Op de drempel van november naar december........bezochten we o.a. weefmeisje Asia. Wij hebben een erg goed contact met haar oom. Normaal gesproken zitten we buiten in de community onder een boom op een houten bankje te praten. Deze keer echter liet één van de kinderen weten dat wij door mochten lopen naar zijn hut. (Wellicht vanwege de uitloop van het Moslimfeest Sala). In die hut waren we nog nooit geweest. Situatieschets: Deze moslim-man, met baard en in een lang wit gewaad zat op een matje in de lemen hut. Wij gingen naast hem zitten en we kletsten honderduit. Aan gespreksstof was geen gebrek! Vele mensen liepen in en uit de hut. Op een gegeven moment kwam ook Asia binnen. Zij vertelde ons - via haar oom die moest vertalen van Dagbani naar het Engels - dat Hawa haar verschillende keren had bezocht (en dat was niet voor de aardigheid). Hawa was in het gezelschap van iemand geweest die alles opschreef wat Asia zei. Hawa stelde aan Asia voor om voor haar association te komen werken. Asia moest dan wel met haar kiosk inclusief alle materialen komen. In ruil daarvoor zou Hawa voor Asia een veranda regelen voor haar shop. Wij interpreteerden deze boodschap als volgt: Nu Hawa weet dat zij langs de 3 metalen containers grijpt, gaat ze op kiosk-jacht. Wij drukten Asia op het hart om nooit naar Hawa te luisteren, noch om iets te ondertekenen en altijd eerst haar oom of ons te raadplegen. Wij hebben onze interpretatie doorgegeven aan NorGhaVo Ghana, aan Paul en aan Ishmel (die de centen van de microkredieten ophaalt). Het is niet te geloven! Hawa blijft Hawa! Ben en ik vonden het al erg stil rondom Hawa en dat betekent meestal niet veel goeds. Zoals wij het kunnen beoordelen, zal zij alle meiden bezoeken in hun shop en hetzelfde verhaal ophangen als Asia te horen had gekregen.

En plotseling ontmoetten we de Nederlandse, oud NorGhaVo-vrijwilligster Joanne, die teruggekeerd was naar Tamale om o.a. haar vriend Musah (van NorGhaVo Ghana) te bezoeken. Wij voerden een leuk gesprek en natuurlijk kon de container-issue - inclusief de rol van NorGhaVo Ghana daarin - niet ontbreken.

De laatste dag van november kwam de waterleverancier onze polytank vullen. Nog steeds had het hele gebied geen water en de watercompany leverde niets. De mensen hier zagen we op de fiets met jerrycans water fietsen. We besloten om onze contactpersoon van de watercompany te bellen, maar van deze Mozes werden we ook niet veel wijzer. Dus gingen we zelf naar het kantoor van de watercompany en daar kregen we het volgende verhaal te horen: Men was op de hoogte van het feit dat er in ons gebied al gedurende zo'n 14 dagen geen water was. Het probleem was dat de werklieden 'a special tool' moesten hebben, aangezien ze door beton moesten boren. En voor dat stuk gereedschap moest men de toestemming hebben van de hoogste baas en tsja.....die was 'on travelling'! Dus....het kon nog wel even duren.........'Please have some patience'..... Wij waren dan ook extra blij dat we onze polytank hadden laten vullen. Hiervoor moest een bedrag betaald worden van 40 GHc (ongeveer 20 Euro). In het verleden was het regelmatig voorgekomen dat we de waterleverancier hadden laten komen om de polytank te vullen en op dezelfde dag kregen we dan ook weer water van de watercompany. Maar goed.....nu kon dit laatste dus nog wel even duren. The pipe is still locked! Compound-boy Hudu had zo zijn eigen gedachten over de hele water-affaire: Volgens hem wordt de watertoevoer bewust afgesloten door de watercompany. De watertankers zien hierdoor hun omzet stijgen. Een gedeelte van de winst wordt dan doorgesluisd naar de mensen van de watercompany, zodat zij een extraatje hebben bovenop hun salaris. Wij leren elke dag weer hier in Ghana.............maar met dit soort kwesties maakt men het toch wel erg bont! In Nederland zou men zeggen: Ons helpt ons. Het was voor iedereen 'struggelen'; we zagen de mensen (vrouwen en kinderen) met emmers water op hun hoofd lopen. Zij moesten kilometers sjouwen om bij een plek te komen waar zij water konden halen. Wat kun je je dan gelukkig prijzen met een polytank water van 2000 liter! Maar eindelijk nadat de watercompany zo'n 3 weken geen water had geleverd, werd op 12 december de 'pipe unlocked'. Aangezien Ben verscheidene keren namens velen in verschillende communities had geklaagd bij de watercompany en iedereen hem nu wel kende, stond op 12 december contactpersoon Mozes persoonlijk aan de poort - met een delegatie van 7 personen in een truck - om te vragen of de 'white man' water had en 'satisfied' was. Oh, Ghana is funny......!

Ook liet Dees de laatste dag van november weer prikken op malaria. Het was moeilijk in te schatten: Voelde ik me nou niet lekker door de Harmattan of was er toch sprake van malaria? En ja hoor.....Dees had weer malaria. Dit is al de tweede keer sinds onze terugkomst uit Nederland. Hopelijk zet deze tendens zich niet voort. Iedere maand malaria wordt toch wel een beetje te gek. Na 14 dagen wederom laten prikken en toen was de malaria weer voorbij.

