Vanaf 1 februari zullen wij geen gebruik meer maken van de 'kookkunsten' van Suzy (de vrouw van de huisbaas die 5 maanden voor ons heeft gekookt). We hebben nu meer vrijheid en kunnen wellicht gevarieerder en gezonder eten.
We gaan nu zelf koken en zullen af en toe ook eens de lokale eettentjes (chop bars) gaan uitproberen!
Aangezien we niet veel verse groenten kunnen krijgen, eten we veel fruit. De voeding is vaak éénzijdig, weinig vezels, veel koolhydraten. Hoewel er zuivel te koop is, is deze erg duur. Al met al proberen we, zo goed en zo kwaad als dat kan, een beetje bewust te eten en de 'schijf van 5' te volgen.
Het blijft echter moeilijk om het lokale voedsel 'op z'n waarde te schatten' en dat resulteerde dus ook bij Dees in darmklachten. We moesten dus op zoek naar een andere oplossing. Die bleek heel simpel te zijn. De zus van Hawa, Humu geheten en woonachtig op het terrein van NFD, had sinds kort geen werk meer en vond het geweldig om 5 dagen per week voor ons te koken.

De eerste dag van de nieuwe maand arriveerden de meeste NFD-meiden weer eens erg laat op het project. Dit keer was de reden dat er waterproblemen waren in hun 'community'. Zij hadden dus al kilometers verderop water moeten halen. Emmer voor emmer (op het hoofd) moest getransporteerd worden.

2 februari was het dan eindelijk zover……………………..Onze auto kwam!!! En……….kwam uiteindelijk weer niet!!!
Ja, het is en blijft Ghana en dat betekent dat afspraken en beloftes niet worden nagekomen. Het autoverhaal 'in vogelvlucht':
In eerste instantie zou onze contactpersoon Francis (Ghanese automonteur), de Suzuki Vitara gaan halen in Accra (zuid-Ghana; een rit van ongeveer 10 tot 12 uur enkel). Het was een 'home-used car', dat betekent dat deze uit Europa of de Verenigde Staten komt.
Dit ging echter niet door, omdat zich een buitenkansje aandiende. Een vriend van Francis (Mathew; ook in business), kon een auto afleveren, die van een diplomaat was geweest. Hoewel deze auto van origine wel uit Europa kwam, had hij echter ook in Ghana gereden. Maar de auto zou in een hele goede staat zijn en zou bovendien naar ons in Tamale worden gebracht. Er hoefde dus niet naar het zuiden afgereisd te worden. Echter……..Mathew bleek uiteindelijk toch niet bereid te zijn om met de auto naar ons in Tamale te komen. Daarop stelde Francis voor om elkaar dan maar halverwege Accra-Tamale te ontmoeten. 'Meeting-point' werd Kumasi. Aangezien Tamale-Kumasi toch voor ons een autorit is van zo'n 4 à 5 uur enkel, besloten we om vroeg te vertrekken. Maar alles zat tegen…..Francis en zijn chauffeur arriveerden door omstandigheden laat en we konden pas tegen 12.00 uur vertrekken. Toen we omstreeks 17.00 uur in Kumasi aankwamen, bleek dat Mathew niet op de afgesproken plek was. Wachten, wachten, wachten dus…….Het werd donker en op dat moment besloten we om in ieder geval de koop uit te stellen. In het donker een auto kopen is natuurlijk geen issue. Pas om 20.00 uur arriveerde Mathew met de jeep. De teleurstelling was compleet. Zelfs in het donker konden we zien dat het een schade-auto was en absoluut niet voldeed aan het beeld dat was geschetst. Sterker nog…….het was de diplomatenauto niet! Na enig wikken en wegen werd besloten om de auto toch mee te nemen naar Tamale, zodat we de volgende dag bij daglicht samen met Francis de auto konden inspecteren. Zonder betalen werd huiswaarts gekeerd. 's Avonds en 's nachts rijden is voor ons Nederlanders hier in Ghana niet aan te raden, vanwege de slechte wegen. Dit hadden we al voorzien en daarom had Francis zijn chauffeur meegenomen. Deze laatste reed ons en 'onze' jeep dan ook terug van Kumasi naar Tamale. Francis reed in zijn eigen auto. De tocht begon om 20.00 uur en eindigde om 3.30 uur!!!!!!!!!!!!!!!! Maar liefst 7½ uur had de terugreis in beslag genomen.
De volgende dag werd bevestigd wat we in het donkere Kumasi al hadden vermoed. Deze auto moesten we dus niet kopen!
Francis nam contact op met Mathew en sprak de frustraties uit. Het was gelukkig geen probleem om de auto terug te laten brengen naar Accra. Wij waren dus weer 'terug bij af'. We hadden ons verheugd op eigen vervoer, maar voorlopig moeten we het dan toch nog maar even doen met fiets en taxi. De taxi's die ons bijna dagelijks brengen van Gurugu naar Tamale verkeren in zeer slechte staat en zijn rijp voor de schroot!!! De taxi's doen Ben denken aan de vroegere autodieven: De chauffeurs hebben geen contactsleutel, maar starten de auto middels het kortsluiten van de bedrading van het contactslot.
Lichtpuntjes in deze hele kwestie waren, dat Francis ons een leenauto gaf (één van zijn Landrovers) en weer nieuwe lijnen uitzette om een andere Suzuki Vitara voor ons te bemachtigen. Eén ding staat vast: Het moet een 'home-used car' worden, omdat dit nu eenmaal min of meer borg staat voor kwaliteit. Wél is het zo dat we dan gebonden zijn aan een automaat-versie. Deze concessie moeten we dan maar doen. 'Home-used cars' als 'schakelwagen' zijn niet of nauwelijks te vinden. Francis ging dus weer op zoek . In Kumasi echter had hij geen succes. Hij besloot dan ook om toch richting Accra en Tema af te reizen. Maar…………ook daar mocht het niet lukken. Opnieuw terug naar Kumasi……………

