op vrijdagmiddag was, konden we niet inschatten of we nog geholpen konden worden. We hadden pech. Er was een spoedgeval tussendoor gekomen: Een kind dat een muntstuk had ingeslikt werd op dat moment geholpen. Ons werd gevraagd om de volgende ochtend om 8.30 uur terug te komen. Wij dachten nog even: 'Uh....morgen is het zaterdag......maar we spraken dit niet uit. Toen we dan ook op zaterdag 16 januari om 8.30 uur weer op de stoep stonden, liet de 'nurse' doodleuk weten: 'The doctor is not there, because it's Saturday'. Nee toch..... 'You can wait for the nurse'. Toen we vroegen wanneer de 'nurse' dan zou komen, kregen we als antwoord: 'I don't know, perhaps around 10.00 o'clock, but you can wait....' Nee dus.....wij hadden geen tijd om te wachten. Aangezien wij de oorarts zelf wilden hebben, zat er niets anders op dan wederom terugkomen. 'You can come back on Monday'........Goed, derde poging op maandag 18 januari. Typisch Ghanees: 'You come and go'. Ze laten je telkens terugkeren. Inmiddels hoorde ik (Dees) steeds minder......... 18 januari 10.00 uur.....op naar de KNO -arts.Wachten....wachten....wachten..... totdat er ineens een witte arts op ons afkwam die zich voorstelde als dokter Murphy uit Amerika. Hij verontschuldigde zich voor het feit dat we al een paar keer tevergeefs hadden aangeklopt. Hij verdween echter even snel als dat hij was verschenen en wij werden weggeroepen, aangezien we de registratie moesten gaan regelen, het aan laten maken van een dossier enz. enz. Dit nam nogal veel tijd in beslag. Toen we terugkeerden, was dokter Murphy alweer gevlogen, maar.....er was nog een andere KNO-arts binnen, dus: 'Don't worry; wait small; it will be okay'. Eindelijk waren we omstreeks 12.00 uur aan de beurt. Binnen troffen we een Ghanese KNO-arts aan, die niet alleen ontzettend aardig was, maar ook informatie gaf over de dingen die hij zou gaan doen. En uitleggen is heel erg on-Ghanees; dus wij waren erg blij. Ik moest plaatsnemen op een soort brancard en vervolgens werd met behulp van luchtdruk, een microscoop en een pincet de 'wax' uit de beide gehoorgangen verwijderd. Toch ging het niet geheel van een leien dakje, want het was een hele kunst om de prop er in één keer uit te krijgen. Ben kon via een tweede microscoop meekijken. Ook dat is erg on-Ghanees. Na afloop kreeg ik de 'versteende wax' mee als souvenir. Toen de klus was geklaard, was dat voor mij (Dees) een hele opluchting, maar helaas duurde dat niet lang. Eénmaal weer uit het ziekenhuis ging het rechteroor weer dichtzitten. Hopelijk was dat van tijdelijke aard. Lesgeven ging erg moeilijk. Toen ik mijn leerlingen op Cambridge Garden Academy liet weten dat ik aan één kant bijna niets hoorde, zei één van de kleintjes: 'But madam Dies you can hear with your other ear, or not?' Toen ik hier bevestigend op reageerde, zag je de kleine meid denken: 'Nou wat is je probleem dan?'

Op 22 januari gingen we terug naar Kabsad Hospital, i.v.m. de typhoid fever van Ben. Het ging weliswaar beter met hem, maar hij was nog niet de oude. Men liet ons echter weten: 'The doctor is on travelling, come back on Monday'. Daarop besloten we dan maar om terug te gaan naar het Tamale Teaching Hospital, aangezien Dees nog steeds niet optimaal hoorde met haar rechteroor. Om 15.00 uur echter was er niemand meer aanwezig op het ENT-department (Ear-Nose-Throat) en troffen we slechts een 'nurse' aan. Hij was wel bereid om even te kijken, maar liet ook weten: 'You come back on Monday'. Tsja....het schiet hier voor geen meter op! 25 januari nieuwe pogingen dus................Inmiddels merkte ik (Dees) dat er 'improvement' was als het ging om het beter horen. In het Tamale Teaching Hospital werden we geholpen door een 'nurse'. De oren van Dees werden gecontroleerd en er werd inderdaad gezegd dat alles in orde was. Het was gewoon een kwestie van tijd. En toen terug naar het Kabsad Hospital voor de typhoid fever van Ben. Hoewel Ben zich ook stukken beter voelde, had hij nog enkele vage klachten, zoals hoofdpijn, buikpijn en pijn in de botten. Dokter Kabir deed dit echter af met: 'Oh, that are some petty, petty things'….kleinigheden dus; m.a.w. de praat niet waard. Toen Ben vroeg wanneer er opnieuw gecheckt/geprikt zou worden, liet dokter Kabir weten: 'It's too early; you come back in 3 weeks time'. In ieder geval waren we gerustgesteld en blij dat het weer de goede kant op ging.