Nog steeds zijn we doende om onze verblijfsvergunning te regelen, d.w.z. onze voormalige huisbaas, mister Jacob, regelt dit voor ons via zijn eigen NGO. Er moeten nog 2 formulieren toegevoegd worden: Een brief van zijn NGO CPYWD (Community Partnerschip for Youth and Women Development) en een brief van de Social Welfare. Dit lijkt eenvoudig, maar in Ghana is niets simpel. De meest normale dingen kosten een heleboel tijd, omdat er altijd wel 'a problem' is. In dit geval betekende dit dat de direkteur van het Department of Social Welfare de brief nog moest ondertekenen en hij was 'on travelling'. Wij hadden gehoopt dat de beide brieven klaar zouden zijn op 30 november. Op die dag ging namelijk niet mister Jacob, maar zijn collega Elisha naar Accra. Niet alleen om een nieuwe vrijwilliger op te halen, maar tevens om onze beide brieven af te geven op de Immigratiedienst in Accra. Wij belden die dag vaak met mister Jacob en met Elisha, maar ook mister Jacob was 'on travelling'(Bimbila) en voor Elisha was het onduidelijk wat de bedoeling was. Uiteindelijk bleek dat op 30 november de direkteur van de Social Welfare nog steeds 'on travelling' was, zodat Elisha zonder onze formulieren afreisde naar Accra. Wederom vertraging dus. Er zijn inmiddels 3 nieuwe opties om de betreffende brieven op de Immigratiedienst in Accra te krijgen, namelijk: De papieren worden via de STC -bus pakketdienst Tamale naar de STC in Accra vervoerd en daar kan Elisha dan de papieren ophalen (mocht hij nog in Accra zijn). Een andere mogelijkheid is om de brieven via EMS (een soort snelle postdienst) rechtstreeks op te sturen naar de Immigratiedienst in Accra. En als dat allemaal niet lukt, dan nemen wij de brieven wel mee als wij zelf half december afreizen naar Accra. Op een gegeven moment bespraken we bovenstaande issues op kantoor van mister Jacco en stelde hij voor om samen naar het kantoor te gaan van de Social Welfare. In persoon verschijnen mag nog wel eens helpen. Wellicht kon men van daaruit de direkteur bellen en kon misschien iemand anders tekenen. Ook bleek dat NorGhaVo Ghana verzuimd had de Social Welfare updates te geven over ons reilen en zeilen. Ja, we hadden ook niet anders verwacht. NorGhaVo Ghana doet in onze beleving niets. Konden we dat meteen uitleggen. Dus: We besloten om op 3 december naar de Department of Social Welfare te gaan. Maar...... we kregen te horen dat er niemand op kantoor was. O jongens, kom op, wanneer komt hier eens iets van de grond? Het is toch belachelijk: Wij zijn op tijd begonnen met de procedure om onze verblijfsvergunning te vernieuwen, maar er is enkel tegenwind. De regels zijn niet éénduidig, iedereen doet maar wat, er is geen afstemming noch coördinatie en de setting is corrupt. Mister Jacob had met eigen ogen gezien dat er Chinezen binnenkwamen op de Immigratiedienst in Accra, met stapeltjes bankbiljetten in de hand voor een bepaalde 'officer' en hij kon meegenieten met het gesprek....Welk mobieltje wilde de officer graag hebben?....En in die context moet men voor ons in Accra een workpermit realiseren!!! Als we die hebben, kunnen we in Tamale de residence permit verkrijgen, maar dat gaat nooit meer lukken voor 9 januari. De mensen van de Immigratiedienst in Accra wachten nu op het laatste formulier en dat is de brief van de Social Welfare. En wie mag straks de boete betalen als we de datum van 9 januari overschrijden? Natuurlijk....... de 'white men'. Wij hadden het helemaal gehad en belden zelf naar het kantoor van de Social Welfare.....Nee, de direkteur was nog steeds 'on travelling'. Toen we vroegen of er geen 'deputy' was die wellicht kon ondertekenen, kregen we te horen dat slechts de direkteur de bevoegdheid had om te tekenen. Uiteindelijk lukte het ons wel om het mobiele telefoonnummer van de direkteur los te peuteren. Hoewel de direkteur best wel geërgerd reageerde....Don't blame me......slaagden we er toch in om een afspraak te maken. Op donderdag 10 december om 11.00 uur werden we verwacht. Ook wilde hij dan met mister Jacob spreken. Die was namelijk de direkteur van de NGO. Toen we Jacco belden met de mededeling dat het ons gelukt was om een afspraak te maken met de direkteur, reageerde hij verrast: 'Congratulations'. Hij liet doorschemeren dat dit resultaat te danken was aan onze witte kleur. Oké....op 10 december stonden we dan op de stoep. Uiteraard waren 'de witten' op tijd; dat gold niet voor mister Jacco en ook de direkteur van de Social Welfare was er niet. Nee toch....?! Maar.....'he will come, so you wait'....We werden in een 'office' neergezet en waren in de veronderstelling dat dit het kantoor van de direkteur was. Toen het wel erg lang duurde, besloten we om hem te bellen en wat bleek? Zijn kantoor was naast de 'office' waar wij zaten te wachten. Dus we waren op elkaar aan het wachten, maar goed....na een half uurtje was iedereen dan toch ter plekke. Wij dachten nog even dat het een kwestie was van: Briefje schrijven, ondertekenen en klaar, maar blijkbaar mag het niet eenvoudig gaan in Ghana. De man hield een heel betoog dat hij op papier wilde zien wat wij al die jaren in Ghana hadden gedaan; verder wilde hij de projecten met eigen ogen zien en hij wilde dat we een brief door Assembly (Gemeente) lieten opstellen. Aangezien wij onze verblijfsvergunning zonder tussenkomst van NorGhaVo regelen en in plaats van NorGhaVo het project van mister Jacob 'gebruiken', zal laatstgenoemde zijn project CPYWD laten zien. Toen duidelijk was dat onze rapportage voornamelijk in het Nederlands was geschied, hoefden we gelukkig niet alles te vertalen in het Engels. Het was de taak geweest van NorGhaVo Ghana om updates over ons te verschaffen aan de Social Welfare, maar dat hadden zij nooit gedaan. Dus dat was niet onze schuld. Mister Jacob heeft in plaats daarvan enkele nieuwsbrieven van zijn project CPYWD afgegeven en dat werd accoord bevonden. Ook lukte het mister Jacob om de brief van Assembly te cancelen. Uit ervaring liet hij de direkteur van Social Welfare weten dat hij ieder jaar opnieuw zijn project ging promoten bij Assembly en ieder jaar weer kreeg hij te horen: 'We don't know you'. O, dat is typisch Ghanees.....interessant doen; vooral niet dienstverlenend bezig zijn; erg gevoelig zijn voor bewijsstukken, brieven, stempels, handtekeningen; er op kicken om de ander weg te sturen met een heleboel huiswerk; schermen met 'the office, the rules and regulations, the organization' enz. enz. Iets snel, efficiënt en praktisch oplossen blijft 'een brug te ver' voor de mensen hier. Voor ons heel erg storend. Ben was aangeslagen; Dees 'almost', maar mister Jacob bleef optimistisch. 'It will be okay, don't worry!' Tsja...maar dat is nou net het probleem....wij kunnen onderhand niet meer inschatten of we ons geen zorgen hoeven te maken. In ieder geval belden we naar onze contactpersoon op de Immigration Service in Accra (Charlot), om haar de stand van zaken te vertellen...... 'The Department of Social Welfare is still working on it; they will do some more investigations. Probably we bring you the letter ourselves when we travel to Accra at the end of next week'…….. Dat was oké. Maar een dag later liggen de zaken alweer anders. Het blijkt dat mister Jacob met zijn NGO CPYWD niet geregistreerd is bij de Department of Social Welfare. Hij liet ons weten dat hij dit weliswaar verschillende keren had geprobeerd, maar dat de Social Welfare niet had meegewerkt. Tsja....feit is dat het niet opschiet. Zolang de NGO van mister Jacob niet is geregistreerd, kan de Social Welfare geen brief voor ons regelen die wij nodig hebben voor onze verblijfsvergunning. Het laten registreren gaat anderhalve maand duren en onze verblijfsvergunning verloopt op 9 januari. Er werd gebeld met de Immigratiedienst in Accra en het probleem werd voorgelegd aan onze contactpersoon Charlot. Terstond ging zij het bespreken met haar baas. Uitslag: Wij zullen op 21 december als wij zelf in Accra zijn, onze paspoorten afgeven op de Immigratiedienst. Zij zullen ons dan een stempel geven die tot 3 maanden na 9 januari geldig zal blijven. In die tussentijd heeft Social Welfare in Tamale de tijd om de NGO van mister Jacob te laten registreren. Mocht de Immigratiedienst ons de stempel niet geven als we in december in Accra zijn, dan kunnen we de paspoorten achterlaten en mister Jacco zal deze dan weer ophalen als hij in januari naar Accra gaat. O, het is altijd wat hier in Ghana en Dees vindt het moeilijk om erin te blijven geloven. De ervaring heeft gewoon inmiddels geleerd dat iedereen je wil helpen en dat iedereen blijft zeggen: 'Don't worry', maar als puntje bij paaltje komt is er gewoon altijd 'a problem'......en dat gaat na bijna 3 en een half jaar opbreken.

Even een grappige tekst tussendoor, die we zagen op de Department of Social Welfare:
Money
Money is termed as the medium of exchange, but money itself has got its own meaning in its five alphabets:
M: Many will suffer because of me
O: Others will die because of me
N: Nothing can be done without me
E: Everything is done by me
Y: Yes, I am the evil of the world.

Dit vierde jaar zijn wij met veel dingen bezig: Lesgeven op Cambridge Garden Academy en lesgeven op NCCELP, maar ook nog steeds bezig met het monitoren van onze eigen oud NFD-meiden in hun shop en last but not least.....het regelen van de wederopbouw van onze 3 containers; ons trainingscentrum dat werd afgebroken op Kukuomarket en hopelijk binnenkort weer wordt opgebouwd bij het naai-atelier van mister Halilahi op Lamashegu.

Wanneer wordt de MOU nou ondertekend, zodat wij de containers kunnen transporteren naar Lamashegu? Je wordt er toch helemaal dol van? Zelfs na het versturen van 7 mails richting Musah van NorGhaVo Ghana komt er geen enkele reactie, want.....no internetconnection. Per telefoon laat hij dan eindelijk weten dat er hopelijk op 3 december door iedereen getekend kan worden, want op 7 december zijn sommige mensen van de school (op wiens grond onze containers komen te staan) 2 weken afwezig, i.v.m. het volgen van een workshop. Op 3 december wordt er ondertekend door mister Halilahi (later bleek dat Musah hem een copie had laten ondertekenen) en door enkele mensen van de school (nog niet door allemaal). Wij zouden op 7 of 8 december kunnen ondertekenen. Maar......eerst moet er toch weer een meeting komen met alle 'headmasters'. Op het terrein staan namelijk meerdere scholen en iedere school heeft een 'headmaster', die zijn of haar zegje mag doen. Daarnaast willen al deze 'headmasters' ook weer samenkomen met de chairman van de 'School Management Committee' (tevens Assembly-man) en met NorGhaVo. Het wordt enorm vertraagd; er wordt uiterst inefficiënt gewerkt en het wordt een zeer moeilijke bevalling. Tot overmaat van ramp heeft Musah ook nog een 'funeral' van 'one of his fathers', dus......wachten....wachten.....wachten. Als we Alex van NorGhaVo een keer treffen, laat hij weten: 'We have to follow the process; it's very important'. Wij laten duidelijk weten dat de containers een half jaar leeg liggen en dat het toch niet zo moeilijk is om mensen een overeenkomst te laten ondertekenen en een transport te regelen, maar het is tegen dovemansoren gezegd. NorGhaVo Ghana schept er behagen in om de zaak te traineren. Wij reiken allerlei ideeën aan: Waarom kan een chairman van een School Management Committee niet tekenen 'on behalf of' alle 'headmasters?' Waarom roept NorGhaVo niet alle betrokkenen op om op kantoor te komen ondertekenen? Waarom kan NorGhaVo niet met het papier onder de arm op de motorbike springen en naar de betreffende personen toegaan? En dat de headmasters en teachers van de school een workshop hadden, so what? Die workshop was in Tamale en niet in Takoradi (zuid Ghana en 16 uur verwijderd van Tamale)?!

Verder mogen de containers niet achter de shop van mister Halilahi komen te staan, maar moeten ze aan de rand van het terrein 'in line' worden geplaatst. Wij worden er in ieder geval helemaal tureluurs van en hebben Musah dan ook gemaild: Good luck with your case, called: 'Mission impossible!'