Aangezien we vrijdag 2 februari een hele dag kwijt waren geweest aan onze rit naar Kumasi, werd zondag 4 februari de schade maar ingehaald en werkten we de hele dag op NFD.
We moeten Hawa in alles sturen en coachen. Zo stimuleren we haar bijvoorbeeld om een preventieplan te schrijven.
Dat het volgen van een managementcursus voor Hawa niet verkeerd zou zijn en eigenlijk ook gezien kan worden als een soort onderdeel van het preventieplan, is moeilijk te vatten voor Hawa.
Voor ons heeft het organiseren van een PTA (Parents-Teachers-Association) nu prioriteit. We willen de ouders/verzorgers van onze meiden betrekken bij NFD. We moeten Hawa uitleggen dat dit in feite ook een stukje preventie is en dus als zodanig kan worden opgenomen in het preventieplan. Haar reactie: 'Is that so?'…………..
Hawa is meestal slechts bezig met de vorm…………Het logo van NFD (headportage) moet boven alle documenten komen te staan……………………….Dát vindt zij veel belangrijker!
Ook wil ze een workshop batik tie & dye organiseren op NFD. Aangezien dit dagvullend is, zullen we ook een lunch aanbieden. Als we Hawa vragen om hiervoor een 'calculation' te maken, maakt ze zomaar 'voor de vuist weg' een begroting, die nergens op is gebaseerd. Als we vragen hoeveel mensen zouden kunnen eten voor dat bedrag, is haar antwoord: 'Oh, more than thirty….!' Inmiddels hebben we 'a friend' van Hawa bereid gevonden om de batik tie & dye les te geven tijdens de bedoelde workshop die volgende maand georganiseerd zal worden. Deze 'friend' (Asana) heeft vlakbij het kantoor van NorGhaVo op het Cultural Centre een eigen batikshop cq restaurantje.
Voor wat betreft Hawa……….We moeten constant 'een vinger aan de pols houden': Record-keeping dagelijks bijhouden is een issue waar je op moet blijven hameren. Ook microfinanciering en fondsenwerving moeten we haar bijbrengen. We maken duidelijk dat organisaties vaak vele voorwaarden lanceren, voordat er gesponsord wordt. Voorbeelden van deze condities zijn: Projectvoorstel indienen, aanbevelingsbrief schrijven, proforma nota's overleggen enz. enz.

Onze internetverbinding is nog steeds niet gerealiseerd. Op 21 december was het leasecontract getekend en er zou binnen 4 weken geleverd moeten worden. Nee dus…………..
We hadden betaald (Je gaat af op advies van mensen die je kunt vertrouwen en gelet op de omstandigheden , was dat een conditie), maar nog steeds geen internetverbinding!!! Reden voor ons om de 'crime-officer' van het plaatselijke politiebureau te bezoeken en aangifte van oplichting te doen.
De politie gaf ons nog een tip mee: Sinds kort kun je in Tamale via de telefoonmaatschappij Areeba een modem kopen, waarmee je via een prepaid-systeem thuis op je laptop kunt internetten. Je moet het maar allemaal weten……..
Deze optie werd bevestigd door Samiwu; de lessencoördinator van de computerschool van NorGhaVo. Hij bood zelfs aan om hierbij te helpen. Volgens insiders zou telefoonmaatschappij Tigo beter zijn dan Areeba. Ook 'Africa on line' is wellicht nog een optie. We zullen wel zien…….
Voor wat betreft de aangifte van oplichting, is het hier gebruikelijk dat je zelf de voortgang van het politie-onderzoek bewaakt. Geregeld dus het politiebureau bezoeken en informeren naar de stand van zaken. Volgens de politie is Iwans (de eigenaar van het internetcafé die voor de 'connection' zou zorgen) niet meer in deze 'area'. We mailen ook verschillende keren naar de 'company' van Iwans (Cyberlinks in Tema). De politie wil zowel prints van deze mails hebben, als ook copieën van de kwitanties van de gedane betaling. Zoals wellicht bekend, is de sleutel van de voordeur van het internetcafé afgebroken en is de tent dus al maanden dicht. Echter…..Volgens insiders is de huur van het internetcafé niet betaald. Het pand is eigendom van de katholieke kerk. De echte reden van sluiting is dus huurachterstand en natuurlijk niet een afgebroken sleutel.
Volgens de politie heeft het internetcafé inmiddels een andere eigenaar en is Iwans vertrokken richting Burkina Faso. (Volgens Cyberlinks in Tema is dit niet waar).
Tijdens één van de gesprekken op het politiekantoor werd het idee gelanceerd om Cyberlinks in Tema te bellen. Aangezien de betreffende politieman te weinig units op zijn mobieltje had, gaven we hem onze mobiele telefoon. Ten gevolge van miscommunicatie belde de politie echter niet met 'company' Cyberlinks, maar met Iwans zelf!!!!!!!!!! Aangezien Iwans ons telefoonnummer in zijn mobieltje heeft opgeslagen, kon Iwans dus zien dat er werd gebeld met ons toestel.
Vanwege de veiligheid werd ons geadviseerd om telefoontjes van Iwans niet zelf aan te nemen. Het devies was om het gesprek dan te laten voeren door een Ghanees, bijvoorbeeld onze huisbaas.

