De jaarwisseling stond voor veel Ghanezen in het teken van kerkbezoek. Op Oudjaarsdag naar de kerk; 's nachts wéér naar de kerk en op Nieuwjaarsdag eveneens. Ja, die religie, die religie………….!
Wij woonden 1 mis bij; niet in Gurugu, maar in Kumbujili, één dorpje verderop. De strekking van de dienst was, dat Afrikaanse mannen meer (geestelijke) aandacht aan hun vrouwen moesten besteden. De letterlijke woorden waren: 'An african woman is used to nake her body, but not to nake her heart'. In dit kleine kerkje zaten de mannen en de vrouwen gescheiden van elkaar. Dat een blanke man en een blanke vrouw naast elkaar zaten, werd als voorbeeld gesteld.
Op Oudjaarsdag bezochten we één van de NFD-meiden thuis. Hamishouw had ons gezegd dat haar vader ons wilde ontmoeten. Toen wij na lang zoeken eindelijk arriveerden, was hij inmiddels vertrokken. Het herhaaldelijk vragen in de community had niets opgeleverd. Vele meisjes heten namelijk Hamishouw. Ook het feit dat we zelfs de naam van de moeder en van één van de broertjes wisten, bood geen soelaas. We werden gewoon steeds bij een andere Hamishouw afgeleverd!!!!! Uiteindelijk bood Job (onze hulp) uitkomst en bracht ons naar de juiste plek. Echter te laat dus…….
Oudjaarsavond vierden we met de mensen van onze compound. Het was erg rustig.
Op Nieuwjaarsdag stond 's ochtends de vader van Hamishouw ineens bij ons voor de deur en 's middags kwam Hamishouw zelf bij ons op bezoek, samen met haar zusje. Nou ja, zusje…..zoals in veel Moslim-gezinnen het geval is, heeft de man meerdere vrouwen en ook de vader van Hamishouw vormt hierop geen uitzondering. Hamishouw en het betreffende 'zusje' hebben weliswaar dezelfde vader, maar niet dezelfde moeder. Aan het eind van de middag hadden we mensen uit de buurt uitgenodigd.Wij wonen op een markant punt: Palou-junction. Palou is het Dagbani-woord voor weven en een junction is een kruising. Op dit kruispunt is weven de dagelijkse activiteit voor verschillende scholieren. Met de verdiensten kunnen ze hun schoolgeld betalen.
De mensen van Palou-junction kwamen dus 'Happy new year' wensen. Net voordat onze gasten verschenen, arriveerden vrienden en bekenden van onze 'landlord' Jacco. Hij kende deze mensen (Christenen) via de kerk. Al snel begonnen ze te bidden. Onze gasten (Moslims) keken op afstand toe. Moslims en Christenen leven in Ghana in harmonie naast elkaar.
Aangestoken door het gebed van de Christenen, begonnen ook de Moslims te bidden. De compound werd een tafereel van wederom 'sharing and caring'. Houten bankjes boden plaats aan velen. De warmte en de gastvrijheid van de Ghanezen is echt ongekend! Plotseling doken er twee trommelaars op. Deze kwamen een boodschap brengen van de 'chief' (het stamhoofd).
De mensen hier behoren tot de Dagombas-tribe (een bepaalde stam).
Hoewel zo'n samenzijn nooit écht lang duurt, is het wel altijd heel gezellig. Een goed gesprek is echter van ondergeschikt belang. Het gaat meer om de vorm dan om de inhoud. Even iedereen groeten en wensen overbrengen; even iets drinken en weg is men weer. Als de gespreksstof echter over Nederland gaat, dan wil men alles weten. Vele onderwerpen passeerden de revue. De meer ethische vraagstukken veroorzaakten ongeloof: euthanasie, abortus e.d. Maar het homohuwelijk spande de kroon! Ons gezelschap dat slechts uit mannen bestond, vroeg zich hardop af: 'But how do they entertain each other?'
Het laconieke antwoord van Dees was: 'Well, I think they use their own fantasy!'
31 december is voor de Moslims dé dag om te vieren; voor de Christenen is dit 1 januari .
31 december viel op een zondag; 1 januari op een maandag. Feitelijk hadden de Moslims dit jaar dus 1 vakantiedag minder. Daarom werd 2 januari ook een 'holiday'. Maar niet voor ons…….Wij hadden reeds gepland om 2 januari weer te starten op ons werk.
Verscheidene NorGhaVo-vrijwilligers hebben deze periode benut om te 'travelen'.

Met ingang van dit nieuwe jaar zullen wij ons meer bezig gaan houden met organisatorische zaken en minder bezig zijn met de uitvoering. We zullen dan ook vrijwilligers van NorGhaVo vragen om onze lessen over te nemen. Wij kunnen ons dan meer richten op het schrijven van bijvoorbeeld een 'jobdescription', een educatieplan, een businessplan, een preventieplan e.d.
Ook moet er een financieel verslag en een jaarverslag worden gemaakt. We willen bovendien een 'volgsysteem' van de meiden opzetten, aan de hand van intakes. Natuurlijk moet er ook een 'overview' komen, als het gaat om de lesopzet. Dit is belangrijk voor de 'follow-up'. Onze opvolgers kunnen dan zien wat wij hebben gedaan op het gebied van Engels, rekenen, gezondheidsvoorlichting, Frans e.d. Dit alles moet in het Engels op papier worden gezet. Uiteraard moet de fondsenwerving ook gewoon doorgaan. Het is tevens belangrijk om ons te verdiepen in de micro-financiering. De tijd gaat namelijk snel en in mei a.s. is de eerste groep klaar met hun stage en gaan we starten met stap 3. (Own shop). En last but not least….Het is ook geen overbodige luxe om enigszins orde te scheppen in de 'schoenendoos-administratie' van Hawa. Gegevens moeten worden ingevoerd in de computer. Kortom: Werk aan de winkel!
We zullen waarschijnlijk ook meer thuis gaan werken, aangezien het lastig is om op het project zelf rustig en geconcentreerd te werken. De drukke meiden, het intensieve verkeer, de vele passanten die het kantoor binnenwandelen 'just to say hello', zorgen ervoor dat de werkplek verre van ideaal is.