Zoals wellicht gemeld komen alle 3 de containers op Lamashegu te staan, maar mag mister Halilahi er slechts 2 gebruiken. De 3e container is nog steeds in principe voor madam Mariam (onze oud stagebegeleidster van het kappersvak). Wij zijn de enigen die haar zo af en toe eens bijpraten over de container-issue. NorGhaVo Ghana doet uiteraard weer helemaal niets. Wij hebben madam Mariam voorgesteld om eens te gaan kijken op Lamashegu en te brainstormen met mister Halilahi. En dan komt er op 15 december 's avonds om 18.15 uur een telefoontje van Musah......Wij worden verwacht op 16 december om 8.00 uur op Lamashegu op het kantoor van de headmaster om de MOU te ondertekenen. Zou het dan eindelijk gaan gebeuren? Aangezien ik (Dees) om 9.00 uur moest beginnen op school, liet ik Musah weten dat ik slechts een half uurtje de tijd had. Ik zou echt om 8.30 uur moeten vertrekken, aangezien het ruim 20 minuten rijden is van Lamashegu naar mijn school in Kanvilli North. Wij stonden de volgende ochtend dus keurig om 7.50 uur op de afgesproken plek en.......waren de enigen. Wij hebben gewacht tot 8.00 uur en begonnen toen de mensen te bellen (mister Halilahi, NorGhaVo, chairman of the School Management Committee enz. enz.). Reactie: 'Oh don't worry, we are on our way, we are coming'. Toen NorGhaVo om 8.15 uur ter plekke was, lieten we weten: 'You are too late'. Met een stalen gezicht liet Musah weten: 'We are not too late; this is Ghana'. Ik richtte me tot de chairman van de SMC, met het verzoek of we een beetje konden opschieten en bovendien....'I take my job serious and I don't want to be too late; there are children waiting for me'. Reactie: 'Oh relax, then you come later, no problem, now you have to serve these people'. En iedereen liet weer lachend weten: 'This is Ghana'. Wij konden dit echt niet waarderen en lieten dat duidelijk blijken. Eindelijk was iedereen aanwezig (dachten we) en werd er getekend. Toen Peter van NorGhaVo liet weten: 'Is it not necessary to study it before we sign?', vielen wij bijna van onze stoel. We hebben het allang bestudeerd. Dus binnen een minuut hadden wij getekend. Onze kordate actie zorgde er in ieder geval voor dat iedereen een pen ging zoeken. Wij stonden inmiddels op ontploffen; het was 8.30 uur en de laatste persoon om te tekenen ontbrak. Vijf van de zes betrokkenen hadden nu getekend. Het is niet te geloven, maar NorGhaVo heeft weken nodig om iets te laten ondertekenen en was er dus nog steeds niet in geslaagd om zes mensen bij elkaar te roepen. Wij vertrokken in ieder geval en arriveerden klokslag om 9.00 uur op school, ...........waar de headmistress languit op een bank lag te slapen........!!! Knap hoor, als je dan nog steeds rustig kunt blijven. Ons lukte dat in ieder geval niet.

Toen wij al snel hierna aan Musah vroegen of de zesde persoon had getekend, bleef het stil. Wij vroegen ons namelijk af wat er zou gebeuren als nummer 6 niet zou tekenen. Zou dan alles weer voor niets zijn geweest? En mocht nummer 6 wel getekend hebben, zouden wij dan a.u.b. een copie kunnnen krijgen? Inmiddels hoorden wij via via dat de zesde handtekening helemaal niet nodig zou hoeven te zijn. Als hier namelijk 5 van de 6 personen tekenen (meerderheid), dan is de overeenkomst een feit. We bleven bij Musah aan de bel trekken, hetgeen uiteindelijk resulteerde in de volgende, verrassende ontknoping: Nummer 6 is niet bereid om te ondertekenen. Op het land waar wij onze containers willen plaatsen, wil nummer 6 (vrouwelijk schoolhoofd van een middelbare school), een extra schoolgebouw neerzetten. Om dit te kunnen bekostigen, heeft zij een verzoek ingediend bij sponsoren. In haar beleving moet dit stuk grond hiervoor dus beschikbaar blijven. Gelukkig zal dit voor ons proces geen roet in het eten gooien. De Chairman van de 'School Management Committee' en alle andere 'headmasters' hebben namelijk hun goedkeuring gegeven. Onze containers kunnen definitief naar Lamashegu. Voorgesteld wordt om de laatste pagina van de MOU te veranderen. Dat wil zeggen dat de ruimte waar nummer 6 had moeten tekenen, wordt weggelaten. In Ghana is men nogal voorzichtig met dit soort dingen. Op deze manier worden eventuele toekomstige vragen voorkomen. Feit is dan wel dat we weer allemaal opnieuw moeten opdraven om te ondertekenen. Aangezien het 'paperwork' nu min of meer klaar is, wordt nu door Musah een eerste aanzet gegeven om het transport van de containers naar Lamashegu te regelen. Opmerkelijk is wel dat ze dit juist willen doen tijdens onze afwezigheid (bezoek Accra 18-29 december). Pesterijtje? NorGhaVo zal dus naar de Assembly (Gemeente) gaan en de Chairman van de 'School Management Committee' zal hier ook een rol in gaan spelen, aangezien hij zelf een 'Assembly-man' is. Aan de ene kant vinden wij het jammer dat wij niet aanwezig kunnen zijn bij deze klus. Ook toen het trainingscentrum werd afgebroken, waren wij er niet bij. Maar.....aan de andere kant is Ghana nu aan zet. Het is goed dat zij eens iets harder gaan lopen. Echter....toen wij terugkeerden uit Accra, was er - zoals gewoonlijk - niets gebeurd!!!

De volgende stap in de container-kwestie is dus het regelen van het transport. Assembly (Gemeente) had ons beloofd alle kosten van de 'relocation' te zullen betalen. But what is a promise in Ghana? Wij vroegen ons af of zij ook bereid zouden zijn om de hele wederopbouw voor hun rekening te nemen. De materialen die over waren (facing boarders, zinc roof, arch, signboard, metal poles etc.) liggen inmiddels in de community op Kukuomarket. Worden deze weer gebruikt voor de wederopbouw? Of betaalt Assembly voor nieuwe materialen? Of zullen zij slechts de transportkosten betalen? Of gaan ze helemaal niets vergoeden? Het blijft spannend!

Zoals reeds vermeld in de update van november, kunnen wij - dankzij een Nederlandse sponsor - een 10-jarige jongen naar school sturen. Deze knaap volgt lessen op het project NCCELP, waar Dees lesgeeft. Hij heeft nog nooit op een echte school gezeten en alles wat hij weet, heeft hij geleerd op NCCELP, het project voor kansarme kinderen.

Onderstaand: Even gek doen voor de les begint.	Onderstaand: Mudasir, de jongen die wij dankzij een Nederlandse sponsor naar een echte school kunnen sturen.