Zoals wellicht bekend, fungeert het gezin van Jacco (onze huisbaas) vaak als gastgezin voor een NorGhaVo-vrijwilliger.
De vrijwilliger heeft dan een kamer in het huis van Jacco en Suzy. Hoewel wij ons eigen huis hebben gehuurd, wonen we natuurlijk wel op dezelfde compound. Het ligt dus voor de hand dat we geregeld contact hebben met deze Nederlandse NorGhaVo-vrijwilligers. Eind januari vertrok William, na een periode van 5 maanden en sinds begin februari heeft Maartje zijn plek ingenomen. Zij zal ongeveer 4 maanden blijven; daarna zal ze nog 2 maanden gaan reizen.
We waren nogal verrast door de komst van Maartje, omdat we begrepen hadden dat er voorlopig geen vrijwilligers meer ondergebracht zouden worden in het gezin van de 'landlord'.
Na bijna 6 maanden Ghana weten we natuurlijk wel dat er nooit iets wordt verteld of uitgelegd, maar het zou toch normaal en gewoon leuk zijn als Suzy ons even had laten weten dat Maartje zou komen. We hadden ons landgenootje dan een leuker welkom aangeboden!
Toen we Suzy hierop aanspraken, reageerde ze nogal verontwaardigd met de mededeling dat onze cultuur niet de hare was! In haar beleving introduceer je pas iemand als hij of zij daadwerkelijk op de stoep staat! Vooraf inlichten is overbodig. In haar beleving bespreken wij alles te uitgebreid. Bijzonder jammer is, dat Suzy op zulke momenten dan gewoon boos wegloopt en ons met alle goede bedoelingen in de kou laat staan.
Het wonen op een 'sharing compound' begint ons een beetje op te breken. Zeker voor 'einzelgänger' Dees is gebrek aan privacy, rust, reflectie e.d. vaak een zware 'dobber'! Je hebt nu eenmaal niet altijd zin om te 'socializen'. Dat je ook graag alleen wilt zijn, wordt niet begrepen……….

Het komt natuurlijk wel eens voor dat één van de NFD-meiden ziek is. Op het moment dat Azara 3 vanwege malaria afwezig was, kregen we via via te horen dat de vader zich had afgevraagd waarom de '2 witten' niet op ziekenbezoek kwamen.
Maar………….We zijn natuurlijk niet op afroep beschikbaar! Als je bovendien overal in tegemoet komt, is het einde zoek! Je moet er voor waken dat je niet leeggezogen wordt en het is belangrijk je eigen grenzen aan te geven en je privacy te bewaken. Overigens……Andersom gebeurt er niets; we hebben nog nooit familieleden van de meiden op het project gezien. De kinderen worden vaak aan hun lot overgelaten en ouders/verzorgers nemen hun verantwoordelijkheid niet. They don't care!
Adam Rafia (één van de meiden uit 'high level'; de slimste van het hele stel, die zich de 'queen' van de club voelt), gaf te kennen dat ze op het gebied van 'hairdressing' niets meer leerde. De vakdocent voor het kappersvak (Abena) kon dit beamen.
De vraag van Adam Rafia naar ons toe was dan ook of ze niet eerder aan haar stage mocht beginnen. Natuurlijk heel begrijpelijk en ook erg jammer dat je haar enigszins moet afremmen. Maar ook zij is onderdeel van het proces en zal moeten wachten tot september. We kunnen voor haar geen uitzondering maken. Wel kunnen we haar extra taken geven en ze mag de rechterhand van de 'kappersjuf' worden. Dees zal NorGhaVo-vrijwilligers vragen, die wellicht bereid zijn om als klant te fungeren. Oefenen op een menselijk hoofd is natuurlijk fijner dan op een oefenkop.
Eerst kon Adam Rafia echter haar hart ophalen om de rasta bij Dees te verwijderen. Op 7 februari was dit een feit. Niet alleen Adam Rafia, ook zeker 8 andere NFD-meiden bogen zich over het hoofd van Dees om alle vlechtjes te verwijderen.
Deze klus nam 3 uur in beslag!
7 weken rasta was lang genoeg geweest!

Het verzuim van de meiden blijft een lastige 'hobbel'. Na lang doorvragen blijkt opnieuw dat de girls niet op het project verschijnen, omdat ze………….honger hebben!!!! Ze moeten hun eigen kostje bij elkaar zien te sprokkelen en hebben dan geen tijd om naar NFD te komen. Bovendien kunnen ze zich niet concentreren met een lege maag. Deze meiden krijgen van hun ouders/verzorgers geen geld om eten te kopen. Ja, dan sta je echt met je rug tegen de muur. Een sanctie opleggen voor dit verzuim kan dus gewoonweg niet. Honger……honger……honger……Je voelt je machteloos!
We besluiten om snel een PTA te organiseren (Parents Teachers Association). We willen gaan praten met de ouders/verzorgers van deze meiden. We zullen dan proberen duidelijk te maken dat wij hun kinderen gratis onderwijs geven, maar dat voeding niet onze taak is. Ach……waarschijnlijk zal er niemand komen opdagen. Mocht dat echter wel zo zijn, dan zal uit alle monden klinken: 'We don't have money'. Bovendien bestaat de kans dat de meiden thuis ook nog zullen worden geslagen.
Frustraties dus……………..Het is belangrijk om deze frustraties te ventileren bij elkaar, bij andere vrijwilligers, op NFD, op de compound enz. enz.
En dan is er de Parents Teachers Association…………………………………..
Een daverend succes! Een onverwachte hoge opkomst! Naar alle ouders/verzorgers van de meiden hadden we een uitnodiging gestuurd. (Totaal: 19). Van de 19 waren er 15 aanwezig! (7 van de 10 uit de educatiefase en 8 van de 9 uit de stage). De vergadering was gepland om 16.00 uur. Aangezien de factor tijd niet relevant is hier in Ghana, stonden sommige ouders/verzorgers 's morgens al op de stoep, maar er waren ook enkele laatkomers. Om 16.45 uur arriveerden de laatsten. De setting was bijzonder: We zaten buiten; moslims en christenen; een vrouw met een baby op de rug (de baby lag de hele vergadering op de tafel); mensen die tijdens de vergadering gewoon weglopen om met een passant een praatje te maken; mensen die zonder iets te zeggen, vertrekken en niet meer terugkomen enz. enz.
Vele ouders/verzorgers gaven ons een hand, maar niet allemaal…………..Voor bepaalde moslim-mannen (gekleed in een lang wit gewaad), is het niet toegestaan om een vrouw een hand te geven. Religieuze overwegingen spelen hierbij een rol.
Zo gebeurde het dus dat de vader van Assia de uitgestoken hand van Dees weigerde. Een vreemde gewaarwording!
De meeting was zinvol. Na een introductie werd het NFD-traject uitgelegd en werden onze taken genoemd. De verantwoordelijkheid van de ouders was het belangrijkste issue. NFD geeft gratis onderwijs, maar het is natuurlijk niet de bedoeling dat NFD de meiden ook van voedsel voorziet. Dit is de taak van de ouders. Volgens de meiden krijgen zij thuis geen geld om eten te kopen, maar door de ouders/verzorgers werd dit ontkend. Wie moet je nu geloven?
Behalve Hawa en Paul, Ben en Dees, waren ook de teacher hairdressing en de teacher weaving aanwezig. Bovendien was de stagebegeleider van het naai-atelier (attachment sewing) ook present. Als Ben en Dees Engels spraken, werd dit vertaald in het Dagbani door Paul. Zoals gebruikelijk wordt er altijd geklapt als een spreker heeft gesproken en worden vergaderingen hier geopend en gesloten met een gebed. De moslims hadden het openingsgebed voor hun rekening genomen. Op verzoek van de mensen verzorgden de 2 blanken het slotgebed. Dit deden we op onze eigen manier…………Doing church in plaats van praying church……….Dát was een eye-opener!