En dan een opmerkelijk schiet-incident hier in Tamale: In verband met een belangrijke vergadering van de politieke partij NPP in Tamale wordt de politie verzocht om aanwezig te zijn ter handhaving van de openbare orde. Tijdens de vergadering proberen mensen van buitenaf het afgezette terrein op te gaan. Dan wordt er - zonder dat daartoe een bevel is gegeven - door de politie met traangas geschoten.Vervolgens wordt vanuit de achterste linie door de politie een schot gelost (wederom zonder bevel) en......helaas wordt de police-commander (die zoals gebruikelijk in de voorste linie vertoeft) geraakt door de kogel, afgevuurd door één van zijn eigen manschappen. Onderzoek leert dat het inderdaad een politiekogel betrof die de commander raakte. Stof te over voor (verhitte) discussie in de plaatselijke en landelijke pers. In het weekend van 16 januari kwam er een vervolg op deze vergadering. Aangezien men problemen in de stad verwachtte (men schatte dat er 23.000 mensen op af komen), werd de plek van de 'meeting' geheim gehouden.

12 januari: De school start weer! Toen ik de schoolpoort opende, klonk het uit vele kleine keeltjes: 'Madam Dies; madam Dies; madam Dies; madam Dies has come'.....nou ja zeg....dát was een welkom! Een dag later vroeg ik aan collega Ezekel wanneer onze collega Peter terug zou komen. Laatstgenoemde was begin december vertrokken, aangezien hij het plan had om een congres bij te wonen in Canada. Hij had een paspoort en een vliegticket, maar helaas is het hem niet gelukt om een visum te verkrijgen en daarom moest hij weer terugkeren naar Tamale. Het congres - over 'African leadership' - zou hij nu 'by phone' moeten gaan volgen. Verder werd me verteld dat hij waarschijnlijk niet meer terug zou komen naar school, aangezien hij inmiddels een 'restaurant' was begonnen......selling minerals etc. De plek waar hij limonade en andere dingen verkoopt, zou vlakbij mijn project NCCELP zijn. Zo zie je maar weer..... De kinderen lieten me echter een andere variant horen: 'Mister Peter has gone to school'. Communicatie is en blijft heel erg slecht binnen de Ghanese setting.

De oprichter van de privéschool Cambridge Garden Academy, heet Paul. Ik geef les aan het dochtertje van deze mister Paul (Genovieve). Paul is vader van 3 kinderen en Genovieve is de jongste.Genovieve had me verteld dat ze nog een broertje of een zusje zou krijgen. Op 15 januari liet Paul me weten dat zijn vrouw was bevallen van een tweeling....2 nice baby boys! Nou papa Paul (42 jaar), toen waren er dus 5.........!!!

Na de Kerstvakantie had ik verschillende kinderen nog niet terug gezien in mijn klas. Navraag bij de kinderen leverde op: 'She travelled; he changed from school without asking permission'etc. Navraag bij de headmistress zorgde voor de volgende reacties: 'The mother of Amanda gave birth in Bolgatanga, (3 uur rijden van Tamale), but Amanda (6 jaar) will come back to Tamale and an auntie will take care of her'; for Joel I can't best tell, because the telephone went off and concerning Charles and Michaela…well the mother told me they should come today'. Toen ik liet weten dat ik de beide spruiten nog niet had gezien, zei ze: 'Don't worry, they will come'.

Op een gegeven moment liet één van de kleuters me weten: 'Madam Dies, there is another white lady at our school and she is teaching in nursery'. O, dacht ik, heb ik een blanke collega gekregen? Navraag bij collega Esther maakte echter duidelijk dat er inderdaad 'another white lady' was gesignaleerd, maar zij bracht slechts haar 'brown/black child' naar de crèche. Eén van mijn kleine wijsneuzen uit P1 (6 jaar) liet met een ernstige snuit weten: 'Maybe the white lady has a black husband'!