Wij hebben samen met mister Ramzy (de oprichter van het project) deze jongen uitgekozen. De ouders werden bezocht en samen gingen we op zoek naar een passende school. Wij lieten ons voor wat betreft de schoolkeuze in eerste instantie leiden door mister Ramzy. Dat dit niet goed was, blijkt uit het volgende verhaal: Op 2 december bezochten we een school met de naam North Star. Aangezien het niet duidelijk is of de jongen kan instromen in JSS-1 (brugklas), of in P6, P5, P4 (groep 8, 7, 6), is het logisch dat de jongen eerst getest moet worden. Volgens de schoolleiding zou dit kunnen gebeuren in januari. Instromen was niet mogelijk halverwege het schooljaar. Hij zou moeten wachten tot september 2010. Allemaal heel begrijpelijk, maar......toen we de 'schoolfees'bespraken, werd ons verteld dat dit voor een P6 knaap ongeveer 261 Ghanese cedis zou zijn (voor 1 schooljaar) en voor een JSS jongen ongeveer 346 Ghanese cedis (voor 1 schooljaar). Het leken wel prijzen van een privéschool!!! Wij konden dit dan ook even niet plaatsen. Op deze manier zouden wij de jongen slechts 1 jaar kunnen 'supporten'. Wij vroegen ons dan ook hardop af of dit niet 'useless' zou zijn....... Hij mag naar school en na een jaar moet ie er weer van af.....Mister Ramzy was onduidelijk naar ons toe. Hij liet weten dat de kwaliteit op veel overheidsscholen slecht was. Ja, dat weten wij ook wel. Hij had ons ook verteld dat hij 18 kinderen in het verleden naar school had kunnen sturen (zowel privéscholen als overheidsscholen). Toen wij hier vol ongeloof op reageerden liet hij weten: 'They increase the prices', Verder vertelde hij dat sommige vrijwilligers hem financieel hadden geholpen en hij had ook veel zelf betaald, aangezien hij toen werkte. Op dit moment werkt hij niet en volgt hij een computer-opleiding. Toch wilden wij een second opionion horen en gingen hiervoor naar onze voormalige huisbaas mister Jacco en deze liet duidelijk weten dat North Star een privéschool was. Verder kon hij zich niet voorstellen dat een sponsor uit Nederland een privéschool in gedachten zou hebben. Hij juichde het plan toe om de jongen te sponsoren, maar raadde ons met klem aan om de knaap naar een overheidsschool te sturen. Volgens hem zou het een afgang betekenen voor zowel de jongen als de familie als het kind na een jaar weg zou moeten van school. Het zou zelfs kunnen gebeuren dat de familie de jongen zou verstoten. Wij waren het met hem eens: Kom op zeg, het is niet nodig om de sprong te maken van een project voor kansarme kinderen naar een privéschool. Een overheidsschool zit er tussen in en bovendien kunnen we hem dan wel alle schooljaren sponsoren. Hij kan dan gewoon de hele rit afmaken. Mister Jacco gaf ons de tip om naar de BagaBaga school te gaan; Weliswaar een governmental school, maar met een goede monitoring. Toen wij dit bespraken met mister Ramzy, reageerde hij in eerste instantie geschokt. Hij voelde onze kritische openheid als een aanval en ging zich meteen verdedigen. Het had hem blijkbaar zó geraakt, dat hij zich niet meer had kunnen concentreren op de computerschool en hij was eerder naar huis gegaan. Wij hebben hem uitgelegd dat wij na bijna 3 en een half jaar ervaring een beetje sceptischer zijn geworden. Tsja....dat gebeurt als je téveel teleurstellingen hebt moeten incasseren. Toen begreep hij het wel en we spraken af dat we op 8 december de privéschool North Star zouden cancelen en dat we naar de BagaBagaschool zouden gaan. Ook andere vrienden, zoals Paul, mister Halilahi en Taiba waren de mening toegedaan dat de Bagabaga school een goede keuze was. Aangezien mister Ramzy op 8 december te druk was met zijn computer-opleiding, moest hij verstek laten gaan. Wij (Ben en Dees) gingen dan ook alleen op pad. Het cancelen van de privéschool was zo gebeurd. We vertelden dat de sponsor in Nederland de voorkeur gaf aan een 'governmental school'. De 'private school was too costly and besides we have to obey our sponsors'. De man begreep het….surely…surely…..Hierna togen we naar de overheidsschool Bagabaga en voerden een goed gesprek met de schoolleiding. Afgesproken werd dat onze Mudasir al in januari mag beginnen. Hij hoeft niet te wachten tot het nieuwe schooljaar in september. En dit alles omdat wij gekozen hadden voor de Bagabaga-school. In januari zal hij eerst getest worden, om te kijken of hij in kan stromen in P4, P5 of P6. Aangezien de jongen nooit op school gezeten heeft, is het niet aannemelijk te veronderstellen dat hij zal kunnen beginnen in JSS 1 (brugklas). Als duidelijk is in welke klas hij moet starten, zullen we te horen krijgen welke boeken hij moet aanschaffen. Voor de PTA (Parents Teachers Association) hoeven we slechts een bedrag van 12 Ghanese cedis (ongeveer 6 Euro) te betalen voor een heel jaar. Dit is het enige bedrag dat we aan de school moeten betalen. De rest kunnen we zelf kopen: Boeken, schooltas, schoenen en een uniform in de kleuren oranje/bruin. Dit uniform kunnen wij natuurlijk prachtig laten maken door de meiden op het naai-atelier van mister Halilahi. Aangezien er 'lack of furniture' is, werd ons gevraagd om ook een schoolbankje voor Mudasir te laten maken door een timmerman en dan het liefst een schoolbank waar 2 of 3 kinderen in konden zitten. Oké, afgesproken! Wij hadden er in ieder geval een goed gevoel bij en zullen in januari samen met mister Ramzy en met Mudasir terugkeren naar de school. Ook zullen we dan de ouders gaan bezoeken. Wij vinden het fijn dat de jongen nu het hele traject kan afmaken. (Bij de privéschool hadden we hem slechts een jaar kunnen 'supporten'). Wij vragen ons alleen nog even af aan wie wij het boekengeld voor de komende jaren zullen geven. Aan de school? Je weet nooit of dit 'safe' is. Of toch maar aan onze beste vriend Paul? Hij zal zeker ieder jaar uit onze naam het boekengeld voor de jongen willen gaan betalen. Wij brachten verslag uit aan mister Ramzy en hij reageerde gelaten. Nog steeds is hij waarschijnlijk teleurgesteld dat het geen privéschool is geworden en lijkt hij nog altijd geraakt te zijn door onze woorden: 'It is difficult for us to believe that you have supported 18 children in the past'. Mudasir zelf werd door niemand geïnformeerd. Typisch Ghanees; er wordt niets uitgelegd. Wij vonden toch dat wij de knaap even moesten inlichten. Toen wij hem vroegen of mister Ramzy of zijn ouders iets tegen hem hadden gezegd, liet hij weten: 'Mister Ramzy didn't say anything, but my parents said that maybe there will be a surprise'. Toen wij hem op de hoogte brachten van het feit dat hij in januari naar een echte school mag, lachte hij verlegen. Je zag aan het hele gezicht dat hij ontzettend blij was.

Behalve het naar school kunnen sturen van deze jongen, konden we het project ook voorzien van extra lesmaterialen en konden we een timmerman opdracht geven om tafels, banken en een schoolbord te maken.

Onderstaand: In een opslagruimte had mister Ramzy de banken, tafels en het schoolbord tijdelijk 'geparkeerd' in afwachting van een likje verf.

De laatste les voor mijn Kerstvakantie op NCCELP stond er o.a. een Frans liedje op de rol. Muziek zit de mensen hier in het bloed en de kinderen 'drumden mee' op de maat van de muziek op hun houten schoolbankjes. Na het liedje kwam er een Frans versje. Dit ging over een sinasappel. Ik bouwde er maar een spel-element in: Wie het versje foutloos op kan zeggen in het Frans, wint een......sinasappel! Het was midden in de roos! De kinderen genoten. Ik voerde de spanning nog maar een beetje op, door een finale in te lassen. Uiteindelijk was de winnaar een feit. Aangezien er buiten les wordt gegeven, kwamen er veel mensen kijken. Zij kwamen gewoon af op het enthousiasme van de kinderen. Na afloop kwam de winnaar naar me toe en zei: 'Thank you madam'. Ongelooflijk.....een knaap van een jaar of 12 die zó blij is met een sinasappel. Mijn gedachten gaan naar Nederland..............

Azara en Asia (2 oud NFD-meisjes) volgen nog steeds lessen op het NCCELP-project van mister Ramzy. (Engels, lezen, schrijven). Een voorbeeld van een cultuurverschil: Azara was ziek geweest en kon het niet waarderen dat we haar maar één keer hadden opgezocht. Als iemand ziek is hoor je alles te laten vallen en dien je naar de zieke te gaan. Een excuus als: 'We have to work and we are very busy' wordt niet geaccepteerd. Tsja…socializen is voor de mensen hier veel belangrijker dan werken, maar voor ons Nederlanders is dat toch nog steeds andersom. Ook telefoontjes in haar beste Engels in de trant van: 'My bike has spoilt, come with the car and bring me to NCCELP', schieten bij ons wel eens in het verkeerde keelgat. Als je dan slechts een boos gezicht te zien krijgt, dan denk je wel eens: 'Waar heb ik dat aan verdiend?'

Nog 3 weken en dan is het Kerstvakantie. De laatste lessen op Cambridge Garden Academy staan in het teken van zingen, voorlezen, versjes en een examen geven. Op 9 december is er 'French exam'. De uitslag? Tussen 2,8 en een 10......Ik had van alle originelen ook copieen gemaakt. Het is namelijk de bedoeling dat er één exemplaar op school blijft en dat de kinderen één exemplaar mee naar huis mogen nemen 'to show it to their parents....and they will be happy'. Oké, maar.......al snel bleek dat niemand mijn puntentelling begreep....... 'Sorry, it's the European way.....Men is op school gewend om het cijfer in procenten aan te geven. Dus in plaats van een 10, zegt men hier: 100%. Een correct antwoord wordt weergegeven door een 'vinkje' (en niet door een krul); een foutief antwoord wordt gevolgd door een x (en niet door een streep). Men vond het echter 'very interesting' dat niet iedereen corrigeerde zoals de teachers in Tamale. Als ik een verhaaltje vertel met als titel: 'Fati et l'arbre à miel', blijkt dat deze kinderen het verhaaltje 'Fati and the honeytree' niet kennen. Dit had ik ook niet verwacht. Het verhaal gaat namelijk over een moslim-meisje uit de 'village/bush' en dat kader past niet bij een privéschool. Op het project NCCELP daarentegen was het verhaaltje bij alle kansarme kinderen bekend. De laatste les voor de Kerstvakantie stond net als bij NCCELP ook in het teken van een liedje en een versje. Op het moment dat de kinderen muziek horen, beginnen ze te dansen. Het rijmpje over de sinasappel sloeg ook hier in als een bom. Stel je voor: Als je het Franse versje foutloos kunt opzeggen, dan win je een sinasappel! Deze kinderen zijn gewend dat ze slechts gestraft worden; belonen is nooit aan de orde. Het was dan ook een complete 'eye-opener' voor het kroost en ze keken me allemaal aan met grote ogen. Sommigen keken naar boven en zeiden: 'Oh please God, help me'.Voor P1 (groep 3) was het echter te moeilijk. Dus ik besloot om er een andere keer op terug te komen. Toen ik liet weten dat ik de sinasappel wel zou bewaren tot na de vakantie, reageerde een kleintje met de woorden:'But madam Dies, then the orange will be spoilt'....Toen ik vertelde dat ik in dat geval wel een nieuwe sinasappel zou kopen, was het goed. In P2 (groep 4) lukte het wel. Op een gegeven moment liet Charbel weten: 'If I win the orange, I will share it with the whole class'. Toen ik dit hoorde haakte ik hier natuurlijk op in en liet weten dat het veel belangrijker was om een sinasappel te kunnen delen met anderen, dan een sinasappel te winnen en deze voor jezelf te houden. Al snel werd duidelijk dat Wumpini als winnaar uit de bus zou komen. Dit was al voorspeld door alle leerlingen (van zowel P1 als P2) en dat was terecht, want Wumpini is een heel slim manneke.