Even was het onrustig in Tamale. Op de plaatselijke markt was veel politie aanwezig; er werd traangas gebruikt en winkels werden uit voorzorg gesloten (plundering). Het bleek dat er een jaarlijkse 'chief-ceremonie' plaatsvond. De ervaring had geleerd dat dit gepaard ging met ongeregeldheden. Als preventieve maatregel, trad de politie van Tamale nogal hardhandig op.
De ontstane grimmige sfeer was dus slechts een voorzorgsmaatregel.

Onlangs kennis gemaakt met Gwenn uit Duitsland (een Syto-vrijwilliger). Hij komt wellicht teacher Paul op NFD assisteren; ideeën aanreiken voor 'low level' e.d. Even leek het erop dat hij Ghana eerder zou moeten verlaten dan gepland was, aangezien er problemen waren met zijn visum in combinatie met zijn vliegticket, maar uiteindelijk werd het opgelost en hoefde hij dus niet 'zurück nach der Heimat'.

In februari konden we de landrover van Francis gebruiken. We hebben deze auto maar omgedoopt tot 'bushcar'! Het is net een truck waar je mee door de woestijn rijdt! Niet praktisch dus, maar we zijn er even mee geholpen.
Aangezien we gedurende ons verblijf hier in Tamale alle projecten van NorGhaVo willen bezoeken, werd het tijd om eens naar de Sornep school te gaan. Hoewel het gebouw zo goed als klaar is, wordt er nog geen lesgegeven. De school ligt erg afgelegen. Het is de bedoeling dat deze school als 'boarding school'gaat fungeren.

In het kader van de microfinanciering, bezoeken we verschillende projecten om ons te oriënteren op de 'ins and outs' en ons te verdiepen in de materie.
Zo werd koers gezet richting GIGDEV (Girls Growth and Development); een project dat qua doelgroep vergelijkbaar is met NFD, doch grootschaliger en reeds zo'n 8 jaar operationeel. 'Onze grote broer dus'……………..
Ook werd informatie ingewonnen bij WSF (Women Service Foundation). Het is de eerste keer dat hier een NorGhaVo-vrijwilligster is geplaatst.

Vrijdagmiddag 9 februari was het gezellig druk op NFD. Behalve de Nederlandse Femke, die health education gaf, was de Canadese Sarah op kantoor bezig om al onze documenten te controleren op een correcte Engelse schrijfwijze. Wij kunnen enkele vrijdagen gebruik maken van de diensten van Sarah. In maart zal ze weer vertrekken.
Ook kwamen er nog enkele 'visitors': De Nederlandse NorGhaVo-vrijwilligster Maartje, die bij ons op de compound woont en de Canadese Catharina. Dat wij geregeld mensen uit Canada 'over de vloer krijgen', heeft te maken met het feit dat zij indirekt verbonden zijn met een ziekenhuis, waar NFD gratis gebruik van kan maken en dat gesponsord wordt door een Canadese organisatie.
Nog steeds is er contact met één van de Canadese meisjes die in november een paar weken op NFD heeft lesgegeven.
Als wij een mail van Matilda krijgen, willen alle meiden van 'high level' deze lezen. Als de mail dan behandeld wordt in de Engelse les van de Nederlandse Linda, dan hangen ze 'aan haar lippen'en als ze vervolgens een copie van de mail krijgen, dan is hun geluk compleet!!!!
Op 8 februari werd er voor de jarige Linda gezongen. Het 'happy birthday' klonk uit alle kelen!

Zoals in de vorige nieuwsbrief vermeld, zijn we doende om 2 oude, dikke, dode bomen te laten verwijderen op het terrein waar straks de 3 containers voor de meiden geplaatst zullen worden. Hier zullen zij hun eigen shop gaan runnen.
Nog steeds is slechts 1 boom omgekapt. Nummer 2 staat nog in volle glorie overeind! De houthakker is voortdurend 'on travelling', heeft een 'funeral' of er zijn 'problems'. Sinds begin januari proberen we om de boel te activeren, maar ……..het is Ghana en alles gebeurt slow, slow and small, small…………..!!!
Echter………..Uiteindelijk geloofden we niet meer in de beloftes. Aan hem de keuze: Óf binnen een week de boom weg óf de helft van het geld terug (hij had namelijk 50% van de klus geklaard). Zo niet, dan zouden we naar de politie stappen.
De houthakker koos eieren voor zijn geld, sprong op zijn motorbike en was heel snel terug met het geld.
(Of om met de woorden van teacher Paul te spreken: 'The people here, they fear the police').
En wij gaan weer op zoek naar een nieuwe houthakker.