Bij de kleintjes in P1 (groep 3) heb ik een wedstrijd georganiseerd. Degene die een versje over een sinasappel in het Frans foutloos kan opzeggen, wint.....een sinasappel! Vorige maand was P1 hier nog niet klaar voor, maar inmiddels hebben ze zoveel geoefend, dat deze grote happening voor hun plaats kon vinden op 28 januari. In P2 was vorige maand al een winnaar uit de bus gekomen. P1 had dus iets langer tijd nodig gehad. Zelfs in mijn afwezigheid werd er geoefend. Eén keer zag ik dat een Ghanese collega het overnam en wel op een hele speciale manier: In polonaise werd het rijmpje opgedreund. Als een slinger liepen de kinderen door de hele school.

De oprichter van de school, mister Paul, heeft 2 banen en is dus een druk bezet baasje. Hij komt dan ook meestal 's morgens vroeg of op het einde van de dag even naar school. In de week van 25 januari had hij echter vrij van zijn andere baan en had dus meer tijd voor school. Hij kwam zelfs lesgeven . Bij mij in P1 woonde hij een Franse les bij.

Onze vriendin Taiba was ruim een week 'on travelling'geweest (op familiebezoek in de Volta region). Haar terugreis naar Tamale verliep echter niet voorspoedig. De bus kreeg 'pannen'. Er zat niets anders op dan de nacht door te brengen langs de kant van de weg met 2 kleine kinderen van nog geen 4 jaar en van ruim 1 jaar. En ook hier geldt wederom: 'Een Afrikaan verdraagt........' Nog steeds zijn wij onder de indruk van het immens grote incasseringsvermogen van de mensen hier.

Een verrassing voor onze naaister Suhayini: Wij wisten dat zij al heel lang een kledingrek in haar shop wilde plaatsen waar zij de lappen stof overheen kon hangen. Tot nu toe had ze gewoon een touwtje gespannen......Wij besloten haar te verrassen en 'carpenter' Steven (de broer van onze voormalige huisbaas mister Jacob) te vragen om dit kledingrek te maken. Vanwege Kerstvakantie was Steven nog in Tamale (normaal gesproken is hij in Kumasi vanwege zijn studie). Niet alleen zou Steven dit kledingrek voor Suhayini maken, hij zou tevens een schoolbank maken voor Mudasir (de jongen van NCCELP, die wij - met dank aan Nederland - naar een echte school kunnen sturen).

Voor wat betreft het project NCCELP: Ik heb het aantal uren teruggebracht, omdat de combinatie met de problemen rondom de container-issue en de plannen m.b.t. onze nabije toekomst met alle 'ins and outs' een beetje boven het hoofd waren gegroeid. Het zit gewoon allemaal niet mee (en dan druk ik me nog voorzichtig uit) en dat geldt voor zowel Ghana als Nederland. Verschillende keren belde ik met mister Ramzy, de oprichter van het project. Nooit nam hij zijn telefoon op. Hij moet zeker 12 'missed calls' hebben gehad. Wij besloten dan ook om samen een gesprek met hem aan te gaan. Toen we hem op de man af vroegen waarom hij zijn telefoon niet opnam, luidde het antwoord: 'Nothing'. Het is een vreemde snuiter. Behalve lesgeven op NCCEP, was één van de eerste klussen na de Kerstvakantie, het naar een echte school sturen van één van de knapen van NCCELP, namelijk de moslim-jongen Mudasir. Toen we de oprichter mister Ramzy vroegen of hij met ons mee wilde gaan, reageerde hij met: 'You can go alone'. Wij begrepen er niets van. Was die man nou nog steeds boos dat wij de knaap niet naar een privéschool stuurden, maar naar een overheidsschool? Nee, dat bleek niet het probleem te zijn. Hij vond dat wij te open waren geweest in onze communicatie naar de jongen toe. De knaap had tegen de andere kinderen gezegd dat hij naar school mocht en dat had kwaad bloed gezet bij de anderen. De knaap zelf echter liet ons weten dat hij niets tegen de andere kinderen had gezegd. Maar je moet zo iets toch kunnen bespreken? De kinderen zullen toch vragen: 'Waar is Mudasir gebleven?'Enne.....mister Ramzy had toch meer kinderen in het verleden naar school gestuurd? Wij kunnen toch niet iedereen helpen? Welke argumenten wij ook aanroerden, hij bleef maar zeggen: 'It's our culture'. Wij merken dat als je mister Ramzy direkte vragen stelt, hij begint te stotteren, zijn hoofd afwendt, zich geen houding weet te geven e.d. Op het einde van de discussie kwam er dan toch nog iets verrassends uit: 'Open communication causes too many problems'. Op het moment dat zoiets wordt uitgesproken, kunnen wij alleen maar denken: Ghana heeft nog een lange weg te gaan. 'Covering and hiding'.....daar zijn de Ghanezen goed in.....alles onder die dekmantel! Toch waren wij blij dat we dit bespreekbaar hadden gemaakt en uiteindelijk liet hij weten tóch mee te zullen gaan naar de school. 14 januari was dus een belangrijke dag voor Mudasir......  