Er is veel verloop onder de collega's. Ik heb al veel personen zien gaan en zien komen. Collega Peter (begonnen in september 2009) was in december plotseling weg. Het enige dat je dan te horen krijgt is: 'He is on travelling', maar de ervaring heeft inmiddels geleerd dat die persoon dan nooit meer terug komt. Als je dóórvraagt, vindt men dat ongemakkelijk. Aangezien ik het erg goed kan vinden met mijn collega's, lieten zij mij weten dat Peter in Accra was om een paspoort cq visum te regelen. Hij wilde namelijk naar een congres in Canada gaan. Zou hij dan toch nog terugkeren? Ook collega Ezekel heeft het plan om het voor gezien te houden. Ook hij is er pas 3 maanden. Dat hij weg wil op Cambridge heeft andere oorzaken: Hij woont ver weg van de school. Hij heeft geen motorbike noch een fiets. Geld voor een taxi heeft hij niet. Hoewel hij mee kan rijden met de schoolbus, doet hij dat niet. Dit betekent namelijk dat hij dan om 6.30 uur paraat moet staan. En dat zou niet mogelijk zijn, aangezien hij er 's morgens eerst voor moet zorgen dat zijn broer en zus richting hun school vertrekkken. Tsja......zo heeft iedereen zijn redenen, maar feit is wel dat voornamelijk de mannelijke leerkrachten niet overlopen van enthousiasme en energie. Ook Aziz heeft er een handje van om weg te blijven van school..... 'I have a funeral, a wedding, an adoration'.....Op een overheidsschool maakt men hier geen punt van, maar op een privéschool wordt dit niet getolerereerd. En terecht! Voor de duidelijkheid: Het zou op alle scholen niet geaccepteerd moeten worden, om zomaar weg te blijven. In de pauze zie je ook heel duidelijk dat de mannelijke leerkrachten er tussen uitknijpen en dat het de vrouwen zijn die de kleine kinderen helpen met eten geven. Toen Aziz het een keer te bont maakte met het bezoeken van 'funerals', werden het aantal dagen dat hij afwezig was geweest, ingehouden op zijn salaris. Dat bleek de enige manier te zijn om het probleem op te lossen.

2 december: Kip Froukje is al een jaar bij ons. Time flies, zelfs in Ghana!

Onderstaand: Zomaar enkele kiekjes in en om ons huis.

Situatie december 2009: Inmiddels zijn er 53 gevallen van de Mexicaanse griep vastgesteld in Ghana.

4 december: Farmers Day. Het is een Public Holiday. Veel mensen hebben vrij. De president van Ghana (Atta Mills) bezoekt Tamale. Het is heel erg druk in de stad. 's Avonds kregen we bezoek van 'our friend' Tahiru. (De voorganger van compound-boy Hudu).

Elke zaterdagochtend komt Hudu ons helpen met het onderhouden van de grote compound. Op 5 december moest hij echter verstek laten gaan......'I have to farm in Savelugu, but I will come on Monday very early in the morning, if God permits.....' Ja hoor, Hudu…'no problem'…..! Maar op die maandagochtend: Geen Hudu, noch een belletje dat hij zijn afspraak niet kon nakomen. Iedere keer als wij hem belden was zijn telefoon 'out of coverage area or switched off'. Waarschijnlijk zat hij dus in een gebied waar geen bereik was of had hij zijn telefoon uitgezet. 's Avonds belde hij op dat hij pas laat in Tamale was teruggekeerd. En inderdaad.........hij had in de bush gezeten en 'my battery of the phone was low and I couldn't charge it'. Pas in Tamale had hij dus weer kunnen bellen. Maar…..op woensdagochtend zou hij komen……'Don't worry'.....! Als hij dan op woensdagochtend arriveert, is hij nauwelijks begonnen met het werk op de compound, of.......hij moet met spoed terug naar de 'village', maar.......'Tomorrow, Thursdaymorning I will come back and I start at 6 o'clock in the morning, so you don't worry'........en inderdaad...hij kwam, weliswaar niet om 6.00 uur, maar om 7.30 uur.

5 december: Vandaag bezochten we met mister Halilahi de 'caretakers' van het weesje Rama, het meisje dat wij de kans kunnen geven om het sewing-vak te leren bij mister Halilahi. Dit meisje dat geen ouders meer heeft, woont bij familieleden en in ruil voor onderdak en eten, moet zij heel hard werken. Mister Halilahi zag haar dagelijks passeren richting markt om spullen te verkopen. Samen met mister Halilahi en met de overbuurman van het naaiatelier, mister Hamdja en met ons werd besloten om Rama te helpen.

Onderstaand: Hier zien we Rama (in roze-witte shirt) met haar familie, met mister Halilahi (de sewing-master, lachend zittend op de voorgrond) en mister Hamdja (dikke man op de voorgrond) en met Dees.

We maakten kennis met de 'caretakers': 'Vader' Youssef en 'moeder' Memanatu. Aan een hele serie kleine kinderen was natuurlijk geen gebrek en de armoede was - zoals altijd - schrijnend. Een bankje kwam tevoorschijn en een matje werd uitgerold en toen konden we ons verhaal vertellen. (Mister Halilahi fungeerde als tolk Dagbani-Engels). In het kader van het nieuwe Needy Girls Project (de naam die het trainingscentrum zal krijgen als onze 3 containers bij het naai-atelier van mister Halilahi komen te staan), kan Rama 2 jaar lang gratis naailessen volgen. Ook vertelden we dat dit zou betekenen dat de inkomsten van Rama weg zouden vallen (het verkopen van kolanut), maar dat daar tegenover stond dat er nu werd geinvesteerd in educatie. Aan het gezicht van Rama was te zien dat ze blij was dat de 'child-labour'-praktijken tot het verleden behoorden. Ook de familie was blij. Mister Halilahi liet weten: 'They are very grateful'. Toen we vertrokken werden we uitgezwaaid door de hele community. Op woensdag 9 december begon Rama bij mister Halilahi en haar start is prima verlopen. Ze toont zich betrokken en is aktief.

Onderstaand: Weeskind Rama is apetrots op haar uniform en is blij met de kans die wij haar konden geven: 2 jaar lang gratis naailes op het naai-atelier bij mister Halilahi.

Binnenkort zullen wij - met dank aan een Nederlandse sponsor - de 'needy girls' bij mister Halilahi blij kunnen maken. Niet alleen kunnen er dan materialen gekocht worden voor de nieuweling Rama en voor de meisjes die al geruime tijd op dit naai-atelier zitten, maar ook kan er iets opzij worden gelegd voor de nieuwe Kayayoo-girls uit Accra die binnenkort arriveren.

Wij hebben al vaker melding gemaakt van het feit dat mister Halilahi een goede vriend van ons is geworden en dat hij een erg harde werker is. Naast zijn fulltime-baan op het naai-atelier, volgt hij een 3-jarige opleiding 'Industrial art'. Ook volgt hij computerlessen en fungeert hij als 'microphone controller' voor de radio. Verder is hij een aktief lid van de 'Tailors Association'. Zijn vrouw werkt ook (naaister) en hij is dol op zijn beide zoontjes, die naar een privéschool gaan. Het plaatje is eigenlijk bijna on-Ghanees. Maar wat hij ons niet had verteld was dat hij in 2000 was begonnen met de bouw van een huis. Op 5 december stelde hij voor om naar de bouwplek te gaan kijken. Hij vertelde dat de meiden van het naai-atelier de stenen voor het huis destijds op hun hoofd hadden getransporteerd, zodat hij niet voor 'labour' had hoeven te betalen. De ruwbouw staat en we zijn dus 9 jaar verder. Wellicht duurt het nog eenzelfde periode voordat hij in het huis kan gaan wonen. Zelf blijft hij optimistisch........'Maybe I can live there any moment from now or maybe when I have finished my education.....' Zo zie je maar weer: Tijd speelt geen enkele rol in Ghana!

