Alle pagina's 

De buurlanden
van Ghana

 


16 november 2004

Tijdens het ontbijt een prettig en waardevol gesprek gevoerd met Hans en Coby. (Een Nederlandse huisarts en zijn vrouw die een paar maanden per jaar in Ghana werken). Aangezien onze ORS op was, zelf een liter gemaakt, op basis van water, suiker en zout.
Geïnformeerd naar 'laundry'- en p.c.-mogelijkheden. We kwamen er vandaag achter dat we in dit guesthouse gebruik kunnen maken van een computer: 3000 Cedis per pagina. Hierna gingen we naar de Barclays-bank, om cash geld op te nemen. Setting: Open balies, pakken geld, open kluisdeuren, geen beveiliging. We besloten om alvast een kaartje in het voren te kopen voor onze tocht van a.s. vrijdag van Tamale naar Kumasi. In eerste instantie dachten we aan de STC-bus. Deze zou echter óf om 7.00 uur óf om 18.00 uur vertrekken. Dit vonden we geen optie. De busrit zou ongeveer 6 uur gaan duren. Gekozen werd voor de Business Travel: Comfortabeler, maar vooral veiliger. Een kaartje werd gekocht. Tijdens onze zoektocht naar geschikt vervoer werden we begeleid door een jongen van omstreeks 13 jaar. Vervolgens werd bij een marktkraampje een typisch Afrikaanse veger gekocht. (Een soort heksenbezem zonder steel). In een plaatselijk restaurantje wachtten we op een jonge knaap (Maikel), die ons had beloofd als 'guide' te fungeren als we iets wilden gaan bekijken.
Maar……dit werd wachten…………wachten………..wachten………zonder resultaat.
Wat is het dan moeilijk om rustig te blijven. Wij moeten echt leren om te relaxen!!!
Aangezien ons dit niet lukte, besloten we om zelf de draad weer op te pakken.

Back to top

Op straat werden we weer aangesproken door de jongen, die ons zojuist had begeleid naar het busstation. Hij vond het leuk om samen met ons naar een lederfabriek te gaan.Er werd een taxi geregeld. In de werkplaats aangekomen, werd besloten om slippers te laten maken: Kiezen vanaf een foto en 24 uur later gereed! Hierna een bezoek gebracht aan de fabriek.
Nou ja, fabriek…..?! Het geheel speelde zich af in de buitenlucht. Tijdens de rondleiding werd verteld dat de dierenhuiden gekocht werden bij de slager. De werkwijze werd belicht:
De huid werd eerst een dag in het water gelegd om zacht te worden; daarna werd het gedompeld in een water/slijpsel-mengsel. Veren en vlees werden handmatig van de huid verwijderd. Kapot gestampte zaden zorgden voor de kleur. Een zoutbehandeling maakte het procédé compleet. De huiden waren afkomstig van koeien, geiten, slangen en krokodillen.

Vervolgens werd koers gezet naar het 'cultural centre' van Tamale. Een bonte verzameling van kraampjes op een pleintje. Hier werd volop Afrikaanse kunst te koop aangeboden.
Ook hier was afdingen weer het devies. Hele mooie kaarten werden gekocht. Uiteindelijk besloten we om de volgende dag terug te gaan. Zoveel moois verdiende meer tijd!
Inmiddels was onze eerdere gids Maikel ook weer opgedoken en nu liepen er twee jongens met ons mee. Plotseling zag Dees de naam Norghavo op een gebouw staan. Wat een toeval!
Even uitleggen…….Norghavo betekent: Northern Ghanian Volunteers. Het is een Nederlandse organisatie die vrijwilligers uitzendt naar Ghana, voor de periode van maximaal 1 jaar. In onze voorbereiding waren we deze organisatie reeds tegengekomen. De vrijwilligers van Norghavo verblijven in gastgezinnen. Volgens een woordvoerder van Norghavo hebben de Nederlanders moeite met het gebrek aan privacy. Daar kunnen we ons van alles bij voorstellen! Met enkele mensen van Norghavo werd kort van gedachten gewisseld. Morgen zullen we hierop terugkomen. De dag werd afgesloten in het plaatselijke restaurantje waar we al eerder hadden gegeten. Op het dakterras hadden we een mooi uitzicht over de stad.
Met 2 jongelui praatten we over de politieke situatie in Ghana. 7 december a.s. zijn er verkiezingen. De 2 belangrijkste partijen zijn: NDC (for a better Ghana) en NPP (so far so good). Terug naar ons guesthouse.