We beginnen steeds meer lol te krijgen in het organiseren en nu heeft ook Dees aangegeven langer te willen blijven.
Ja , ons leven in Ghana bevalt goed, ondanks de frustraties.

Inmiddels is Ben gestart met het maken van financiële verslagen van de afgelopen 3 jaren. Hoewel het project pas operationeel is vanaf september 2005, is er in de voorliggende perioden natuurlijk ook sprake geweest van inkomsten en uitgaven.
De slordige, onvolledige administratie van Hawa maakt het moeilijk om een goed inzicht te verkrijgen in de financiën.
Het is natuurlijk de bedoeling dat Hawa straks zelfstandig de NFD 'record-keeping' kan beheren.
Ben probeert haar tactisch te confronteren met hiaten.
Vooralsnog is het echter een grote puinhoop!
Prioriteiten stellen is ook niet echt een sterke kant van Hawa. Zelfs als wordt ingepland dat Ben en zij zich samen zullen buigen over de cijfertjes, kan ze zomaar ineens iets heel anders gaan doen. (Een tafel schilderen bijvoorbeeld!)
De werkwijze van Hawa is echt onvoorstelbaar! Alles gebeurt 'hap-snap'; gegevens ontbreken; het rammelt van de fouten enz. Voor Hawa gaat het vaak om de vorm en de buitenkant.

Samen met Mister Mills (de voorzitter van de Board of Directors van NFD en direkteur van de 'Bank of Ghana'), zijn we naar grond gaan kijken. De droom van Hawa is om ooit op deze plek een nieuw NFD-gebouw te laten verrijzen. Volgens ons een luchtkasteel en geen haalbare kaart. Maar de locatie is goed: Ver van de stad en dus geen negatieve prikkels voor de meiden.
Wat wel haalbaar en realistisch is, betreft grond die in mei a.s. nodig zal zijn voor de plaatsing van 3 containers. Na de stage wordt namelijk de 'own shop' aktueel. In de 3 containers zullen sewing, weaving en hairdressing gevestigd worden.
Aanvankelijk hadden we deze grond al via de politiecommandant geregeld, maar door omstandigheden visten we uiteindelijk toch achter het net. Echter……nu blijkt dat de grond niet door de politie, maar door de 'chief'(het stamhoofd) wordt uitgegeven.
De chief is namelijk de 'landowner'; de politie is slechts de 'caretaker'.
Aangezien Hawa 'op goede voet leeft' met deze chief, kunnen we dus toch nog over deze grond beschikken.
Het is nu belangrijk om deze grond snel te markeren. Hier geldt namelijk: 'Wie het eerst komt……..'
De markering zal simpel geschieden. Op het terrein komen enkele houten palen. Feitelijk is dit het begin van een 'stretcher':
Houten palen en een dakje van stro. Vanwege de duurzaamheid zullen wij straks waarschijnlijk stretchers aanschaffen met een zinken dak. Nauwelijks zijn deze woorden toevertrouwd aan het papier, of we krijgen een 'paniektelefoontje'. Het blijkt dat wij toch niet nummer 1 zijn, maar nummer 2. Gelukkig komen we er samen uit. De onderhandelingen met de chief en andere betrokkenen verlopen normaal. Er is echter 'één maar'……………. Op ons gedeelte staan 2 dikke oude dode bomen in de weg. Om deze te laten verwijderen, zijn we eerst naar de 'town & country planning' geweest. Ook is dit natuurlijk een extra kostenpost, hoewel…..het hout van de bomen kan weer verkocht worden.

Zoals wellicht bekend zitten we in het droge seizoen en is de Harmattan een feit: De wind uit de Sahara, die heel veel stof met zich meebrengt. Alles is bedekt met een laagje 'dust'. Onderweg zien we regelmatig mensen met mondkapjes. Toch heeft de harmattan-tijd ook een voordeel: Voornamelijk in de ochtenduren is het relatief koel. (20 graden). Voor ons een verademing (na maanden van 35 graden!) De Ghanezen echter vinden het nu erg koud en hebben jassen aan en mutsen op. Komisch om te zien! Maar helaas zal binnenkort de temperatuur weer oplopen. In maart zal het volgens de insiders meer dan 40 graden worden!
Op dit moment is de relatief koude periode 's morgens reden voor de NFD-meiden om te verzuimen cq te laat te komen.
De factor tijd blijft binnen de Afrikaanse cultuur een moeilijk issue.
In dit droge seizoen zie je op veel plaatsen zwart geblakerde stukken grond. De mensen zelf veroorzaken opzettelijk de brandhaarden. In onze ogen is dit in ieder geval niet goed voor het milieu! Redenen voor deze praktijken zijn volgens de insiders: Enerzijds het markeren van de grond en anderzijds hopen dat de gewassen hierdoor in het nieuwe regenseizoen goed zullen groeien.

Stilstaan bij…. en vooruitkijken naar…..zijn dingen die hier niet gebruikelijk zijn. Maar een jaar dat voorbij is en een jaar dat voor ons ligt, zijn het waard om even te belichten. Voor NFD was 2006 een belangrijk jaar en zal 2007 nóg belangrijker worden.