Onze naaister Suhayini werd weer eens bezocht, aangezien zij al ongeveer een maand ziek is. In de vorige update hebben we verteld dat 'onze'Suhayini vaak last heeft van pijn in haar benen. Wij hebben haar vorige maand meegenomen naar de privékliniek van dokter Kabir waar werd geconstateerd dat ze malaria, tyfus en bloedarmoede had. Blijkbaar heeft de hele scene haar nogal aangegrepen en liet zij weten dat ze haar toevlucht weer had genomen tot 'local treatment'. Maar nog steeds is zij niet aanwezig op het naaiatelier van mister Halilahi (gedurende de week) en ook op zaterdag is zij niet in haar shop. Zowel de meiden van het naai-atelier, als mister Halilahi, als wij hebben haar bezocht, maar nog steeds luidt het antwoord: 'I can't work; my legs are paining me; I suffer too much'. Wij krijgen toch een beetje het idee dat het gewoon schort aan een goede werkhouding en dat het ziek-zijn een prachtig excuus is om thuis te blijven. Maar goed, plotseling gloorde er toch weer hoop toen Suhayini zelf voorstelde om dan maar te starten met parttime-werk. Oké, dat is tenminste iets! Toen we haar vroegen waarom haar zus Rama niet de honneurs van Suhayini waarnam in de shop op zaterdag 5 december, liet Suhayini weten dat ook de zus ziek was. Wat bleek? Oma was gestorven (ruim een week eerder) en.......'my sister is still crying'!...... Soms moet je toch weer lachen.....Situatieschets: De constatering bloedarmoede blijkt voor Suhayini iets heel engs te zijn. Ze liet ons dan ook weten: 'Mister Ben and madam Dies, dokter Kabir said that I have no blood and one of my friends told me that I have to drink a lot of Malt (alcoholvrij bier) and that I have to mix it with tomatoes and then I will get blood!'

6 december: Socializen met onze Togolese vriend en socializen met Taiba. Even bijkletsen op zondag.....

Toen we Taiba vertelden dat wij vanuit Ghana het achterstallige tuinonderhoud in Nederland hadden moeten regelen (en dus uiteraard hadden moeten betalen), reageerde zij - in onze ogen - nogal komisch: 'But why didn't your neighbour do it as a kind of voluntary work?' Tsja......leg dat maar eens uit.....'Because it is the Netherlands, Taiba'......!!!

En 'onze' Azara blijft ons maar flashen....het telefoontje komt dan binnen als 'missed call' en de bedoeling is dan dat wij terugbellen. Het lukt haar altijd wel weer om ergens een telefoon te lenen en dan belt ze op......just to greet.....

We hebben geluk gehad.....toen we de auto naar de 'fitter' brachten voor een 'beurt', bleek dat de remmen nog maar voor 50% functioneerden!

Het moge duidelijk zijn dat gevangenisstraffen in Ghana van een ander kaliber zijn dan in Nederland. Drie jongens van zo'n 25 jaar overvielen een taxichauffeur en vermoordden hem. Zij kregen honderd jaar gevangenisstraf in combinatie met dagelijks hele zware arbeid. In plaats van 100 jaar, zegt men hier 1200 maanden.

8 december: Het jongste dochtertje van onze vriendin Taiba, de kleine Zenab, werd 1 jaar. Toen ik (Dees) haar belde om te feliciteren, moest ze enorm lachen. Moeder zelf had namelijk helemaal niet gedacht aan de verjaardag van de kleine meid.

Dat wij onze meiden in hun shop middels het verstrekken van microkredieten hebben geholpen met het opbouwen van hun toekomst, moge inmiddels bekend zijn. Ook hebben we regelmatig laten weten dat de terugbetalingen moeizaam verlopen. In de praktijk blijkt dat het kleine beetje dat zij verdienen, niet gebruikt wordt om opnieuw te investeren, maar om de honger te stillen. Zij kopen er eten voor. Microfinanciering is een prachtig middel, maar voor de allerarmsten werkt het eigenlijk niet. Deze ervaringsregel werd in een Nederlands krantenartikel nog eens bevestigd door een tweetal onderzoeksbureau's, naar aanleiding van hun bevindingen inzake een studie over microkredieten.

Op 12 december stonden er een paar bezoekjes op de rol: Allereerst bezochten we sewing-meisje Suhayini in haar shop. Hoewel ze nog steeds 'is suffering from her legs', heeft ze toch de sewing-draad weer opgepakt en werkt om de dag op het naai-atelier bij mister Halilahi en ze is dus ook weer gestart in haar shop op zaterdag. Tot onze grote verrassing verscheen weefmeisje Asia plotseling. Zij had een 'wedding' in de buurt van de shop van Suhayini en vond het wel leuk om ook even met ons te socializen.

Onderstaand: Ben aan het dollen met de meiden....links naaister Suhayini en rechts weefster Asia.....wie belt wie?

We brachten samen een gezellig uurtje door, totdat Suhayini plotseling zei: 'Do you remember Maria?' Toen we hier bevestigend op reageerden, vertelden ze ons een vreselijk verhaal. Het bewuste meisje Maria hadden wij meegemaakt in ons eerste of tweede jaar. Zij had ook een tijdje op NFD gezeten; was vertrokken naar Accra als Kayayoo-girl; was teruggekeerd naar Tamale; was zwanger geraakt; was afgereisd naar Kumasi; had een abortus laten ondergaan en was gestorven. Een abortus hier vindt plaats onder gruwelijke omstandigheden; het kan zijn dat het meisje is doodgebloed of dat zij 'local herbs' heeft ingenomen met een te hoge concentratie. Uiteraard geschiedt alles zonder arts. De verwekker is sinds de dood van Maria spoorloos.....'He is hiding himself in the village'.......Ja, dat zijn hele heftige dingen. Ook bezochten we Taiba, die thuis druk was met haar naaiwerk. Zij moest namelijk nieuwe kleding maken voor de mensen die terugkwamen van de Hadj. Als deze moslims terugkeren van hun bedevaart, moet men in het nieuw gestoken worden. Verder bezochten we het naai-atelier van mister Halilahi, maar de 'master' was 'not around'....'He was writing exams'.....Na een tijdje belden we hem en spraken nog even af in de stad. Terug op het naai-atelier maakten we sommige dames blij door hen een lift te geven richting huis. Dit is zomaar een voorbeeld van een zaterdagmiddag.......

12 december: Vandaag moest onze vriend Paul het laatste examen afleggen voor zijn managementopleiding. Een dag later nodigden wij hem uit om samen in een 'spot' (lokale kroeg) bij te praten.

Onderstaand: Het examen van Paul zit erop en we toasten op de goede afloop. Om 15.00 uur hadden we afgesproken. Paul was net terug 'from church'.

Al 3 jaar op rij kregen wij in november bezoek van de Stichting 'Vrienden van Christopher' uit Sevenum. Dit jaar echter ging het niet door. Toch blijkt de regio Horst/Sevenum iets met Ghana te hebben. In plaats van een groep mensen, reist er in december/januari iemand uit Sevenum door Ghana, die zelf 8 jaar in het land heeft gewoond en getrouwd is met een Ghanese. Verder komt er in januari vanuit Horst een zoon van een oud studiegenoot van Ben (periode Sittard). Deze zoon zal tussen de 2 en de 6 maanden blijven. Als pa zoon-lief komt bezoeken, dan zal dat in april zijn en worden wij met een bezoekje vereerd.

Funerals.......funerals......funerals....... Een oud baasje dat we zomaar ergens troffen, liet weten dat hij het de afgelopen tijd erg druk had gehad......'I had 5 funerals in 3 weeks time'. Nu klaagde hij over pijn in z'n armen. Wat was het geval? Hij had tijdens al die begrafenissen zóveel moeten drummen, dat hij er pijn van in z'n armen aan had overgehouden......Een 'drum-arm' dus....... Ook Musah van NorGhaVo Ghana 'lost one of his fathers' en op 14 december kregen we een text message van onze voormalige huisbaas mister Jacob (die ons helpt om zonder NorGhaVo onze verblijfsvergunning te regelen), dat zijn vader was overleden. In de praktijk betekent een 'funeral' een afwezigheid van weken. Voor ons betekent dit dat de procedure m.b.t. het regelen van het transport van de containers en de procedure m.b.t. de verblijfsvergunning weer worden vertraagd.

Op 14 december ontmoetten we de Duitse Bianca. Zij was 2 weken in Ghana en zal tot half februari op het project van mister Jacob werken. Zij vond het fijn om even samen te praten over de lastige cultuurverschillen.