Op het gebied van fondsenwerving zitten we ook niet stil. Inmiddels zijn er zo'n 20 organisaties benaderd en nu zijn er successen geboekt! Vaak wil men een 'project-proposal' ontvangen. Hoewel we dit voorstel in het Nederlands op papier hebben gezet, wil men uiteraard ook dikwijls een Engelstalige versie hebben. Het is geweldig dat NorGhaVo Nederland dan bereid is om de helpende hand toe te steken en zich wil buigen over de vertaling.
Al eerder hebben zij de Nederlandse versie van 'health education' vertaald in het Engels. Voor de 'follow-up' is dit belangrijk.
Femke, die de lessen gezondheidsvoorlichting heeft overgenomen van Marieke, is al even enthousiast.
Haar les over huiselijk geweld maakte veel los bij de meiden! Zóveel dat ze alleen maar in het Dagbani wilden praten…….
Ook de les over 'family planning' was de moeite waard. Onderwerpen als: veilig vrijen, condoomgebruik, pilgebruik, morning-afterpil en abortus passeerden de revue.
Op ons verzoek werd ook een sociale les ingelast. Het is zinvol om de meiden te leren hoe ze moeten organiseren, plannen en vooruit denken; hoe ze zich moeten gedragen in een groep; hoe hun gedrag van invloed kan zijn op het runnen van een shop enz. enz. enz.

NorGhaVo organiseerde weer de inmiddels vertrouwde 'pannekoeken-meeting': Vergaderen en kletsen onder het genot van Dutch pancakes. Wij lieten verstek gaan, i.v.m. afspraken elders. De nieuwe vrijwilligers zullen we ongetwijfeld een andere keer ontmoeten. Het is een komen en gaan van vrijwilligers. Iedere maand komt er een nieuwe lichting. Op dit moment (begin februari) zijn er 24 vrijwilligers. Het is soms niet meer bij te houden.

Hoewel NFD weliswaar een website heeft, werd het tijd om deze te updaten. Wij hebben Hawa duidelijk gemaakt dat het hebben van een website natuurlijk leuk is, maar dat zij degene moet zijn die deze site moet gaan onderhouden. Wij houden bewust 'de boot af'. Zij zal het uiteindelijk straks allemaal zelf moeten gaan doen. Voor dit moment zal Samiwu (de lessencoördinator van de Computerschool) het technische gedeelte voor zijn rekening nemen, samen met onze NFD-voorgangers.

Triest te moeten constateren dat er weer een NFD-girl is vertrokken richting Accra. Nadat Safoura de benen had genomen, heeft ook Maria de hielen gelicht. Maria heeft al eerder meegedaan aan het NFD-traject; is vervolgens halverwege gestopt om als Kayayoo-girl te werken in Accra; keerde weer terug naar NFD en is nu opnieuw weggelopen. Heel jammer, maar 'it's all in the game!'

Inmiddels begint het project al wat naamsbekendheid te krijgen. Vooral hairdressing plukt hiervan de vruchten. Regelmatig komen er vrouwen voorbij die een beroep doen op de meiden van het kappersvak. Er werd besloten hier geld voor te vragen.
Dit zijn dan kleine inkomsten voor het project. Voorbeeld: Haren wassen kost 3000 cedis (ongeveer 30 eurocent); haren knippen kost 4000 cedis; voor cornroa aan laten brengen staat 4000 cedis enz.
Income-generating……………..?

Op 13 februari introduceerde Hawa weer eens 'a friend'. Zoals gewoonlijk komen deze 'out of the blue' tevoorschijn en worden wij nooit van te voren ingelicht. Er wordt niets verteld of uitgelegd. Deze 'friend' bleek de manager te zijn van VRA (elektriciteitsmaatschappij). Hawa weet altijd 'potjes te vinden voor support'. Of de dekseltjes er ook vanaf gaan, moeten we afwachten……………..Feit was wel dat deze man onder de indruk was van de moeilijke doelgroep en onze aanwezigheid op basis van vrijwilligerswerk.

Nog steeds is Francis (de Ghanese automonteur) op zoek naar een Suzuki Vitara voor ons en nog steeds rijden wij dus rond in zijn landrover. De kinderen uit de buurt en de meiden van NFD vinden het een waar feest om in deze turbo-truck te zitten.
Zelfs de auto wassen veroorzaakt dolle pret!
Iedere dag vragen de NFD-girls of ze in de bush-car mee mogen rijden. Aangezien zij allemaal in de buurt wonen en dit op onze route naar huis ligt, geven we ze geregeld een lift. De sfeer is geweldig: Er wordt uitbundig gezwaaid naar bekenden en er wordt luidkeels gezongen. Het is een prachtig gezicht: 2 witten in een witte landrover met allemaal zwarte meiden 'aan boord'!

Teacher Paul probeert middels versjes en liedjes de analfabeten Engels bij te brengen.
Soms zijn de woorden echter wel lachwekkend, doch de bedoeling is goed. In ieder geval zorgde hij voor vrolijke gezichten en er werd volop gezongen en gedanst op de volgende tekst:

Girls yes, girls yes, girls!
If you want to come to Northern Friends,
see the masters and write your name. (2x)
Alleluya, the girls are beautiful,
the teachers are excellent
and things are well
for ever more.