Back to top

17 november 2004
Aan de ontbijttafel zaten vanmorgen Nederlanders en Duitsers. Onnodig te melden dat we dit in Nigeria niet hebben meegemaakt. Na het ontbijt van gedachten gewisseld met een priester van het bisdom, die veel contacten had met SMA-mensen.
De plannen worden bijgesteld. Besloten wordt om toch naar het Mole National Park te gaan.
Dit betekent een verblijf van 2 dagen in bovengenoemd park, met als consequentie dat de reis richting zuiden 2 dagen opschuift. Het reeds gereserveerde kaartje van de Business Travel van a.s. vrijdag (Tamale-Kumasi) werd bij de KTS gewijzigd in een kaartje voor a.s. zondag.
Dat er constant gebedeld wordt is natuurlijk niet meer nieuw voor ons, maar als je tijdens het pinnen op je schouder wordt getikt door een man met slechts een leren lap om z'n middel, kijk je toch even vreemd op!

De afgelopen dagen werd steeds aan ons gevraagd of we de Boabab-boom al hadden gezien.
Aangezien we niet op de hoogte waren van de lokatie, informeerden we hiernaar op straat.
Een behulpzame jongen (Muta) liep met ons mee. Bij de boom aangekomen bleek dat er óf een kola-nut (soort noot) moest worden geofferd óf dat er betaald moest worden aan de chief (stamhoofd, dorpshoofd). In de boom schijnt een python te leven. Deze slang vertegenwoordigt de geest der voorvaderen cq. heiligen. Elke vrijdag om 16.00 uur is het de taak van de chief om de slang uit het hol van de boom te lokken. Volgens het verhaal kan alleen de chief 'praten' met de slang. De chief vertelt middels de slang aan de dorpsbewoners de reden van het onheil dat hun is overkomen. O, o,o; magie is belangrijk in de Afrikaanse cultuur.

Al wandelend zagen we de mensen hun koopwaar aanbieden. Twee nieuwe woorden werden ontdekt: Smock (een typisch Afrikaanse feestelijke blouson) en kinkey (een graan dat opgelost wordt in water). Kinkey wordt net als drinkwater in zakjes te koop aangeboden. Zoals gisteren reeds werd vermeld, stond vandaag wederom Norghavo op ons programma. Nu was wel het juiste aanspreekpunt aanwezig en kregen we een uitvoerige beschrijving van de werkwijze van Norghavo. Kort samengevat kan gezegd worden dat m.b.t. de aard en de duur van de vrijwilligerswerkzaamheden alsmede de accommodatie in principe op maat kan worden geleverd. Het is altijd interessant te horen hoe andere uitzendorganisaties werken.
2 jonge Nederlandse vrijwilligsters vertelden ook hun verhaal. Hierna gingen we naar het 'cultural centre' waar we ons opnieuw vergaapten aan de Afrikaanse kunst. Verschillende leuke dingen werden gekocht. Tenslotte werd de bestelling opgehaald bij de schoenmaker/lederfabriek.
Op het dakterras van een restaurantje werd een hapje gegeten. Niet erg smakelijk als de stofdeeltjes uit de lucht op je bord dwarrelen. Je zult hier maar last hebben van je luchtwegen!
's Avonds Joop Valintin gebeld (de Nederlandse SMA-priester uit Adukrom bij Kumasi) en meegedeeld dat we 2 dagen later komen. (I.p.v. zaterdag zal het maandag a.s. worden). Ook de Nederlandse huisarts en zijn echtgenote gedag gezegd, aangezien zij morgen weer in alle vroegte vertrekken. Verder werd onze 2-daagse tocht naar het Mole National Park voorbereid. En natuurlijk werd er weer aan het verslag gewerkt. Aangezien er hier gebruik kan worden gemaakt van een computer, besloot Dees om tot in de kleine uurtjes door te werken.

Back to top

18 november 2004
Het is weer Lariam-dag. Overigens, vandaag zijn we 9 weken weg!
Tijdens het ontbijt kennis gemaakt met Marjolein, Eva, Chris en Judith: Nederlanders
onderweg in Ghana. Eén van de meiden deed wetenschappelijk onderzoek naar een bepaalde
parasiet die leeft in Afrikaanse darmen. Haar werk had bij de lokale bevolking de opmerking doen ontlokken: 'Kom je vanuit Europa helemaal naar Afrika om onze ontlasting te bekijken?' Anderen hadden computerlessen gegeven. De 'wasboy' gaf de schone was aan ons terug; afgerekend werd met de 'administratie', omdat gebruik was gemaakt van de computer en bij de receptie werd doorgegeven dat we 2 dagen weg zouden gaan. 's Ochtends naar het busstation geweest om buskaartjes te kopen voor vanmiddag. Hier geldt namelijk: Vol is vol en wij Nederlanders zijn nu eenmaal niet gewend om boven op een bus te moeten plaatsnemen of aan de zijkant buiten aan een bus te hangen! Vervolgens internetcafé opgezocht: Er moest weer gemaild worden. Eindelijk eens een internetcafé dat zich in de buurt van onze accommodatie bevindt. Geluncht.