Er is nog steeds een geschil als het gaat om de hoogte van de waterrekening. Tot mei 2009 heeft men ons aangeslagen overeenkomstig het zogenaamde vaste tarief (flat rate). Echter: Gedurende deze periode (oktober 2008-mei 2009) hebben we nauwelijks water kunnen afnemen van de watercompany, omdat er slechts sporadisch water werd geleverd door de watercompany. Wij moesten dan ook iedere keer duur water kopen van de 'watertankers' om onze polytank te vullen. In mei j.l. is schriftelijk bezwaar aangetekend. Deze brief is via de watercompany Tamale verzonden naar Accra. Alle bewijsstukken van betaalde rekeningen aan de 'watertankers' zijn bijgevoegd, maar tot op heden (december 2009), hebben we niets vernomen. Tot onze grote verbazing blijft de watercompany het 'flat rate'-tarief hanteren, maar tevens wordt op de rekening een bedrag voor de consumptie vermeld, dat volgens onze watermeter wordt verbruikt. Wij worden nu dus dubbel aangeslagen. Ook de elektriciteitsmaatschappij (VRA) maakt er een potje van. De nota's worden altijd dezelfde dag door ons betaald, maar toch kwam men op 15 december doodleuk vertellen dat men ons wilde afsluiten. Toen we alle betaalde rekeningen lieten zien, was het goed, maar......men wilde toch de meter demonteren en controleren. Aangezien dit een klus zou betekenen van verschillende uren (en wij niet kunnen werken zonder elektriciteit), werd besloten om deze klus te klaren op 18 december als wij richting Accra vertrekken. Compound-boy Hudu zal dan aanwezig zijn. Men had wel in de gaten dat wij dit hele gedoe niet konden waarderen en tenslotte liet men weten dat wij de trouwste betalers waren. Wat is dit voor een gek land? Eerst wordt er gedreigd met afsluiting en dan ben je plotseling de beste klant. Later bleek dat er op die bewuste 18 december niemand van de VRA was geweest en ook de weken daarna niet. Was ons voorgevoel toch goed geweest? Wij vonden het al vanaf het begin een raar zaakje. Navraag later bij de VRA maakte inderdaad duidelijk dat het waarschijnlijk nep-beambten waren geweest. Zij dreigen met afsluiten in de hoop dat de mensen cash betalen en steken het geld vervolgens in hun eigen zak. Ook komt het voor dat zij de meters stelen. Hun legitimatie is meestal slechts een computeruitdraai.

Even een paar printjes maken......in Tamale kost zo iets zeker anderhalf uur!................... In internetcafé nummer 1 is de link 'down', maar werkt de printer; in internetcafé nummer 2 is er een link, maar is de printer kapot en in internetcafé 3 blijkt het erg moeilijk te zijn om ook het logo van een brief uit te printen, maar....uiteindelijk (na anderhalf uur) heb je dan je prints.

Niet alleen in Ghana krijgen we het behoorlijk voor de kiezen, ook in Nederland loopt het niet op rolletjes. Nog steeds zijn we verwikkeld in een rechtsbijstand-procedure met de voormalige huurders van ons huis in Venlo. Dit alles inzake verschillende opleveringsgebreken. Hopelijk wordt de zaak snel en afdoende in der minne geschikt. En ja....op 20 december kregen wij bericht dat de zaak in ons voordeel was opgelost. Weer een zorg minder.

18 december: Wij gaan er 11 dagen tussenuit en gaan naar Accra. (Van 18 t/m.29 december). Wij hebben o.a. op 21 december een afspraak met de direkteur van de Immigratiedienst in Accra. Dit. i.v.m. onze verblijfsvergunning. So.....we are on travelling.......! Tijdens onze afwezigheid zal compound-boy Hudu in de 'boy quarters' (dienstwoning) op het terrein slapen. Dit is ons goed bevallen tijdens onze verlofperiode in Nederland. Dat het ook noodzakelijk is, bleek wel uit het verhaal van Hudu. De strekking was: Dat men jullie niet lastig valt tijdens jullie aanwezigheid hier, komt omdat men denkt dat de 'white man' een geweer heeft. Maar....zodra je vertrekt zullen ze komen om in te breken. Dat hebben ze ook geprobeerd toen je in Nederland was, maar toen ze mij zagen, dropen ze af. Hudu liet weten dat het niet gemakkelijk was geweest om 'watch-man' te zijn. Hij had zich verantwoordelijk gevoeld en had geen oog dicht gedaan. Vanaf 6.00 uur 's morgens had hij het pas gedurfd om te gaan slapen. Dit hele verhaal vertelde hij ons op het moment dat wij de prijs bespraken. Uiteraard kreeg hij niet het bedrag dat hij ontvangen had tijdens onze verlofperiode in Nederland. Wij hadden dan ook clean het aantal dagen geteld en kwamen uit op een bedrag. Hudu wilde duidelijk meer verdienen en liet weten: 'Please master, add something more, being a watchman is not easy!'

Onze 'break' in Accra: Op 18 december vertrokken we, nadat we een hele nacht niet hadden geslapen. Aan de vooravond van ons vertrek viel de stroom uit en ook de hele nacht en de volgende ochtend was er geen elektriciteit en onze compound-boy Hudu en de taxichauffeur hadden zich verslapen.....Sorry I overslept......Maar goed, we arriveerden toch nog op tijd bij het STC busstation in Tamale. In de wachttijd aldaar kregen we een kaartje in de handen geduwd van een doofstomme man, die geld vroeg voor eten en schoolgeld voor zijn kinderen. Toen hij de hele rij wachtenden had voorzien van een kaartje en iedereen de boodschap had gelezen, kwam hij terug om het geld op te halen. Als je niets gaf, moest je het kaartje weer inleveren. Ja, men is erg inventief. Na een overnachting in Kumasi (midden Ghana), vervolgden we onze reis per bus en kwamen 19 december in Accra aan. In Kumasi komen wij al 5 jaar in hetzelfde hotel en hebben een goede band met het personeel. De hotelmanager heeft ons in het verleden verschillende keren kleding meegegeven voor de 'needy people in the North' en ook deze keer beloofde zij dat er op onze terugreis een vrachtje klaar zou staan. Later bleek dat ze dit waarschijnlijk was vergeten, aangezien het personeel van niets wist. Nou ja, geen probleem. Wij gaven haar de post die wij in oktober 2008 naar haar hadden opgestuurd (een foto om te bedanken voor de verkregen kleding) en die wij in oktober 2009 retour hadden gekregen (onbestelbaar). Het adres klopte toch helemaal. Wij hadden zelfs nog meer gemeld dan alleen de P.O. Box, maar dat is waarschijnlijk de reden geweest dat de brief nooit bij haar is aangekomen. Zij moest er erg om lachen en typeerde de Ghanese postbezorging als: 'These idiots....they don't think....'. Vanwege 3 redenen waren wij afgereisd naar Accra: Afspraken in het kader van onze verblijfsvergunning, ons project en de toekomst. Voor wat betreft onze verblijfsvergunning belden we met onze contactpersoon Charlot en togen wij op 21 december naar de Immigratiedienst (Headquarters). Plotseling bleek dat Charlot niet op de Immigratiedienst was, maar op het Ministerie van Binnenlandse Zaken. Okay.....op naar the Ministry of Interior dus.....Wij overhandigden haar de 'appointment letter' van de NGO van onze voormalige huisbaas mister Jacco. Aangezien wij de verblijfsvergunning willen regelen zonder tussenkomst van NorGhaVo, moeten wij deze weg bewandelen. Wij gebruiken dus het project CPYWD van mister Jacco. Charlot nam de brief in ontvangst en wij moesten het zoveelste 'application form for renewal residence permit' invullen, pasfoto's overhandigen e.d. Wij vroegen haar vaart te zetten achter de procedure. Zoals aan het begin van deze update reeds vermeld, wachten wij ook nog steeds op de allerlaatste brief die nodig is voor de verlenging van onze verblijfsvergunning, namelijk de brief van de Department of Social Welfare in Tamale. Deze brief is nog steeds niet klaar, aangezien de NGO van mister Jacco eerst geregistreerd moet zijn bij de Social Welfare. Dit alles zou anderhalve maand gaan duren en zou onze datum van 9 januari 2010 overschrijden (de datum waarop onze verblijfsvergunning verloopt). Zoals weken geleden was afgesproken, zou men ons een stempel geven die tot 3 maanden na 9 januari geldig zal blijven. In die tussentijd heeft Social Welfare in Tamale de tijd om de NGO van mister Jacob te laten registreren. Wij lieten Charlot op 21 december weten dat die stempel uiterlijk op 24 december in ons paspoort zou moeten staan, aangezien Kerst naderde en wij op 28 december alweer terug zouden keren naar Tamale. Charlot adviseerde ons om enkele bankbiljetten in ons paspoort te stoppen, anders zou het niet gaan lukken. Als de baas echter een paar 'banknotes' zag, zou hij absoluut binnen de termijn tekenen. In Ghana krijg je helemaal niets voor elkaar zonder dat je geld toestopt. Wij hebben nooit mee gedaan aan 'bribing'- praktijken, maar nu werd ons toch wel het mes op de keel gezet. Ja, wat doe je dan? Nadat de bankbiljetten in onze paspoorten waren gestopt, beloofde Charlot dat wij op 24 december paspoorten inclusief stempels zouden terugkrijgen. Toen we om een 'retention-slip' vroegen (een bewijsje dat je je paspoort hebt ingeleverd), kregen we dit niet. Op 23 en 24 december belden we naar Charlot en kregen te horen: 'Don't worry; it will be okay, the director will sign, I will call you back'. Toen we 24 december om 15.00 uur nog niets hadden gehoord, belden we weer en toen liet Charlot weten: 'It is in the last step of the process now, I am in a meeting, but I will call you back'. Wij gingen er al van uit dat het niets meer zou worden; het was immers al 15.00 uur en om 17.00 uur zou het kantoor sluiten. Maar dan komt het verlossende telefoontje van Charlot: 'Where are you now?' Toen wij lieten weten dat we op de STC-terminal waren om alvast een buskaartje Accra-Kumasi 'in advance' te kopen voor 28 december, liet zij weten: 'Come to Circle'. (Circle is een heel druk punt in Accra). Wij gaven de telefoon aan onze taxichauffeur en Charlot vertelde hem dat we elkaar zouden ontmoeten bij een tankstation. Stel je voor.....je krijgt je paspoorten terug bij een benzinestation, in plaats van op de Immigratiedienst of het Ministerie van Binnenlandse Zaken......Okay, let's go to Circle......En zowaar, daar kwam Charlot heel relaxed aangewandeld met haar vriendje en haalde onze paspoorten - met de stempels - uit haar tas en overhandigde deze aan ons. Het was inmiddels 16.00 uur. Wij zaten behoorlijk in de stress, maar waren erg blij dat het nog net op de valreep was gelukt. Wij zagen dat men ons weliswaar een stempel voor 3 maanden had gegeven, maar dat de ingangsdatum niet 9 januari was, maar 24 december. Het zij zo. Voor 24 maart zal het de Department of Social Welfare toch wel moeten gaan lukken om die laatste brief te schrijven en de NGO van mister Jacco te laten registreren. Als dat in orde is, krijgen wij onze werkvergunning en kunnen dan eindelijk met deze werkvergunning naar de Immigratiedienst in Tamale gaan, alwaar wij weer een verblijfsvergunning krijgen voor een jaar. Omdat wij langzamerhand toch wel een beetje doodmoe worden om ieder jaar weer deze hele procedure te moeten ondergaan, vroegen wij ons al langere tijd af of er geen andere mogelijkheden waren. In Tamale was het ons gelukt om via via het emailadres en telefoonnummer te verkrijgen van de hoogste baas van de Immigratiedienst in Accra. De direkteur van headquarters dus. Via haar secretaresse hadden wij een afspraak gemaakt, met het verzoek om deze vrouwelijke direkteur (Elizabeth Adjei) te kunnen spreken op 21 december, aangezien wij dan in de buurt waren. Dit lukte. En zo togen wij dan op 21 december naar de Immigratiedienst Accra, waar we om 16.00 uur een afspraak hadden met de direkteur. Na een uurtje gewacht te hebben, mochten we binnenkomen en daar spraken wij over de verschillende mogelijkheden die er zijn. Enkele voorbeelden: Een verblijfsvergunning zonder quota; een verblijfsvergunning op basis van vermogen; een permanente verblijfsvergunning enz. enz. Voor alle 3 de opties iis geen werkvergunning meer nodig. Het verschil zit 'm in de duur en het gemak van verlengen.Voor ons blijken er wel degelijk mogelijkheden te zijn. Hoe langer je in Ghana bent, hoe gemakkelijker het wordt. Eerst krijg je een verblijfsvergunning voor 1 jaar; op een gegeven moment krijg je een verblijfsvergunning voor 2 jaar of voor 5 jaar. Als je 7 jaar in Ghana bent, krijg je een permanente verblijfsvergunning. Toch betekent dit niet dat je dan nooit meer hoeft te verlengen. De Immigratiedienst wil je toch op de één of andere manier blijven monitoren. Het verlengen blijft dus noodzakelijk. Het is ook afhankelijk van de goodwill. Verder moet je 9 van de 12 maanden in Ghana zijn. Wij waren blij met deze informatie en nemen het mee in de afweging of we nog langer in Ghana willen blijven of niet.