Onderstaand: Mudasir bij het signboard van zijn nieuwe school.

Toen we arriveerden opde Bagabaga ridge school werden we erg joviaal welkom geheten. Vorige maand hadden we gesproken met de 'rechterhand' van de direktrice, nu spraken we tevens met de headmistress, madam Gladys Adamba. Er werd meteen een leerkracht opgetrommeld om Mudasir te testen.  

Onderstaand: Mudasir wordt getest.

Mudasir werd onderworpen aan lezen, Engels en maths. Resultaat: Hij mag instromen in P4 en dat past precies bij zijn leeftijd. De leerkrachten vonden het dan ook knap van Mudasir dat hij helemaal geen achterstand had (hij had namelijk nog nooit op school gezeten en alles wat hij wist had hij geleerd op NCCELP). Ook wij en Mudasir zelf waren erg tevreden; alleen mister Ramzy had natuurlijk weer meer verwacht. Maar toen wij allemaal erg blij reageerden, kon er uiteindelijk ook een lachje af bij mister Ramzy. We betaalden voor de 'admission form' en voor de PTA en spraken af dat we de volgende week de andere benodigdheden zouden gaan kopen: Schoenen, schooltas, boeken, stof voor een uniform en een schoolbank. Het uniform zullen we laten maken op het naai-atelier bij mister Halilahi; de schoolbank (a dual desk) werd gemaakt door onze vriend Steven. In bedoelde schoolbank kunnen 2 leerlingen plaatsnemen. Aangezien wij in de zomer van 2010 Tamale gaan verlaten, moeten wij natuurlijk iemand hebben die 'onze' Mudasir blijft monitoren en het schoolgeld blijft betalen. En wie kan dat beter doen dan onze beste vriend (en leerkracht) Paul? Wij willen namelijk liever niet het geld aan mister Ramzy of aan de school geven. Je weet maar nooit.......Wij hielden dus maar een verhaal dat Paul ook andere projecten van ons bleef monitoren. Het klonk aannemelijk en telefoonnummers werden uitgewisseld. Voor wij Tamale echt gaan verlaten, zullen we Paul kennis laten maken met Mudasir, zijn ouders, mister Ramzy en met de Bagabaga ridge school. Mudasir zal ongeveer een half uurtje moeten lopen van zijn hutje naar school. Dit geldt natuurlijk voor veel kinderen. De headmistress stelde echter voor dat wij dan maar een fiets moesten aanschaffen voor Mudasir. Kijk, dat valt bij ons verkeerd......er wordt hier alleen maar gevraagd......je stuurt een kind naar school en nog is het niet genoeg. Als klapper op de vuurpijl liet madam Gladys op het einde weten: 'If you go back to your homecountry, please support our school'........Na het bezoek aan school gingen we de community in om de ouders te bezoeken en verslag uit te brengen. Wij troffen een moeder aan en een zus. De zus vertaalde van Engels naar Dagbani. Hoewel men onze geste erg kon waarderen, liet de moeder wel weten dat alleen de man van het gezin een beslissing kan nemen. Dus voordat er 'ja' gezegd kon worden, moest eerst de vader geconsulteerd worden en deze was niet thuis. To be continued dus................ Er gebeurde niets, want......de vader was nog steeds niet thuis. De dag erop ging mister Ramzy naar het gezin (pa was inmiddels gearriveerd) en kreeg daar te horen: 'Please give us some more time, we want to consult other family members'. Nou ja zeg.......wij begrijpen het in ieder geval niet meer. Een knaap mag op onze kosten naar school en dan krijg je te horen dat men er nog over moet nadenken!!!! Welke culturele 'addertjes' zaten hier nu weer onder het gras? Wij spraken hierover met vrienden. Men vond het weliswaar ook vreemd, maar zij brachten de volgende mogelijke redenen naar voren: Wellicht woonde Mudasir niet bij zijn echte ouders en moesten deze nog eerst geconsulteerd worden? Misschien had Mudasir gedurende de dag wel een klein baantje en zouden deze inkomsten wegvallen op het moment dat hij naar school zou gaan? Of misschien probeerde het gezin het geld cash in handen te krijgen? Nou dit laatste is natuurlijk niet aan de orde. Wij hebben nog nooit iemand hier cash geld gegeven. Wij zijn het die het geld persoonlijk gaan betalen aan de school en voor de resterende jaren zal onze beste vriend Paul het geld beheren. Ook mister Ramzy (de oprichter van het project NCCELP) kon het niet waarderen dat de mensen zo moeilijk deden over zo'n grote verrassing. Hij had