Om 14.30 uur arriveerden we bij het busstation. De bus die ons naar het Mole National Park zou brengen zou om 15.00 uur vertrekken. Inmiddels weten we dat Afrikaanse tijd iets anders betekent dan Europese tijd. (Wij hebben de klok, maar zij hebben de tijd!) De bagage werd op het dak van de bus vastgesjord met touwen.
In de bus maakten we kennis met Catherine uit Canada (Ottawa). Zij had een maand les gegeven in Cape Coast (Zuid-Ghana) en reisde nu 2 weken door Ghana. Ze vertelde dat ze het Voltameer was overgestoken en 2 Nederlandse meisjes had ontmoet. Dat waren dus Marjolein en Eva die wij 's ochtends hadden leren kennen. Hoewel we inmiddels gewend zijn geraakt aan 'public transport' in Ghana, blijft iedere rit toch weer een belevenis op zich. Gevaarlijk blijft het ook in het verkeer. Overal waar de bus stopt, vliegen kinderen op je af die iets willen verkopen. Door de open busraampjes gaat van alles naar binnen: eieren, water, bananen e.d.

Om 20.30 uur arriveerden we bij het Mole National Park. Inmiddels was ons duidelijk geworden dat in het enige motel in Mole geen plaats meer was. Dit i.v.m. een nationale bisschoppenconferentie die van 15 t/m. 23 november zou duren. 3 km. voor Mole in Larabanga was nog een guesthouse, maar ook hier was geen plek meer. Zelfs boven op het dak werd geslapen, maar ook daar kon echt niemand meer bij. Voor Ben, Dees, Catherine en nog 2 Engelstalige meisjes was er geen plaats meer in de herberg. Eerst werd verteld dat we in een tent zouden slapen; doch uiteindelijk kregen we onderdak in een hostel in de bush:
Geen elektriciteit en geen stromend water. Dus………….Overleven maar! Met een lantaarn op kerosine en '2 emmertjes water halen', was het weer improviseren geblazen!
Ook hadden we niets te eten. Dan maar gaan slapen. Morgenvroeg staat de safari gepland!
(Rangers-walk).

Back to top

19 november 2004
Om 5.30 uur werd er opgestaan, omdat de rangers-walk om 6.30 uur zou starten. De afstand van de hostel in de bush naar het vertrekpunt van de safari was langer dan verwacht. Onderweg hielden we een pick-up aan en we mochten achter in de laadbak springen. Dat scheelde tijd! Met een groep van 6 mensen en ranger Samuel (uitgerust met jachtgeweer), gingen we op pad. Iedereen wilde de olifanten zien, maar Samuel hielp ons snel uit die droom! De olifanten zijn het gemakkelijkste waar te nemen in de periode januari-juni. Wel zagen we veel apen en antilopen. Na een wandeling van 2 uur werd de inwendige mens versterkt. Even geen last van bijtende mieren die ons pad kruisten.


In onze groep zat ook een jongen uit Barcelona, die een jaar voor een NGO had gewerkt en het wel leuk vond om via land terug te reizen naar huis. De hangmat was zijn beste maatje! Toch nog even naar het motel gelopen om met eigen ogen te zien wat we in hadden moeten leveren voor de bisschoppen!