14 februari werd het de hoogste tijd om met één van de meiden (Raffia) naar het ziekenhuis te gaan. Zij hoest voortdurend en krijgt medicatie voor bronchitis. Afgelopen oktober had Hawa haar naar het ziekenhuis verwezen. De afgelopen maanden bleef Raffia maar hoesten en verschillende keren hebben we het aangezwengeld. Hawa echter vond het verspilde energie, omdat Raffia haar medicijnenkuur niet had afgemaakt. Toch hebben wij haar diverse keren teruggestuurd naar het ziekenhuis. Meegaan was niet nodig. Als ze onze fiets mocht lenen, was ze geholpen. Maar………….iedere keer kwam ze terug met de mededeling dat de medicijnen 'finished' waren. Op de één of andere manier zat het Dees niet lekker en er werd besloten om haar te vergezellen richting de kliniek, die gesponsord wordt door een Canadese organisatie en gratis medicijnen verstrekt aan 'the poor'. Na ongeveer een uur wachten waren we aan de beurt. Wat bleek? De betreffende arts had haar in oktober al terugverwacht. Haar 'case' betrof namelijk een 'review'. Maar er is gewoon niemand die zich om dit kind of alle andere NFD-kinderen bekommert. Ze is dus al die keren met onze fiets wel vertrokken, maar is nooit naar het ziekenhuis gefietst en verzon het smoesje dat er geen medicijnen voorradig waren. Toen we haar hierop aanspraken, kregen we geen antwoord, maar slechts een wazige blik. Soms lijkt het wel of deze kinderen 'zo ver heen zijn' dat geen enkele pijn of geen enkel leed meer wordt gevoeld. In ieder geval kreeg ze medicatie en wordt ze over 14 dagen terugverwacht. We zullen dus maar weer meegaan……….
Behalve Raffia, hadden we ook Hamishouw bij ons. Zij had veelvuldig last van duizeligheid. Ook zij kreeg medicatie.
Na ongeveer 2 weken opnieuw met Raffia naar het ziekenhuis. Dit keer kreeg zij een vitaminen-preparaat. Behalve Raffia, hadden we nog een NFD-meisje bij ons, dat stage loopt bij het weef-atelier. Deze Rohana had buikklachten. Ook zij kreeg gratis medicijnen. Over een kleine 14 dagen zullen we met Rohana nog een keer terugmoeten. (Review). Toen we met de beide meiden terugreden, begon Raffia de vitaminepillen al op te peuzelen! Voor haar waren het snoepjes en Rohana werd er ook op getrakteerd!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

Het is een verademing om je eigen vervoer te hebben en niet meer afhankelijk te zijn van taxi's. De meiden van NFD vinden het geweldig om in de landrover te springen, maar ook Hawa zit stralend achterin!
We kunnen veel dingen combineren en kunnen op die manier efficiënter werken.
Zo bezochten we samen met Hawa de stageplekken. We bespraken het verzuim en de vorderingen van de meiden.
Op het naai-atelier liep alles zoals gewoonlijk gesmeerd. De 'master' (Mister Alilahi) is erg tevreden over de 5 NFD-meiden, hoewel….ééntje is wel erg vaak 'on travelling'………
Alilahi heeft er alle vertrouwen in dat alle NFD-meiden in mei klaar zijn voor hun 'graduation' (diploma-uitreiking) en daarna kunnen starten in de laatste fase, namelijk de eigen shop.
De stageplek weven bestaat uit 2 shops die elk gerund worden door een ander persoon. De lokatie waar madam Juliette de scepter zwaait, is ook een goede plek voor de 2 NFD-meiden om het vak te leren. Hoewel 1 van de 2 meiden geregeld ziek is, zal het toch ook hier wel gaan lukken.
De meiden die op de stageplek weven van mister Abdella zitten, hebben het echter slechter getroffen. Wij zijn gewoon niet tevreden over de manier waarop hij het vak overbrengt. De meiden leren te weinig. Maar het is nog geen mei……
We hebben nog enkele maanden te gaan tot de 'graduation'………………

Telkens weer benadrukken wij bij Hawa dat kennis belangrijker is dan geld! We proberen haar te stimuleren om een manangement-cursus te gaan volgen. Het deed ons deugd dat ze hier zelf ook de noodzaak van inzag en sterker nog…..ze had al 'zo links en rechts' geïnformeerd naar mogelijkheden. Eén van de opties was de Polytechnical school (vlakbij NFD). Zou zij hier een opleidingstraject op maat kunnen volgen? (Management, accountancy, public relations e.d.). Toen we met de docenten spraken, constateerden we dat het kostenplaatje te hoog was. We gaan dus op zoek naar een andere geschikte plek.

Aangezien we via via hadden vernomen dat Azara 1 was verhuisd naar een ander hutje in een andere community en we haar al een tijdje niet meer op het project hadden gezien, besloten we om eens een kijkje te gaan nemen. Nou ja………In ieder geval woont het meisje niet bij haar moeder. Wie zich nu ontfermt over Azara werd ons in ieder geval niet duidelijk. Er zijn zovele sisters en aunties……….Onze komst veroorzaakte hoe dan ook een volksoploopje. Uit alle hoeken en gaten kwamen zwarte kindertjes aangerend om die 2 Siliminga's (blanken) te bekijken.

Zoals reeds eerder gemeld worden wij dagelijks geconfronteerd met kinderen die honger hebben.
Deze sociale ellende went nooit! Sommige meiden bedelen regelmatig bij ons om een paar duizend cedis (20 eurocent), zodat ze een zakje rijst kunnen kopen. Natuurlijk kunnen we hier niet aan beginnen, maar dat het moeilijk is om hier niet op in te gaan, moge duidelijk zijn. Soms houdt het echter op. Als Raffia niet alleen ons, maar ook Hawa aanklampt, wordt besloten te helpen. Het betreffende meisje had ook al geprobeerd om bij haar oma aan te kloppen, maar tevergeefs…………………………
Een dag later wijzen de beide kleine Azara's op hun buik………….Honger……….honger………honger………
Op het moment dat we iets toestoppen, realiseren we ons terdege dat dit geen oplossing is, maar het stemt ons wel tot nadenken om een adequate oplossing te bedenken voor dit probleem. Vooralsnog zijn er enkele opties: Wellicht heeft Hawa op haar kamer nog een voorraadje bonen; wij kunnen af en toe eens een paar meiden mee naar huis nemen en natuurlijk kunnen we ook fried yam uitdelen. In een plaatselijk hutje vlakbij NFD kun je voor 1000 cedis (10 eurocent) een paar stukjes gebakken yam kopen. Het NFD-budget aanboren om honger te stillen is natuurlijk geen issue: Dit geld is straks nodig voor de micro-financiering. Dan ineens krijgen we een goed idee: Sinds half februari komen er af en toe klanten voorbij, die bij onze 'hairdressing girls' hun haren laten doen. De eerste week heeft dit 25.000 cedis opgeleverd (ongeveer 2½ euro). Dit betekent dat er iedere werkdag 5000 cedis zijn verdiend. En dat betekent weer dat er iedere dag 5 kinderen voor 1000 cedis kunnen eten. Ook overwegen we om de kinderen zakjes water te laten verkopen. Maar dan zullen we een koelkastje moeten aanschaffen, zodat het water ook koud kan worden aangeboden. Hoe het ook zij……Eerlijk gezegd hadden wij niet verwacht dat we hier in het noorden van Ghana geconfronteerd zouden worden met een echt hongerprobleem, maar de feiten liegen er beslist niet om………….