de mensen dan ook een deadline gegeven. Als hij 'the final decision' niet zou horen op een bepaalde dag, dan kon men de school vergeten. Inmiddels hadden wij de headmistress madam Gladys maar opgebeld en uitgelegd dat de ouders het inschrijvingsformulier nog niet hadden ingevuld. Een dag eerder hadden we namelijk afgesproken dat mister Ramzy het ingevulde inschrijvingsformulier zou ophalen bij de ouders en zou afgeven op de school . De school zou hem dan de boekenlijst voor P4 geven. Nu de familie van Mudasir zo moeilijk deed, blokkeerde het hele proces weer. De moed zakte ons echt in de schoenen................. Hoewel mister Ramzy ons had beloofd 'the final feedback' te geven, gebeurde er niets en belden wij hem maar weer op, om te vragen hoe het er voor stond. Hij liet weten: 'I am very confused'. Wat was er gebeurd? Mister Ramzy was wederom naar de ouders gegaan en daar had hij te horen gekregen dat het gezin er nog over moest nadenken. Men wilde meer tijd hebben en men was ernog niet klaar voor. Zij wilden Mudasir misschien in september naar school sturen, maar niet nu. Nu kon Mudasir gewoon verder gaan op NCCELP. Voor ons knapte er iets en we lieten mister Ramzy weten dat wij in september niet meer in Tamale zouden werken. Het was een kwestie van: Nu of nooit; take it or leave it; het was...... graag of niet! Mister Ramzy, zowel als wij, begrepen de reactie van de ouders niet. Zij kregen het toch 'op een presenteerblaadje' aangeleverd: Hun kind mag naar school en alles wordt betaald en men weigert. Wij begrijpen het niet meer. Wij gaven mister Ramzy de opdracht om de zaak te cancelen. Heel erg jammer voor Mudasir, maar het houdt op................. Wij besloten wel om de 'dual desk' (de schoolbank voor 2 personen) te laten maken door Steven. Wij zouden deze schoolbank dan maar als donatie schenken aan de Bagabaga ridge school (daar was namelijk een gebrek aan schoolbanken). Ook de school vond het vreselijk: 'The parents are blocking the future of their own child'. Ja, dat klopt. Wij vonden het ook heel erg sneu voor Mudasir. Waarschijnlijk moet de knaap gedurende de dag gewoon doorgaan met het verrichten van betaalde klusjes, zodat hij bijdraagt in de kosten van levensonderhoud. De kinderarbeid gaat hier gewoon door.............Triest, maar waar! Onze voormalige huisbaas mister Jacob was bereid om met mister Ramzy te praten en was zelfs bereid om ook met de ouders van Mudasir te praten, maar mister Ramzy wilde dit niet. Zijn reactie: 'I don't want problems'. Nou ja zeg.....dat is wel erg simpel. Wij kunnen uiteraard niemand dwingen om met iemand te praten. Op 20 januari namen wij Mudasir even apart en lieten hem weten: 'Know that we feel very sorry for you and that we don't understand the decision of your parents, but we have no choice, we have to accept it, we have to obey your parents'. De reactie van Mudasir was: 'Thank you'. Toch wilden wij nog 2 dingen weten: Woonde Mudasir nou wel of niet bij zijn eigen ouders en moest Mudasir nou wel of niet werken (en was dat de reden dat hij niet naar school mocht gaan, omdat er inkomsten zouden wegvallen?) De antwoorden van Mudasir waren verbijsterend: Hij woonde gewoon bij zijn eigen ouders en hij hoefde niet te werken (hij hielp 's ochtends alleen zijn moeder). Nou ja zeg......toen begrepen wij de beslissing van de ouders helemaal niet meer. Ook Mudasir liet weten: 'I don't understand it'. Het deed ons pijn, maar er zat niets anders meer op dan ons erbij neerleggen dat Mudasir niet naar school mocht gaan van zijn eigen ouders. Als het écht tot de jongen door zal dringen dat het zijn eigen ouders zijn geweest, die hem deze kans hebben ontnomen, dan kun je alleen maar hopen dat het niet zal escaleren tussen de jongen en zijn ouders. Wij bespraken dit hele issue o.a. ook met mister Jacob. Hij opperde het idee om nog naar de Ghana Education Service te gaan; daarna naar de Social Welfare en tenslotte naar de Human Rights. Hij kon zich echter ook heel goed voorstellen dat wij helemaal niets meer deden voor wat betreft deze kwestie, aangezien we moegestreden waren. Op 25 januari brachten we de schoolbank naar de Bagabaga ridge school.