Hierna besloten we om Larabanga te bezoeken: een dorpje gelegen op ongeveer 3 km. voor Mole. Larabanga heeft 4000 inwoners. Iedereen is moslim. Met een gammele gehuurde fiets gingen we op pad. Onderweg werden we lastig gevallen door een groepje schoolkinderen. Dit gebeurde op een vervelende manier. Er werd aan ons en aan onze fietsen getrokken. Het gaf een onveilig gevoel. We bevonden ons midden in de bush; in de wijde omgeving was niets te zien en voor geld is men tot alles in staat………………..
We waren dan ook blij toen we in het dorpje arriveerden. Vrijwel meteen kwam er een gids
op ons af. Vraag niet waarom; maar zo werkt dat hier nou eenmaal. Hij noemde ons 'strong' en zag aan onze gezichten dat we erg veel last hadden van de hitte. Eerst werd de dorst gelest en werd er uitgerust. Toen moesten er paraplu's gehaald worden om die 2 'white men' te beschermen tegen de zon. De tocht begon. Behalve de gids was er ook een 'drager': Deze knaap droeg onze spullen. Allereerst werd verteld dat er in het dorpje dringend behoefte was aan klaslokalen. Er waren slechts 3 klassen van de lagere school operationeel. Deze verkeerden echter in erbarmelijke staat. Een ander probleem was de watervoorziening: 3 km. lopen om water te halen is dagelijkse realiteit voor deze mensen. Goede projecten voor onze site dus! Een wandeling door het dorpje leverde leuke contacten op. Er werd door kinderen (gelegen op een schapenhuid) volop gebeden uit de Koran en er werd Arabisch geleerd. De lokale bevolking was heel hartelijk en we werden welkom geheten in de vele lemen hutjes. Natuurlijk moesten we ook de chief begroeten. Onze 'drager'vertelde dat zijn voetbal kapot was. Een nieuwe kostte 40.000 Cedis (nog geen 4 Euro). Smekende blikken richting ons…….
De blote zwarte kindertjes wilden weer allemaal op de foto! De oudste moskee van Afrika werd ook bezocht. Verschillende ingangen voor mannen, vrouwen en de chief. Tenslotte werd de 'mystic stone' bezocht. Afrikaanse traditie en religie komen hier weer samen. In de buurt van deze steen vinden geen dodelijke ongelukken plaats; ook is het een plek om te bidden.

Er werd teruggefietst naar ons onderkomen in de bush. Back to basic! Een vermoeiende dag!
Bij de ingang van onze verblijfplaats was inmiddels een Nederlands stel gearriveerd. Vanuit Nederland waren ze met de jeep naar West-Afrika gereisd. Hun einddoel was Zuid-Afrika.
Ze waren hun potje aan het koken; wij aten brood. O, wat snakken we naar lekker meergranenbrood! Het brood hier is wit, zoet en klef. Toen het donker was zagen we in het gras lichtgevende insekten.

Back to top

20 november 2004
Om 4.00 uur ging de wekker! Om 5.00 uur zou de bus vertrekken terug naar Tamale. Dat vonden we beslist niet erg. De ontberingen stonden in geen verhouding tot datgene wat we hadden gezien. En weer was de rit met het 'public transport' om nooit te vergeten! Mensen opgepropt in een zeer gammele bus. De barre tocht duurde tot omstreeks 10.30 uur. In Tamale stond Muta ons weer op te wachten. (Dezelfde knul die ons afgelopen donderdag ook had uitgezwaaid). Muta: Eén van de weinige kleine gidsen die nooit geld had gevraagd. Sterker nog….Hij begroette ons terwijl hij ons 2 zelfgemaakte kettinkjes aanbood.


Moe en heel vies en vuil arriveerden we in ons guesthouse. Overal zat zand en gruis. Een douche was het enige waar we naar verlangden. De bagage van de afgelopen 2 dagen werd opgeruimd en herschikt met het oog op morgen. Dan gaan we weg uit Tamale en staat Kumasi op de rol. De lunch lieten we ons goed smaken. De smaak van honger had dus slechts even geduurd.

Op het terrein van het guesthouse klampte een gehandicapte jongen in een driewieler ons aan. Hij had 3 nieuwe banden nodig: 25.000 Cedis per band. Echter……Het profiel van de banden leek ons niet slecht………..
De wasjongen van dit guesthouse werd voor de laatste keer ingezet; de taxi voor morgenvroeg werd geregeld; de rekening werd betaald en het verslag werd geschreven. Onder het genot van een drankje in de schaduw werd er gewacht op de jongen van kantoor. Er zou nog even achter de computer gewerkt kunnen worden. Niemand wist waar hij was of hoe lang hij weg zou blijven. Maar om 15.45 uur kon er dan toch begonnen worden. Getypt; iets gedronken; gegeten. Morgen gaan we Tamale verlaten. Op de valreep nog stroomuitval…………