Zoals bekend hebben de 4 meiden van 'high level' 2 middagen per week computerles. Deze school ligt op een behoorlijke afstand van NFD. In principe gaan de meiden op de fiets. Vaak moeten ze een fiets lenen van iemand uit de community.
Aangezien onze fietsen nu minder worden gebruikt (vanwege de auto), mocht Hamishouw de fiets van Ben meenemen. Het toeval wilde dat wij op die bewuste middag ook de computerschool bezochten. Wat schetste onze verbazing? Hamishouw was niet aanwezig. Vreemde zaak……Fiets van Ben lenen om naar school te gaan en dan niet komen opdagen.
Balen! Maar…….Plotseling dook ze op. Wat was er gebeurd? De school was nog gesloten op het moment dat Hamishouw (op tijd) arriveerde. Deze uitleg kregen we van Hamishouw, maar niet van degene die verantwoordelijk was voor het openen van de school. (Een Nederlandse vrijwilliger). Deze werd terecht gewezen door zijn Ghanese coördinator met de woorden: 'I have to cane you'. (Ik moet je eigenlijk stokslagen geven). Hamishouw trof dus geen enkele blaam. (Ze leverde de fiets zelfs gepoetst en wel bij ons in!)
Verder bespraken we de vorderingen van de 4 meiden. Vanaf het begin was duidelijk dat Adam Rafia en Hamishouw de sterkere kandidaten waren. Akiti en Zenab hebben beduidend minder in hun mars. De teacher en de lessencoördinator waren van mening dat het bij Akiti en Zenab schortte aan Engelse taalvaardigheid en motivatie. Vooral het gebrek aan motivatie was reden om te besluiten dat beide dames moeten stoppen met de computerlessen. Wij konden ons hierin vinden, omdat we dagelijks geconfronteerd worden met hun apathische houding. Adam Rafia en Hamishouw mogen wel verdergaan op de computerschool. Dit betekent dat 50% van 'high level' terug is op de basis en 2x per week zal moeten instromen in 'low level' bij teacher Paul. Toen we Zenab vertelden dat ze niet langer welkom was op de computerschool, kwam er geen enkele reactie. Ze staarde uitdrukkingsloos in de verte…….in een leegte…..
We kregen de indruk dat Akiti blij was dat ze verlost was van de computerles. Dat ze nu 2x per week terug moet naar 'low level' leek haar ook niet te interesseren.
Wij besloten dat de 2 overgebleven meiden (Adam Rafia en Hamishouw) onze fietsen mogen gebruiken om naar de computerschool te gaan. We spraken af dat zij deze fietsen maandagmorgen bij ons kunnen komen halen en woensdagmiddag weer moeten inleveren.

Dat er veel NorGhaVo-vrijwilligers in Tamale zijn, zal wellicht inmiddels duidelijk zijn. Soms echter ontmoeten we ook vrijwilligers van andere organisaties. Dit was het geval met Ieteke (CID) en Marieke (Meet Africa).

'Suffering, but smiling' is ons motto hier!
Of om met de woorden van Hawa te spreken: 'Africa is funny; we don't take life serious!'

Zoals bekend hebben wij grond in ons bezit om de containers op te plaatsen, waar de NFD-meiden straks hun 'own business' starten. Hoewel we dit van de 'chief' hebben gekregen, is er ook contact geweest met de politie. (De grond ligt namelijk achter het politiebureau). Wij hadden beloofd om de scholen, waar de kinderen van het politiepersoneel op zitten, te voorzien van lesmateriaal. Bovendien hadden we toegezegd om vrijwilligers te leveren, die bereid waren om les te geven op deze scholen. Op 16 februari bezochten we de scholen en regelden de vrijwilligers (NorGhaVo en Syto).
Eén van de teachers was Mashood. Hij had zelfs lesgegeven op NFD! Wij kenden zijn naam en wisten dat hij de voorganger was van Paul, maar nu hadden we er een gezicht bij. Ook spraken we met het hoofd van de school. Hij was erg blij met het lesmateriaal en met het feit dat er binnenkort vrijwilligers komen lesgeven. Natuurlijk moesten er foto's gemaakt worden. Toen we weggingen, werden we overstelpt met de woorden: 'May God bless you'!

Hamishouw, één van de meiden van 'high level' woont ook in Gurugu en komt ons af en toe wel eens bezoeken.
De laatste tijd is ze een beetje 'down' en het is onduidelijk waar het aan schort. Dan maar gewoon even kletsen; een spelletje doen; iets lekkers geven en zeggen dat we hopen dat de vrolijke Hamishouw weer gauw terugkomt. Een voorzichtig lachje is het antwoord.
Op een ochtend staat ze echter al om 6.30 uur op het raam te bonzen. Ze zegt dat ze ons dringend wil spreken. Wat is het geval? Ze is doodsbang dat wij op de Parents-Teachers Association tegen haar vader zeggen dat hij haar geen geld geeft om eten te kopen. Het gevolg zou zijn dat ze afgerammeld zou worden. Of dat laatste waar is, weten we niet. We leggen haar echter uit dat we geen namen noemen, maar dat we het hongerprobleem in z'n algemeenheid aankaarten.

Na een half jaar werd het tijd om ons muskietennet te wassen en opnieuw te impregneren. Voor Job een fluitje van een cent!

Af en toe verwennen we de meiden wel eens met een watermeloen of een stuk ananas of iets dergelijks.
Die stralende snuiten gaan je door merg en been!