Op 3 januari was het dan zover. De 4 meiden van 'high level' mochten beginnen met hun computerles. Twee middagen per week zullen zij les krijgen op de Nyohini Computer School (NCS); een project van NorGhaVo. De coördinator is Jamal, die altijd geholpen wordt door één of meerdere NorGhaVo-vrijwilligers. Op dit moment zijn de Nederlandse William en de Nederlandse Annemarie werkzaam op NCS. De start verliep niet geheel vlekkeloos: De meiden konden in eerste instantie de school niet vinden en arriveerden te laat. Verder had de computerschool, ten gevolge van de Kerstvakantie, de meiden niet ingeroosterd. Voor het lesprogramma van de computerschool zou het handiger zijn als de meiden 5 middagen per week konden komen. Onze planning voor slechts de maandag-en woensdagmiddag is ietwat lastig voor de coördinatoren van de computerschool. Door dit alles kon het dus gebeuren dat de dames om 14.00 uur ter plekke waren, maar dat er pas plaats was om 15.30 uur.
Hoe dan ook…………Uiteindelijk kwam alles goed en het was een prachtig gezicht om deze straatkinderen achter een beeldscherm te zien zitten!
Op ons verzoek krijgen we direkt bericht van de computerschool als één of meerdere meiden verzuimen. Het is goed dat de meiden weten dat er contact is tussen NCS en NFD.
De Nyohini Computer School heeft ook nog een dependance, waar les gegeven wordt aan gehandicapten. Blinde cursisten krijgen hier les via 'a voice programme'. Dit resort centre bevindt zich in een krottenwijk van Tamale. De coördinator die op deze lokatie lesgeeft is Samiwu.

De elektriciteit in ons huis is een 'prepaid'-systeem: Units moeten vooraf worden gekocht. Hiermee moet onze meter van de VRA (Volta Region Authority) opgewaardeerd worden. Erg omslachtig!
Grappig om te melden: We betalen ca. (omgerekend) 11 euro per maand aan elektriciteit en 6 euro per maand voor het water.

Al maandenlang zijn we bezig om thuis een internetverbinding te realiseren. Daarvoor hebben we afspraken gemaakt met de eigenaar van het internetcafé waar wij altijd komen. Onze laptop is zó ingesteld dat we onze mails rechtstreeks kunnen ophalen in 'ons' vaste internetcafé. We hebben dit zo geregeld, omdat we straks een direkte straalverbinding krijgen met de server.
We hopen dus heel snel thuis een eigen internetverbinding te hebben. Dat zou ons namelijk veel tijd schelen: Het ophalen van mails kost ons nu 2 uur. Maar………..de eigenaar van ons vaste internetcafé doet al maandenlang beloftes, die hij telkens weer niet nakomt. Voorlopig dus nog steeds maar weer richting stad, hoewel…..de eerste week van januari was de zaak gewoon gesloten! Er is altijd wel een excuus: De eigenaar is 'on traveling'; de eigenaar is te moe; er is geen elektriciteit; de server is down; de sleutel van het internetcafé is gebroken; de eigenaar moet toestemming vragen aan de katholieke kerk om de 'tent' te mogen openen (aangezien het gebouw eigendom van de kerk is) enz. enz. Het schiet dus allemaal niet op!
In verband met de tijdelijke sluiting van ons internetcafé, bezocht Ben een ander cybercafé. Het was er erg druk: Iedereen zat op elkaars lip. Door een onverwachte beweging van zijn buurman, kreeg Ben per ongeluk een klap tegen zijn bril/oog.
Een nogal pijnlijke ervaring, die gelukkig geen ernstige gevolgen had.
Aangezien ons vaste internetcafé dus om diverse duistere redenen gesloten blijft, hebben wij inmiddels onze laptop aan laten sluiten op een andere server in een ander internetcafé. Voor wat betreft de internetverbinding thuis: Het lease-contract hiervoor hebben wij op 21 december j.l. getekend. Binnen 4 weken zou geleverd worden. Op 18 januari was deze termijn verstreken en was er nog steeds geen eigen internetverbinding gerealiseerd. De 'company'in Tema (zuid-Ghana) hebben we hierover dan ook verwittigd, maar ach……..dat zegt hier allemaal zo weinig……………Wordt het dan toch een zaak voor justitie?
We blijven van mening dat een modem een goede optie is; een satellietverbinding is natuurlijk niet aan de orde.

De communities waar de NFD-meiden wonen eindigen vaak op het woord Yili. Dit is het Dagbani-woord voor: dorpje.
Aangezien we één meisje na de Kerstvakantie nog niet op het project hadden gezien, besloten we om naar haar community te gaan. Aangekomen bij haar hutje, troffen we een gezelschap aan van zeker 80 vrouwen, die allen aan het koken waren.
Alles had te maken met een huwelijksfeest. De zus van onze NFD-girl was de bruid en in deze cultuur betekent een 'wedding' een feest van 1 à 2 weken en dus een afwezigheid van onze NFD-girl gedurende deze periode.
Een bruiloft, een geboorte, een begrafenis……het zijn allemaal redenen om langdurig te verzuimen. Ceremonie is zó belangrijk in de Ghanese cultuur! Voor ons is dit moeilijk, omdat wij de voortgang van het project belangrijker vinden.
Soms zijn de meiden ook afwezig, omdat ze geld moeten verdienen om eten te kunnen kopen. Deze reden voor absentie is natuurlijk pijnlijk. Je kunt toch niet van deze meiden verlangen dat ze met honger op het project verschijnen?
Het jongste meisje van NFD (10 jaar) wordt 's morgens in alle vroegte (voor de start op NFD) al door haar tante op pad gestuurd, om op de markt spullen te gaan verkopen. Als ze dan uiteindelijk op het project aankomt, heeft ze al behoorlijk gesjouwd. Ze moet uren lopen en toen ze onlangs uitgeput op NFD arriveerde, werden haar beentjes eerst maar eens ontdaan van al het stof en zand. Hoezo kinderarbeid?