Accra....Accra....Accra.....een vreselijke stad. Chaotisch en hectisch en 'air pollution'. En verder druk, 11 afspraken en alles per taxi. We doorkruisten de stad van links naar rechts, onderwijl telefoontjes beantwoordend van Tamale. De meiden bleven maar bellen....'When are you coming back?'.......Huisbaas Boye Bandie liet weten: 'I am at your gate, are you in the house now, I just want to say hello to you?' Als echte Ghanezen antwoordden wij: 'No, sorry, we are on travelling'....! In ons hotel in Accra hadden we leuke contacten: Een meisje uit Zweden; een stelletje uit Engeland; een man uit Amerika (die geld van de overheid kreeg om vrouwenprojecten te ondersteunen). Hij raadde ons aan contact met hem op te nemen. Ook met het personeel voerden we vele gesprekken. De wasjongen vertelde ons dat zijn dochter was aangereden door een automobilist en in het ziekenhuis lag. Aangezien pa niet verzekerd was, moest hij de kosten (40 GHc, zijnde ongeveer 20 Euro) zelf betalen. Zijn health insurance card was verlopen. Zelf had hij al 25 GHc betaald en hij vroeg aan ons om de resterende 15 GHc te betalen. Hij kon ons meenemen naar het ziekenhuis, zodat wij zelf dochterlief en zijn vrouw konden ontmoeten. Vriendelijk, doch gedecideerd lieten wij hem weten dat we niet kunnen beginnen aan dit soort verzoeken. Op Kerstavond hadden we geen water en geen stroom. I.v.m. Christmas celebrations werd er op eerste Kerstdag een party georganiseerd. Dit betekende: Harde muziek. Niet echt bevorderlijk voor de rust.

Onderstaand: Even een ontbijtje scoren........

Eerste Kerstdag woonden we een mis bij in de cathedral in Adabraka (de wijk waar wij verbleven).

Onderstaand: De kerststal in de kerk.

Op verzoek van een lezer, hierbij een beeld van deze mis: Een mooie mis met een 'child centred approach'. Deze kindernevendienst was on-Ghanees en werd geleid door de aartsbisschop. De ouders en de kinderen werden enorm betrokken bij de dienst. De rode draad was: 'A child is a gift of God; a sign of unity, hope, potential and responsability'. Na afloop spraken we met iemand, die afkomstig was uit Togo en was geadopteerd door Italiaanse ouders. Hij had gedoceerd op verschillende universiteiten in Togo, Ghana en Italië. Toen we op tweede Kerstdag even gingen pinnen, hadden we de pech dat onze Visa-card werd 'ingeslikt'. Toen we de security man hierover aanspraken, reageerde hij berustend met de woorden: 'Yes there are problems with the ATM (Any Time Money); due to the holidays, come back on Tuesday'. Help! Nee toch! Het was zaterdag en er werd ons doodleuk gezegd om te wachten tot dinsdag (terwijl we maandagochtend al zouden vertrekken uit Accra). Aangezien tweede Kerstdag op een zaterdag viel, werd maandag 28 december beschouwd als public holiday. Ons gejammer leidde uiteindelijk tot een aktieve houding van de security man en hij belde iemand op die het probleem zou kunnen oplossen. Het leverde echter niet het gewenste resultaat op. Toen belde Ben naar de betreffende vrouw en even later volgde Dees dit voorbeeld. Wij deden maar een beetje extra zielig en haalden alles uit de kast om de mensen te bewegen iets te doen. Toen kwam er een reactie waar we iets mee konden. Het bleek dat de mensen die het probleem zouden kunnen verhelpen op een 'wedding' zaten, 2 uur rijden van de betreffende bank waar wij stonden. Maar......'Don't worry, we will help you, wait and we will give you your card back'. In de wachttijd gingen wij maar een hapje eten en hoopten ondertussen dat het goed zou komen. En inderdaad.....Toen we 2 uur verder waren stopte er een feestelijk uitgedost gezelschap van 3 'bankoperators', die onze Visa-card teruggaven (nadat wij onze legitimatie hadden laten zien). Wij bedolven de mensen onder bedankjes.....'We are very grateful'......... En dan wordt op 27 december de 49e verjaardag van Dees gevierd in Accra met een etentje 'entre nous'. Plotseling kwam er een gezelschap binnen in allemaal dezelfde kledij en werd er gezongen en gedanst. Wat bleek? Deze mensen hadden een 'birthday celebration' te vieren en wij werden getrakteerd op 'spring rolls'. Toen wij vertelden dat ook wij een verjaardag hadden te vieren, werd er nog uitbundiger gezongen, gedanst en begroet. Tijdens dit etentje kon ik (Dees) even bijkomen van de schrik. Had ik net een telefoontje gekregen uit Nederland en liepen we richting restaurant, toen er plotseling een taxi met hoge snelheid ons rakelings passeerde en daarbij de hand van Dees raakte, die hard tegen de buitenspiegel sloeg. En toen was daar ineens weer die vervelende hoofdpijn. Toch niet weer malaria hè? Toen we op 28 december in Kumasi waren, liet ik (Dees) op Medilab even prikken. Nee, niets aan de hand. We voerden een leuk gesprek met één van de medewerkers, die maar niet kon begrijpen hoe 2 witten het al bijna 3 en een half jaar hadden volgehouden in het arme noorden..... The Northern Region zou voor de 'black ones' al erg zwaar zijn. Dus.....de 'blessings' daalden over ons neer! Op 29 december reisden we van Kumasi naar Tamale, waar onze Hudu weer blij was om ons te zien. Alles was in orde, alleen was onze kip bij de overburen, but.....she will come back.....Ook wij vonden het fijn om weer thuis te zijn.

Wij wensen alle lezers veel inspiratie toe in 2010......