Na 2 dagen 'emmertjes water halen' kwam er op 20 februari gelukkig weer water uit de 'pipe'.
Echter…..2 dagen later konden we weer water gaan halen uit de polytank op de compound. Dit duurde opnieuw zo'n 2 dagen. Toen kwam er gelukkig weer water uit de kraan. Ook op 27 februari was het weer 'bingo'……….
Over water gesproken…………..De 2 kleine Azara's boden spontaan aan om de landrover te wassen. Maar dan moest mister Ben toch echt eerst een zakje Omo kopen, want dan zou de witte auto pas écht wit worden!!! En o ja………Omo kost 1000 cedis mister Ben! We lieten de 2 jongsten hun gang maar gaan. Ze genoten van het waterballet, maar er werd ook flink gepoetst. Ze klommen op de motorkap en boven op het dak en zwoegden dat het een lieve lust was! De robuuste landrover kan wel tegen een stootje en bovendien zijn de beide meisjes hele tengere poppetjes.

Ja en dan heeft Dees ineens een darminfectie en bezoek je het regionale ziekenhuis in Tamale. (Tamale Teaching Hospital).
Hier zijn veel Cubaanse artsen werkzaam. Toen we ons meldden, werd er meteen een 'mannetje' opgetrommeld, die de taak kreeg om deze 2 blanken wegwijs te maken. Tot zover niets vreemds, totdat we enkele woorden opvingen: 'Straight; without queue'. (Direct, rechtstreeks; hoeven niet aan te sluiten in de rij). Nee, dat zal toch niet waar zijn……
Voordat we ons goed en wel realiseerden wat er allemaal gebeurde, werden wij meegenomen en regelrecht naar een arts gebracht. Dat we ons behoorlijk ongemakkelijk voelden, moge duidelijk zijn. Honderden zwarte mensen zaten te wachten en
2 witten gaan voor……………………………………..maar die 2 witten moesten wel 3x zoveel betalen!
Medicatie werd voorgeschreven en na 2 dagen moest Dees terugkomen (review). Alles in orde!
Ook deze keer werden we begeleid door dezelfde man. Onze fooien die we hem gaven werden in dank aanvaard. 'The blessings of God' daalden over ons neer!!!!!!!!!!!!!! Zelfs op de parkeerplaats kwam hij nog achter ons aan en liet ons zijn (kapotte) horloge zien. Dit werd bij elkaar gehouden door plakband…………….Aan ons het verzoek om hem wellicht eens een nieuw horloge te schenken……………….Oh, Ghana is funny!!!!!

Soms zit het tegen…… Op een ochtend startte de landrover niet; met de fiets naar NFD ging niet, omdat we de fietsen hadden uitgeleend aan 2 NFD-meiden. Zij kunnen deze gebruiken om naar de computerles te gaan, doch ze hadden de fietsen niet teruggebracht. Zó heb je een auto en 2 fietsen en zó heb je niets meer………….
De meiden hadden er weer eens 'een potje van gemaakt'………Fietsen die niet terug worden gebracht, meiden die verzuimen, meiden die liegen, meiden die alleen maar ongeïnteresseerd rondhangen, meiden die altijd een smoesje verzinnen, meiden die je uitproberen, meiden die spullen kapot maken enz. enz. Ja, soms is het moeilijk om erin te blijven geloven! Als Hawa merkt dat wij er 'doorheen zitten', barst ze in woede uit richting meiden. De taal die ze er dan uitgooit, zal ik maar niet herhalen……………..
Maar het leven is voor deze meiden natuurlijk ook geen pretje. Iedere dag ellende en armoede. Ze zijn gewend aan een 'hard life'. Een softe aanpak is hier niet aan de orde. Hun situatie is soms zo uitzichtloos…………

Natuurlijk is alles hier sober. Dat geldt ook voor de winkel, waar je boodschappen doet. Die soberheid geeft echter ook rust en duidelijkheid! Er is geen reclame; er zijn geen aanbiedingen; er zijn geen keuzemogelijkheden………Heerlijk!

Op de radio gehoord dat er hier hard wordt gewerkt om het waterprobleem op te lossen. Vooralsnog wil men het aanwezige water beter verdelen. Er zijn namelijk gebieden waar 7 dagen per week 24 uur per dag water is, maar er zijn ook gebieden waar slechts 1 dag per maand water is.
Het is grappig om je waterrekening contant te moeten betalen. Hiervoor moet je naar een kantoortje gaan van de 'water company': ………….'Pay your waterbill here………………!'

In Tamale zien we dagelijks vele blinde volwassenen, die door de stad geleid worden door een kind. Deze kinderen fungeren als bedelaars voor de blinden.

Vaak is het jammer dat samenwerken nog onderbelicht is in de Ghanese setting. Leren van elkaar lijkt 'not done' te zijn.
Of om met de woorden van onze 'landlord' Jacco te spreken: 'A lot of people don't work in co-operation, but only in competition'.

Op de valreep van februari kwam dan toch nog onze auto. Het was Francis uiteindelijk in Kumasi gelukt om de jeep te vinden. 27 februari werd de landrover dan ook omgeruild voor de Suzuki Vitara. De reden dat het zoveel tijd in beslag had genomen, was gelegen in het feit dat auto's ouder dan 10 jaar het land niet meer in komen. (Onze auto is van 1998).
Alle lof voor Francis! Onvoorstelbaar dat iemand geheel belangeloos zóveel moeite doet om het de andere partij naar de zin te maken. Uit de papieren blijkt dat onze auto uit de USA komt en in New York in november 2006 op de boot is gegaan naar Ghana (Tema).

Op 28 februari hebben we contact opgenomen met het AWDF: African Women Development Fund. Deze organisatie heeft toezeggingen gedaan om NFD te helpen.
28 februari waren wij een half jaar in Ghana…………..
NFD is on the move…………………!!!!!!!!!!!!!!
De relatief korte maand februari zit er op, maar zoals je kunt lezen zijn er toch weer veel dingen gebeurd.

Lieve groet,
Ben en Dees