Batischu, de 'maid' in het huisgezin van Jacco en Suzy werkt van 's morgens vroeg tot 's avonds laat. Wij hebben af en toe het idee dat zij toch wel enigszins wordt uitgebuit. In onze beleving wordt ze afgesnauwd. We weten inmiddels ook wel dat dit onderdeel is van de cultuur. (Als je niet kunt foeteren tegen je personeel, zul je gefrustreerd door het Afrikaanse leven gaan!)
Maar toch……
Wij proberen haar wat extra aandacht te geven of maken eens een complimentje. De exacte leeftijd weten we niet, maar ze zal ongeveer 14 jaar zijn. Soms is ze nog echt een kind. Zo troffen we haar een keer aan in een vrij momentje samen met haar pop. Toen we even verder informeerden, kregen we vol trots te horen dat dit háár Jessica was!
Op onze compound scharrelen kippen en kalkoenen rond, maar ook lopen er enkele honden (waaronder een 'Hope') en katten (waaronder een 'Moes'). Af en toe verdwijnt er eens een kat………………Sorry kattenliefhebbers in Nederland: Maar deze verdwijnen gewoon in de pan!!!!!!!!!!!!!!!!
Wij weten zeker dat dit nóóit gebeurt in het gezin van onze 'landlord', (aangezien hij 'het goed heeft' voor Ghanese begrippen), maar toch……………Voor Dees blijft 1 ding vaststaan: Doorgaan met slechts kip eten!!!!!!!!!!!!!
Hawa bevestigde dat in Tamale en omgeving inderdaad geen huisdieren worden verorberd, echter in Bolgatanga (noorden) zou 'hond' op de menukaart staan en in de Volta-region (oosten) 'kat'. Enjoy your meal!!!!!!!!!!!!!!!!

Op 4 januari barstte Assia (één van de NFD-meiden) plotseling in huilen uit en liep weg. Twee andere meiden renden haar achterna en brachten haar terug naar NFD. De setting was dat Dees op dat moment alleen op het project was met slechts Dagbani sprekende kinderen. Het was dus onmogelijk om te achterhalen waar de schoen wrong. Het wachten was dus op iemand die Dagbani en Engels sprak. Toen dit een feit was, werd duidelijk dat het meisje door een tante naar een dorp gestuurd zou worden, waar oma woont. Dit zou betekenen dat ze NFD wel kon vergeten. De afstand was te groot. De betreffende tante had het meisje beloofd dat ze 'tailor' mocht worden in de 'village'. De praktijk leert echter dat dit slechts eigenbelang is. Meestal worden deze kinderen gewoon uitgebuit en moeten ze keihard werken. Ze zou een echte bush-girl worden. Reden dus om de ouders te bezoeken. De scene was vreselijk. De ouders zijn niet arm, maar straatarm!
Gelukkig had het 'hutjesbezoek' een goede afloop. Assia mag op NFD blijven.

Soms is de maat vol…………..
Het altijd weer te laat komen op het project of regelmatig verzuimen, was voor ons reden om eens een flinke 'donderpreek' te houden. De strekking was: Als wij tijd en geld in jullie steken, mogen wij toch wel verwachten dat jullie gemotiveerd deel nemen aan het project. Dit lijkt een hele plausibele redenering, echter….hier werkt die niet.
We zitten er even helemaal doorheen: Iedere dag maar weer bijstellen en accepteren. Iedere dag frustraties en weer denken: Erger dan vandaag is niet mogelijk! Jawel dus…..

Zoals reeds eerder gemeld, is Hawa niet echt capabel om de 'NFD-tent' te runnen. Vaak begrijpt ze dingen niet; ze kan niet organiseren, niet plannen, niet efficiënt werken, haar Engelse schrijfvaardigheid is erg slecht; ze denkt niet vooruit; ze anticipeert niet op wat komen gaat; er wordt niets uitgelegd enz. enz. Resultaat-gericht denken is gewoon 'een brug te ver'. Dat geldt overigens niet alleen voor Hawa; het lijkt ingeslepen te zijn in de hele Afrikaanse cultuur. Het spreekt vanzelf dat dit regelmatig botst; zeker als je bepaalde doelen wilt halen. En natuurlijk weet je best dat je in deze Afrikaanse setting meer het accent moet leggen op proces en houding, in plaats van op produkt en funktie, maar af en toe een beetje resultaat, zou toch wel fijn zijn. Het is in ieder geval duidelijk dat ons werktempo veel te hoog ligt voor Hawa en Paul.
Ook het feit dat men altijd een excuus klaar heeft, blijft een 'lastige hobbel'. Als je de mensen vertelt over je frustraties, beginnen ze te lachen. Dat maakt je dan weer razend! (Terwijl je heel goed weet dat ze lachen,omdat ze zich geen houding weten te geven). In theorie weet je wel hoe het werkt, maar toepassen in de praktijk van alledag is een ander verhaal! Doodmoe word je ervan!

We hebben inmiddels twee NorGhaVo-vrijwilligsters bereid gevonden om 2 middagen per week onze lessen over te nemen in 'high level'. De Nederlandse Femke zal op dinsdagmiddag 'maths' geven en de Nederlandse Linda neemt op donderdagmiddag Engels voor haar rekening.

We waren blij dat we met ingang van 5 januari een vrijwilligster hadden, die 'health education'zou gaan geven op de vrijdagmiddag. (Cat uit Zweden). Twee uur voor de start hiervan, deelde Hawa mee dat Cat een weekje later zou beginnen, aangezien ze nog aan de kust was. Nou ja zeg……Waarschijnlijk is ze al goed ingeburgerd………Excuses heeft men altijd klaar! Of hebben wij gewoon teveel plichtsbesef?
Ook op 12 januari liet ze het afweten. We hebben niets van haar vernomen. Opnieuw aktie ondernemen dus!
Toen we haar uiteindelijk spraken, bleek dat NFD niet meer in haar planning paste. We gingen dus op zoek naar een andere vrijwilligster. Gelukkig was de Nederlandse NorGhaVo-vrijwilligster Femke bereid om 'in te springen'. Naast rekenen, zal zij dus ook gezondheidsvoorlichting geven.