Onderstaand: Een schoolbankje voor de Bagabaga ridge school; een zogenaamde 'dual desk'. 

Ook daar begrijpt men niets van de beslissing van de ouders van Mudasir. Zeker de 'headmistress' en haar 'assistance' lijken zich er niet bij neer te willen leggen.

Een afkondiging door de president van Ghana: Alle televisietoestellen moeten van alle kantoren af! Dit juichen wij toe, want wij ergeren ons altijd enorm aan de onderuit gezakte houding van de mensen op de 'offices', die tv kijken, de krant lezen of eten tijdens hun werk.

Een wijze spreuk, die ik onder ogen kreeg: If you focus on results, you will never change; If you focus on change, you will get results!

Onze Ghanese vrienden zien dat Ben en Dees het zwaar hebben: Verblijfsvergunning nog steeds niet geregeld; problemen met het transport van de containers; gezondheidsklachten; veel gedoe op het werk; regelwerk in Nederland dat niet naar tevredenheid verloopt; nog een onduidelijke toekomst…..pfff……….Op 10 januari stond Paul op de stoep, op 17 januari mister Halilahi en op 24 januari Taiba. Zij komen, zij bellen en zij blijven zeggen: 'It will be okay by His Grace'!!! Collega Aziz van Cambridge Garden Academy had het volgende plan: 'Madam Dies, shall I join you when you have to go to several offices; sometimes you need a black man, you know!' Ja….dan moet je toch weer lachen….!

20 januari: En toen startte de auto niet meer en kwam fitter mister Babs naar ons huis en werd de auto weggesleept. Oorzaak: 4 injectoren kapot. Deze onderdelen zijn niet te koop in Tamale en moesten gekocht worden in Kumasi (een afstand van 6 uur rijden). Aangezien wij erg afhankelijk zijn van de auto en deze eigenlijk geen dag kunnen missen, kregen we van mister Babs een leenauto; een oude Toyota pick-up.  

Onderstaand: Aangezien onze eigen auto ter reparatie was aangeboden, kregen we even een leenauto.

Toen Ben deze oude dieselbak de volgende ochtend weer wilde starten, kreeg ie 'm niet aan de praat. Ook na 15 minuten voorgloeien was er geen enkel resultaat. Mister Babs werd weer gebeld en toen was de accu weer leeg. Dit was snel verholpen. Nauwelijks maakten we weer gebruik van deze pickup of we kregen een telefoontje van mister Babs dat we de auto direkt moesten inleveren. De eigenaar had 'm nodig. Van mister Babs kregen we echter een ander exemplaar: Een oude geel/blauwe Suzuki, met onderdelen van Volkswagen.

Onderstaand: Leenauto nummer 2 was ook niet alles. 

Nauwelijks mee gereden of Ben kreeg problemen met de versnellingsbak. Er viel niet mee te schakelen. Na een tijdje zat het hele ding vast. Het einde van het liedje was dat we alles per taxi konden doen. We lieten mister Babs dan ook maar weten dat hij deze oude bak mocht komen ophalen en we vroegen hem wanneer onze eigen auto klaar zou zijn....Tomorrow.......Dit betekende dat we op 22 januari onze eigen auto weer terug hadden. Binnen 48 uur hadden we in 3 verschillende auto's inclusief taxi's rondgereden.