6 januari vond de meeting plaats van de Board of Directors van NFD. Sinds onze komst zijn we al bezig om deze vergadering te plannen. Voordat het echter zover was, moesten we Hawa en Paul duidelijk zien te maken dat het goed zou zijn om regelmatig deze bijeenkomst te organiseren. (De laatste vergadering was in juni 2005!) Ook het maken van een agenda, het vooraf bestuderen van de notulen van de vorige vergadering, het notuleren enz. enz……alles moet uitgelegd cq belicht worden.
Aan ons vragen ze welke agenda-punten opgenomen moeten worden. Wij geven enkele handvaten, maar laten ze verder samen 'aanmodderen'. Als we weg zijn, moeten ze het ook alleen kunnen regelen. Als ze vol trots het eindresultaat laten zien, moeten wij toch weer lachen als de vergadering moet beginnen met een opening prayer en moet eindigen met een closing prayer!!!
De leden van de Board of Directors van NFD zijn: Hawa, Paul, Mister Mills (Bank of Ghana), Peter (NorGhaVo), Madam Fati Issaka (De oma van Hawa, die kindertehuis Anfaani runt), Mister Winfred en sinds vandaag dan ook Ben en Dees.
Tot voor kort was er ook een pastor bij betrokken, maar deze pastor Tanko heeft moeten stoppen, vanwege drukke werkzaamheden.
De oma van Hawa was er puur voor de opvulling. De hele vergadering zat ze te slapen!

Begin januari werden wij opgeschrikt door het bericht dat er een grote brand had gewoed op een mangoplantage. Ons vermoeden werd helaas bevestigd. Het betrof het mangoproject (ITFC) in Savelugu.
Half december hadden we deze plek nog bezocht. Nu is ongeveer 50% in vlammen opgegaan. Onvoorstelbaar!

Aangezien wij muskietengaas voor de ramen hebben, hebben wij in ons huis nauwelijks last van muggen. Maar sinds 1e Kerstdag zijn armen en benen van Dees bedekt met muskietenbeten. Op die dag hadden wij alle NFD-meiden bij ons thuis uitgenodigd. Vanwege de ruimte en de hitte werd voorgesteld om gedeeltelijk in de 'store' te gaan zitten: Een soort voorraadschuur op de compound. Aangezien deze ruimte niet vaak wordt geventileerd, hebben daar veel oude muskieten gezeten. Resultaat: Vele rode bulten die jeuken. Kunst is om niet te krabben, want open wondjes (zeker in de tropen) zijn gevaarlijk.

Binnen de Ghanese 'keuken', hebben wij natuurlijk onze favorieten. Men vindt het altijd leuk om te melden dat men op de hoogte is van onze voorkeuren. Mister Ben and the wife (of nog erger: Mister and Mrs. Ben), they like fried rice, yollof rice, plain rice, fried yam, noodles e.d. Er zijn natuurlijk ook gerechten die ons minder bekoren, zoals: Fufu, banku, TZ of yam porridge.
Echter…..inmiddels heeft Suzy (de vrouw van de huisbaas) ons laten weten dat ze het te druk heeft om voor ons te blijven koken. Bovendien wil ze dat wij maandelijks meer voor ons eten gaan betalen. Ze wil de prijs maar liefst verhogen met 40 tot 60%! De prijs/kwaliteit-verhouding is voor ons dan echter zoek. We hebben dan ook aangegeven dat we m.i.v. 1 februari a.s. geen gebruik meer zullen maken van haar 'kookkunsten'. Voor ons is het geen probleem. We hebben nu meer vrijheid en zijn niet meer gebonden aan een etenstijd. Bovendien kunnen we nu meer variatie aanbrengen in ons eten. De voeding hier is namelijk al éénzijdig genoeg: Geen verse groenten; geen zuivel; geen vezelrijk voedsel; voornamelijk veel koolhydraten. We verheugen ons erop om de lokale eettentjes (chop bars) te gaan uitproberen. Gevarieerder en goedkoper! Voor Suzy was dit wellicht ook een 'eye-opener': Die - in haar ogen - 'rijke witten' gaan dus niet klakkeloos accoord met een prijsverhoging!

Nederlanders in Ghana krijgen altijd een uitnodiging voor de nieuwjaarsreceptie op de Nederlandse ambassade in Accra. Dit vond plaats op 9 januari. Tevens kon je de nieuwe ambassade bezichtigen. Voor ons natuurlijk niet aan de orde, omdat we in noord-Ghana wonen en we niet 14 uur in een bus gaan 'hobbelen' voor een nieuwjaarsborrel.

Ook moesten we deze maand ons visum weer laten verlengen. NorGhaVo gaat dan met de papieren naar de Immigratiedienst. De verlenging is weer geregeld tot eind april. Dan zijn er 8 maanden voorbij en zullen we even het land uitmoeten. We gaan dan naar een buurland.

Onze inburgering verloopt gestaag. Het lezen van verschillende kranten draagt hier ook aan bij: The Chronicle; The Daily Graphic enz. Soms passeren grappige items de revue: Een advertentie met daarin een foto van iemand die gezocht wordt wegens diefstal. Naam, adres en leeftijd van de betreffende persoon worden vermeld. Beloning: Een cash bedrag en…..een mobiele telefoon!!! Ook het veranderen van je naam is erg gemakkelijk. Je plaatst gewoon een advertentie in de krant, met de mededeling: Dit is mijn nieuwe naam. Afgesloten wordt met: 'All documents bearing my former name still hold valid'. Om zelf een indruk te krijgen, zie de websites: www.ghanaian-chronicle.com en www.graphicghana.com
Het leren van de Dagbani taal schiet niet echt op. Daarom werd het tijd om eens een eenvoudig Dagbani-boekje aan te schaffen: 'A bridge from Dagbani to English'.

Aangezien wij beiden erg moe zijn, verkouden zijn en hoofdpijn hebben, besloten we op 12 januari om toch maar weer eens te laten prikken op malaria. Uitslag: Beiden geen malaria! Gelukkig maar! Waarschijnlijk de weersomslag of te hard gewerkt!
Toen we tegen Job vertelden dat we geen malaria hadden, was zijn eerste reactie: 'Oh, we thank God!'
Ja…………alles gebeurt hier nou eenmaal…….. 'by the grace of the Lord'!!!!!!!!!!!!!!!!

Misschien leuk om te melden:
Als Ben alleen op pad is, vraagt iedereen aan hem: 'How is madam?';
als Dees ergens alleen is, wordt er gevraagd: 'Where is mister Ben?'
Overigens……voor wat betreft de aanspreking: Voor de mensen hier is een vrouw slechts een aanhangsel van de man en verder is de naam Desirée niet uit te spreken; zelfs de afkorting Dees klinkt niet als Dees, maar als Dies.
Voor de meiden op NFD is Dees: madam Dies; voor de kinderen op de compound: aunty Dies en voor de volwassenen:
Mister Ben and the wife……of……Mister and Mrs. Ben!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
Zelfs toen we 5 maanden geleden arriveerden, stond op ons postvakje op het kantoor van NorGhaVo de naam:
Mister and Mrs. Ben. Iemand van NorGhaVo Nederland heeft dit gelukkig veranderd in: Ben en Dees.

De beleidsmatige visie van het project zit op dit moment in ons hoofd. Het is dus een kwestie van zaken op papier zetten en straks uitvoeren.
Het lijkt simpel, maar zo eenvoudig is het niet. NFD is een jonge, snelgroeiende organisatie en dat impliceert het nodige regelwerk. Hoewel we het heel leuk vinden om te organiseren, is zaken regelen in Ghana echter een hoofdstuk apart!
Een greep uit een dagje NFD, inclusief frustraties:
1e In de vergadering van de Board of Directors van NFD, is besloten dat opzegging van het lidmaatschap schriftelijk moet gebeuren. Tijdens onze laatste meeting werd duidelijk dat 'one member' was gestopt. We moeten dus nu gewoon een brief zien te krijgen van deze man. Maar dat simpele feit heeft heel wat 'voeten in de aarde': Thuis bezoeken heeft geen zin; hij is altijd 'on travelling'; telefoneren werkt ook niet; hij is voortdurend 'out of the air' of het 'network is busy'.
2e Zoals eerder gemeld hebben wij grond gekregen om straks in fase 3 de containers te kunnen plaatsen voor de eigen 'shops' van de meiden. De 2 dikke, oude dode bomen moeten we laten omzagen. We gingen dus driftig op zoek naar houthakkers. Door onze witte huidskleur gingen de prijzen echter pijlsnel omhoog. Het was dan ook beter om Hawa en Paul in te schakelen.
Maar…………Afspraken werden niet nagekomen; steeds weer excuses; men was niet te bereiken vanwege het slechte telefoonnetwerk; beloofde betalingsbewijzen werden niet afgegeven enz. De prijs daalde uiteindelijk maar liefst van 2.5 miljoen cedis (250 euro) naar 0.7 miljoen cedis (70 euro). Wel moest vooraf betaald worden, anders klaart men de klus gewoon niet!!! Overigens…Toen we om een kwitantie vroegen, bleek dat de houthakker niet in staat was om te schrijven.
Dit laatste hebben we dan ook maar zelf gedaan.
3e Voor onze fondsenwerving in Nederland moeten wij veel e-mailen. Internetcafé's blijven behoorlijk 'klantonvriendelijk'.
Dit betekent in de dagelijkse praktijk dat we niet snel en adequaat kunnen reageren op berichten uit Nederland.
Natuurlijk weten wij dat organisaties in Nederland van alle 'NFD ins and outs' in kennis moeten worden gesteld. Echter…… tengevolge van allerlei technische problemen kunnen we vaak niet voldoen aan de snelheid van informatieverstrekking die men in Nederland nou eenmaal is gewend en waar men werkt met strakke vergaderschema's en deadlines.
Donderdag om 14.00 uur wordt gevraagd te reageren binnen 24 uur. Nee dus, gewoon onmogelijk hier in Ghana. Vaak denken we dan: 'Oh, kom eerst maar eens hier kijken…………….'
4e De vrijwilligster voor 'health education' op de vrijdagmiddag liet het afweten. De Zweedse Cat had andere verplichtingen. Gelukkig konden we een beroep doen op de Nederlandse NorGhaVo-vrijwilligster Femke. In theorie is het lesrooster in orde, doch in de praktijk is het soms moeilijk te effectueren.
Wij kunnen plannen wat we willen, maar zijn ook afhankelijk van anderen.
5e Vanaf oktober zijn we aan het wachten op een 'proposal' voor NFD van Ghana Health Service: Een voorstel op papier om NFD op weg te helpen. Ook hier werden afspraken niet nagekomen. Vele vergeefse bezoeken aan het kantoor, maar na maanden zeuren staat de gevraagde 'proposal' dan toch eindelijk op je memorystick. Als je het inhoudelijk gaat bestuderen, kun je maar 1 conclusie trekken: Waardeloos! Het niveau is 'om te huilen'; de informatie is foutief en bijna alles is overgenomen uit bestaande NFD-documenten.
6e Safoura, de NFD-girl die ons mobieltje had gestolen, heeft opnieuw voor een onaangename verrassing gezorgd.
Thuis heeft ze de nodige problemen veroorzaakt en is weggelopen. Waarschijnlijk is ze richting Accra vertrokken, om daar als Kayayoo-girl te (over)leven. Triest te moeten constateren, aangezien we dit nu juist wilde voorkomen met ons NFD-project.
7e We zijn inmiddels wel gewend dat allerlei toevallige passanten binnenkomen 'just to say hello'. Heel gezellig, maar het schiet allemaal niet op en het werk blijft liggen! Voorbeeld: NFD werd bezocht door een Japanner, die NGO's een warm hart toedraagt en aktief is binnen dit wereldje. Het land van herkomst was voor Hawa erg belangrijk, echter inhoudelijk was ze nauwelijks in staat om de man enigszins normaal te woord te staan. Dit mocht Dees weer opknappen, want… 'Madam Dies, you can explain it better'.