21 januari: 's Ochtends zagen wij een 'black screen'.....nee toch.....separaat beeldscherm computer toch niet kapot? Geen power....geen internetconnection.....Van internetcafé Fuzzy kregen we even een beeldscherm in bruikleen. De opgetrommelde elektriciën kon echter niets aparts ontdekken en toen .....pats boem.....zomaar ineens werkte het beeldscherm weer en kwam de internetverbinding weer terug. Gelukkig, want werken zonder auto (zie verhaal hierboven) noch computer is vrijwel onmogelijk.

Op 22 januari heeft mister Jacob (onze voormalige huisbaas en huidige baas op papier - slechts nodig voor de verblijfsvergunning - van onze nieuwe NGO CPYWD), een interview gegeven voor een Nederlandse TV-ploeg. Waarschijnlijk heeft oud vrijwilligster Maartje hiervoor gezorgd. Wanneer het wordt uitgezonden in Nederland weten we niet, maar wie weet zien jullie iets over de NGO CPYWD op de Nederlandse TV. Als dat zo is, horen we graag jullie reacties.

Normaal gesproken komt compound-boy Hudu op zaterdagmorgen, maar op 23 januari belde hij op en liet weten: 'Please madam, I can't come today, they send me, but I come tomorrow morning very early at 6.00 am'. Nooit noemt hij ons Ben en Dees. Hoewel we dit al honderden keren gevraagd hebben, blijft hij zeggen: 'No, it's not possible; in our culture we have to say 'master and madam'. Hahahaha!!!

23 januari: Een dag van bezoekjes afleggen: Asia, Suhayini, Steven, mister Halilahi. Een dag eerder werd het tijd om 'just to say hello' te zeggen tegen madam Mariam. 'Carpenter' Steven had 2 dingen voor ons gemaakt: Een kledingrek voor in de shop van Suhayini en een schoolbankje voor de Bagabaga ridge school (waar nog de laatste hand aan werd gelegd op het moment dat wij kwamen).

Onderstaand: Bij het huis van 'carpenter' Steven: Een kledingrek voor in de shop van naaister Suhayini en een schoolbankje voor de Bagabaga ridge school.

Aangezien de shop van Suhayini niet ver van het huis van Steven is verwijderd, vroegen we Suhayini en 2 van haar 'sisters' om plaats te nemen op de achterbank van onze auto. Samen reden we naar Steven, waarna de 3 meisjes samen het kledingrek droegen en terug liepen naar de shop van Suhayini. Toen ik (Dees) het kledingrek zag, vroeg ik mij hardop af of het niet te groot zou zijn. Volgens mij paste het niet in de shop. Maar uh......een timmerman moet toch eerst de maten opmeten? Steven had dit echter niet gedaan en liet weten dat het een standaard maat was. Toen wij echter even later in de shop van Suhayini arriveerden, bleek dat Dees gelijk had. Het kledingrek paste niet in de shop. Er werd snel een belletje gepleegd naar Steven en deze stuurde een hulpje, die binnen een mum van tijd het bovenste gedeelte van het kledingrek eraf zaagde. No problem.......... 

Onderstaand: Een leeg kledingrek en een vol kledingrek; naaister Suhayini is blij met dit stukje 'aankleding' voor haar shop. 

Toen wij weefmeisje Asia bezochten, liet zij ons weten dat één van haar weefattributen kapot was. Toen zij vernam dat wij onderweg waren naar timmerman Steven, was de link snel gelegd. Zouden mister Ben en madam Dies dan niet even haar weefattribuut mee kunnen nemen in de auto en aan Steven vragen of hij dit kon maken? En natuurlijk deden wij dat. Voor Steven geen probleem. Een dag later konden we het ophalen en terugbrengen naar Asia, zodat zij ook weer vooruit kon. Ja en zo tuffen wij heel wat af in onze jeep voor deze en gene....... Op het naai-atelier bij mister Halilahi was iedereen al in de ban van de 'graduation'; de pass-out; de certificaatuitreiking van 8 meisjes op 31 januari. Eén van de 8 meisjes is onze Suhayini. Toen we Suhayini in haar eigen shop bezochten, gaf ze ons een envelop met daarop de tekst: In the name of Allah, the most gracious, the most merciful, Mr. Halilahi's fashion complex. I wish to invite the company of mister Ben and madam Dies to witness the pass out Ceremony of Abdalla Suhayini, voorafgegaan door de namen van de andere 7 meisjes. Date: Sunday, January 31, 2010. Venue: Picorna Hotel. Time: 2.00 pm-6.00 pm. Het is dan uiteraard de bedoeling dat je de envelop vult met Ghanese cedi's. Wij lieten mister Halilahi maar alvast weten dat wij niet aanwezig zouden zijn bij de pre-graduation op 29 januari (certificaatuitreiking en bidden), maar dat we uiteraard wel van de partij zouden zijn op het grote feest op 31 januari, zijnde de echte graduation. Voorzichtig roerden we maar alvast aan dat we niet graag aan de 'high table' wilden zitten; geen erepodium voor ons a.u.b. en geen eregasten. Want als het aan mister Halilahi ligt, dan plaatst hij ons het liefste in de 'spotlight'. Hij stemde toe, weliswaar niet van harte, maar toen Ben hem beloofde met hem te gaan dansen, toen was het oké. Hij zou dan wel een mooi plaatsje voor ons vooraan realiseren. We moesten toch zeker Suhayini goed kunnen zien om foto's te maken?