Nu we hier al een tijdje zijn, ga je bepaalde stopwoordjes overnemen. Als iemand in een gesprek laat blijken dat hij of zij merkt dat je hem of haar begrijpt, is de reactie vaak: ……Ah ha; als je enigszins verwonderd bent, wordt er gereageerd met: …..Is that so?; als de mensen geschokt zijn, roepen ze:…..Ai………; als je gesprekspartner zich afvraagt of jij hem of haar kunt volgen, wordt er door mensen in onze kring gezegd: Are you getting me?; als Paul (de teacher van NFD) wil zeggen dat hij het met je eens is, dan hoor je regelmatig: Is true, is really true; als iemand wil verklaren waar het om gaat, is een uitspraak die veel gebruikt wordt: What is happening is that………….

Dat teacher Paul een aardige vent is, hebben we wellicht al eerder gemeld. Hij heeft een normale baan op een lagere school (duurt tot ongeveer 13.00 uur) en geeft 's middags vrijwillig les aan de analfabeten op NFD.
Hij is 'gentle' en heeft veel geduld. Van zijn verdere achtergrond was ons niets bekend, behalve dat zijn voorouders uit Togo kwamen. Hawa vertelde ons echter dat Paul uit een zeer arm milieu komt. Hij heeft vroeger als 'cow boy' geleefd en heeft zich opgewerkt tot 'teacher'. Daarom is het zijn plicht om zijn familie te onderhouden. Wrang is het dan te moeten horen dat er 's middags soms niet eens eten voor hem is. Zelfs een relatie aangaan (Paul is 28 jaar) is voor hem onmogelijk, aangezien hij dan ook nog zijn vrouw en eventuele kinderen moet onderhouden. Hieruit blijkt maar weer dat in Ghana familie erg belangrijk is.
Hawa zelf komt uit een beter milieu: Haar moeder heeft jarenlang in Londen gewerkt als 'teacher'.

Als de NFD-meiden medische hulp nodig hebben, kunnen we gratis gebruik maken van de diensten van een ziekenhuis. Dit ziekenhuis is gesponsord door een Canadese organisatie. Echter……..het kan voorkomen dat de medicijnvoorraad niet op peil is. NFD-girl Raffia, die medicatie nodig heeft voor bronchitis, werd dan ook zonder medicijnen weer teruggestuurd naar het project. Kwestie van……blijven proberen. Niet alleen medicijnen, maar ook alledaagse artikelen zijn regelmatig 'finished'.
Voor wat betreft Raffia……..als 2 blanken met haar mee gaan, dan zal het wellicht makkelijker zijn om de gewenste medicatie te verkrijgen.

In het kader van 'safety first' is het spaarzame office-interieur gemarkeerd met zwarte verf en voorzien van de letters NFD.
Deze methode zie je hier overal en is bedoeld om de verkoop van gestolen spullen moeilijker te maken.

Teacher Paul probeert bij de analfabeten een beetje Engels bij te brengen: Het alfabet; de naam schrijven e.d.
Af en toe zelfs een klein rijmpje:
Rain rain go away;
Go and come another day;
Little children want to play;
Rain rain go away.
Nou ja……………………..Little children……..Onze NFD-meiden zijn tussen de 10 en de 20 jaar.
Maar………… Er is nou eenmaal geen adequaat lesmateriaal!

Medio januari werd de president van Ghana (Kufuor) met veel vertoon binnengehaald in Tamale: Militaire pantservoertuigen, auto's met joelende sirenes begeleidden de presidentiële stoet. Een heel circus dus!
Kufuor bracht o.a. een bliksembezoek aan een voetbalstadion, dat in aanbouw is. Hier zullen in februari 2008 voetbalwedstrijden worden gespeeld, in het kader van de Afrika-cup.

We zijn inmiddels al behoorlijk gewend in onze Moslim-omgeving. De geluiden uit de moskee zijn vertrouwd, maar dat dergelijke geluiden ook als 'ringtone' uit een mobieltje kunnen komen, was voor ons nieuw.

Volgens Hawa is 75% van de vrouwen in noord-Ghana nooit naar school geweest (en 50% van de mannen). Ik sta echter niet in voor deze cijfers, aangezien ze uit de mond van Hawa komen. Bovendien is volgens onze 'landlord' Jacco, het achterhalen van cijfers hier bijna onmogelijk, omdat de cijfers vaak simpelweg ontbreken. Als de gegevens wel beschikbaar zijn, lukt het nog regelmatig niet om deze 'boven tafel te krijgen', aangezien de betreffende personen dikwijls niet aanwezig zijn: 'on travelling'; 'a funeral' enz. (In ieder geval: Legitieme culturele absentie!)

Praten met Hawa over cultuurverschillen blijft altijd verrassend. Kinderen krijgen is heel belangrijk voor de mensen hier.
Dat men geen geld heeft om het 'kroost' te onderhouden, is blijkbaar geen issue.
…………'We don't fear life'…………waren de woorden van Hawa.

Op 23 januari ontstond er tumult. Paniek brak uit. Wat was er aan de hand? Eén van de meiden had aan de achterkant van het NFD-gebouwtje een slang ontdekt. Deze zat verscholen in het hoge gras. Binnen een mum van tijd stormden alle kinderen naar de plek des onheils. Op blote voeten en luid schreeuwend werd driftig met grote brokken steen richting slang gegooid.
Onvoorstelbaar! Het was trouwens de eerste keer dat we met een slang werden geconfronteerd.