Een verrassing van Taiba: Zij belde op en stelde voor om zondag 24 januari te komen en samen de lunch te bereiden. Zij was in gezelschap van haar 2 kleine dochtertjes: Nana en Zenab. Erg leuk en zeker voor ons een welkome afleiding na alle tegenslag van de laatste tijd. We maakten jollof rice met fish. De naam van de vis klonk als Charlie. In de volksmond werd de vis 'keep quiet' genoemd.

Onderstaand: Taiba met haar dochtertjes op bezoek; samen koken en samen eten.

En dan ineens krijgen we een mailtje van een zekere Yvonne van Aalten die als vrijwilliger werkt voor de Foundation Kidz Active (www.kidzactive.nl) en de organisatie Vrijwillig Wereldwijd. (www.vrijwilligwereldwijd.nl) In haar zoektocht naar de mogelijkheden een verblijfsvergunning/werkvergunning voor één van de Nederlandse werknemers te vinden, kwam zij per toeval op onze site terecht. Zelf komt ze al sinds 2004 1 of 2 keer per jaar in Ghana en dus ook in Tamale en vond het het heel opmerkelijk dat we elkaar nog nooit 'tegen het lijf' waren gelopen. Aangezien zij begin februari weer in Tamale zou zijn, stelde ze een ontmoeting voor. Nou, dat is altijd leuk. Wij gaven haar ons telefoonnummer en lieten haar weten dat ze welkom was.

Het is bloedheet.......overdag is het 41 graden!

Wij hebben - denk ik - wel vaker melding gemaakt van het feit dat de mentaliteit hier in het noorden niet echt geweldig is. Het is slechts 'receiving, receiving, receiving'....... Het gemak waarmee gevraagd wordt, is onvoorstelbaar. Je bent wit, dus je behoort te geven. Het moge duidelijk zijn dat wij hier niet aan mee doen en het erg storend vinden. Zoals bijvoorbeeld die keer dat de overbuurvrouw liet weten: 'You didn't give me anything for my Christmas box?' Wij geven altijd als antwoord: 'We are volunteers; we worked already for almost 4 years for free for your country'. Meestal weet men dan niets meer te zeggen. Of die keer dat 'onze' Azara vroeg: 'Can you buy me a mobile phone?'

31 januari: De grote dag voor 'onze' Suhayini. 

De graduation/Pass-out voor o.a. onze naaister Suhayini.
Onderstaand: Een ererondje voor de geslaagde Suhayini.....voor dit meisje een belangrijk moment......een serieus gezicht; er kon geen lachje af..... Onderstaand: Ben danst mee met alle geslaagden.
Onderstaand: Mister Halilahi, de master sewing, temidden van de 8 'graduated girls'. Onderstaand: Suhayini krijgt haar certificaat.

Haar Pass-out/Graduation vond plaats bij hotel Picorna. Samen met enkele meiden en vrienden gingen we ernaar toe. Mister Halilahi als de grote leermeester 'sewing' was er apetrots op dat hij weer 8 jongedames had klaargestoomd voor naaister. De geslaagden genoten van hun mooie kleding, de certificaten, de muziek en van alle 'friends' die speciaal voor hen waren gekomen.

Januari zit erop.......aan tegenslagen was geen gebrek; hopelijk komen er volgende maand betere geluiden.