Op een zeker moment maakten de NFD-meiden Dees erop attent dat er twee vrienden van haar aankwamen. Wat bleek?
De twee zogenaamde vrienden waren gewoon twee blanken. Maar in de beleving van onze meiden, zijn alle blanken je vrienden als je wit bent! We maakten kennis met de Canadese Sarah en de Duitser Gwenn. Beiden werken in het weeshuis, waar de oma van Hawa de scepter zwaait.
Aangezien Sarah tijd over had, bood ze aan om op NFD te komen helpen. Ze is reeds 4 maanden in Ghana en zal nog een kleine 2 maanden blijven. Zij is uitgezonden via de Canadese organisatie: 'One world global education'.
Ze zal teacher Paul assisteren bij het schrijven van een educatieplan en een 'jobdescription'. Verder hebben we haar gevraagd om alle gemaakte NFD-documenten te toetsen aan een 100% correcte Engelse schrijfwijze.
Toen we Hawa vroegen naar de achtergrond van Sarah (een soort politicologie), was de reactie: 'She has book knowledge!!!!' Sarah zal waarschijnlijk tot half maart op vrijdag aanwezig zijn op NFD.

26 januari maakten we kennis met de Ghanese Esther. Zij is werkzaam bij het 'National Vocational Training Institute'; een Ghanese overheidsinstelling. Ze werkt min of meer voor dezelfde doelgroep als wij. Wellicht kunnen we in de nabije toekomst iets voor elkaar betekenen. In ieder geval zijn de eerste lijnen uitgezet. Netwerken en 'leren van elkaar' zijn instrumenten die we inzetten. Zo gaf ze ons bijvoorbeeld ook de tip om eens contact op te nemen met de 'school for life' en met Colwod (Collaboration with Women in Distress). Een plaatselijke tailor heeft ook connecties met Colwod. De opbrengst van de produkten die bij deze kleermaker worden verkocht, komt ten goede aan deze vrouwenorganisatie. Op de shop van de kleermaker staan de woorden: 'From distress to dignity'…..'Van armoede naar waardigheid!'

De eerste les 'health education', verzorgd door Femke, stond in het teken van de anatomie. Voor onze meiden moest dit natuurlijk erg basaal worden uitgelegd. Onderdelen van een kip fungeerden dan ook als lesmateriaal.

We hebben het misschien al eens gezegd: ……..Nederland is helemaal weg…………..
Soms echter ontkomen we er niet aan…………
Berichten van onze zaakwaarnemer bezorgen ons dan weer even een 'Nederland-gevoel': De 'papiermolen' draait in Nederland gewoon door!
Verder had de januari-storm ook over Venlo geraasd en ervoor gezorgd dat een tweetal dakpannen van ons 'stulpje' waren verschoven. Maar dit valt natuurlijk in het niet bij de ellende en armoede, waar we hier dagelijks mee worden geconfronteerd.
Het leven in Ghana stemt tot relativeren en dat geeft ons rust!

Al enkele maanden zijn we doende om een auto te kopen. Vanwege de slechte kwaliteit en de onbetrouwbaarheid van 'occasions' die hier in Tamale worden aangeboden, hebben we besloten een zogenaamde 'home-used car' aan te schaffen.
Dit betekent dat de auto afkomstig is uit Europa.
Onze contactpersoon (een Ghanese automonteur) zal onze jeep in Accra ophalen en in Tamale afleveren. (Een rit van ongeveer 12 uur). Maar………………………………..het is en blijft Ghana, dus het onderwerp auto werd weer bijgesteld.
Uiteindelijk werd het een auto van een diplomaat uit Accra, die 'm destijds rechtstreeks nieuw in Europa heeft gekocht en 'm in Ghana heeft gebruikt. Onze contactpersoon hoeft nu niet af te reizen naar Accra, omdat een vriend van onze Ghanese automonteur de jeep aflevert in Tamale.

2 NorGhaVo-vrijwilligers van 'onze lichting', (Astrid en Guus), zijn inmiddels vanaf januari niet meer werkzaam in Tamale, maar in Navrongo, in het uiterste noorden van Ghana aan de grens met Burkina Faso. In Navrongo is namelijk door NorGhaVo een computerschool opgericht en daar zijn beiden werkzaam. Tijdens een weekendje Tamale werden wij met een bezoekje vereerd en konden we even bijpraten.

Eind januari is William vertrokken richting Nederland. Hij heeft 5 maanden in Tamale stage gelopen en op kamers gewoond in het gezin van Jacco en Suzy en woonde dus ook op onze 'sharing compound'. Hij zal voor ons in Nederland een pakketje posten. Wij hebben namelijk een cd-rom met foto's meegegeven, die we zullen laten rouleren onder familie, vrienden en bekenden. Foto's doormailen vanaf hier is lastig en de ruimte op de site is beperkt. De 200 foto's geven een impressie van ons leven in Ghana.
Wij werden verblijd met verbandartikelen, naalden, spuiten e.d. die William zelf niet meer nodig had. We zullen dit afgeven bij de Dr. Adam's Clinic (een project van NorGhaVo). Daar kan men het heel goed gebruiken!

Onverwachts verscheen een student van een mangament-opleiding op het project. Hij was erg geïnteresseerd in de doelstellingen van NFD en had een interview nodig voor zijn studie. Natuurlijk zijn we daarop ingegaan. Hij wist dat het heel belangrijk is om deze meiden te motiveren en te blijven stimuleren. Geen gemakkelijke opgave, aangezien de mensen in onze regio (volgens deze student) erg lui zijn. Zelf kwam hij uit de Volta-region en zag duidelijke verschillen met het noorden.

Januari eindigde met een financiële 'opsteker': De vele uren die inmiddels gestoken zijn in fondsenwerving, hebben nu enig resultaat opgeleverd! De betreffende Nederlandse Stichting heeft net als NFD als doelgroep: Grassroot level women in de Derde Wereld.
Uiteraard waren er vele condities. Eén voorwaarde was dat er in Nederland een begeleidingsgroep/vrouwengroep gaat corresponderen met NFD. Ons project is als het ware 'geadopteerd'.
De eerste reactie van Hawa was: 'It's a blessing!'
Natuurlijk zijn we er nog lang niet, maar het geeft de burger in ieder geval weer moed!

Dit was het weer en tot de volgende keer!
Groeten van de Ghana-gangers!