Back to top

21 november 2004
Om 8.45 uur kwam de taxi die ons naar het busstation bracht van de KTS. Geen gammele bus vandaag, maar een busje van de Business Travel. Veel veiliger! Zeker voor een lange rit als vandaag: Van Tamale naar Kumasi is het doel. Toen we omstreeks 7.00 uur- 7.30 uur een fles water gingen vullen en wilden ontbijten, zagen we tot onze verbazing dat Muta (onze behulpzame gids van enkele dagen geleden) inde tuin van het guesthouse was neergestreken, met de bedoeling om ons gedag te zeggen. Later vertelde hij dat hij al vanaf 6.00 uur op ons wachtte! Alvorens te vertrekken werd de wasjongen en de kok bedankt en maakten we tijdens het ontbijt kennis met wederom Nederlanders. Nederlanders in Ghana: Een normaal verschijnsel; Nederlanders in Nigeria zie je echter niet.

Muta ging met ons mee in de taxi naar het busstation van de KTS. Tussen 9.00-en 10.00 uur zou het busje van de Business Travel arriveren. Er gebeurde niets. De tijd werd gedood met praten. Muta vertelde dat er veel lokale talen in Ghana waren. In Accra bijvoorbeeld spreekt men Ga; in Kumasi wordt Ashanti gesproken en in Tamale is de lokale taal het Dagbani. Al met al vertrokken we om 10.30 uur. Weer wilde Muta niets hebben voor de bewezen diensten. Toen we vroegen wat hij van ons verwachtte, zei hij: 'I don't expect anything'. Hij blijft de enige die geld afslaat. Hoewel…….
Na lang aandringen accepteerde hij toch een klein bedrag. Hij kon dan met de taxi teruggaan. Anders moest hij een heel eind lopen en hij had toch ook wel honger…………..
Voor ons volgde een zeer prettige rit. Omstreeks 11.45 uur werd een kwartier gepauzeerd en tegen 14.30 uur arriveerden we in Kumasi. Een fijn onderkomen zorgde ervoor dat we weer even mens konden worden. We zwommen, aten en namen een afzakkertje!

Back to top

22 november 2004
Na het ontbijt een cybercafé opgezocht om onze mails te checken. Snoepvoorraad aangevuld.
(Lekker snoep wordt erg gemist door Dees!) Water gekocht. (Verkrijgbaar in flessen of in goedkope zakjes). Met de taxi naar Joop Valintin: een SMA-priester die al 40 jaar in Ghana werkt. In Adukrom (Kumasi) heeft hij een kerk en een school laten bouwen. (St. Paul's church and St. Paul's school). Omstreeks 12.00 uur waren we ter plekke. We hadden een prettig en informatief gesprek met Father Joop. Nadien werd er geluncht. De kokkin en haar kinderen werden aan ons voorgesteld. De hond liep overal tussen door.
Wij prepareerden ons op de vervolggesprekken, terwijl Father Joop zijn siësta hield. Omstreeks 15.30 uur werd ons gesprek voortgezet. Er werd gepraat tot maar liefst 19.00 uur. Hierna hebben we de kerk bekeken die Father Joop Valintin had laten bouwen. Het materiaal kwam uit Nederland (Westland) en was afkomstig uit de tuinbouw (kassen). Het was een prachtige, multifunctionele kerk. Broodmaaltijd gebruikt en weer verder gepraat.
We waren in gezelschap van een hele fijne gesprekspartner!

Back to top

23 november 2004
Vandaag start onze SMA-exposure-visit. Onze toekomstige uitzendorganisatie SMA heeft ons de mogelijkheid geboden om middels een exposure van 3 weken kennis te maken met de projecten van de SMA in Ghana. We zullen ook onze wellicht toekomstige collega's, de missionaire veldwerkers (de leken-missionarissen), ontmoeten.
Tijdens ons ontbijt namen we afscheid van Father Joop Valintin. Hij moest namelijk naar het ziekenhuis. Zijn chauffeur bracht ons in de jeep naar het busstation in Kumasi, waar de busjes richting Ejura vertrokken. De rit in de Trotro-bus startte omstreeks 10.30 uur. Onderweg werden bananen gekocht via het openstaande busraampje. Omstreeks 12.15 uur arriveerden we in Ejura. Wilma werd gebeld. Wilma en haar man Wim zijn lekenmissionarissen van de SMA. Sinds augustus 2001 wonen zij in Babaso (klemtoon op eerste lettergreep!). In augustus 2005 zijn hun 4 SMA-jaren voorbij. Zij hebben echter bijgetekend voor 2 jaar.
Van Ejura naar Babaso was het nog 4 km. Aangezien Wilma een workshop had en Wim nog niet thuis was, werden we om 12.45 uur in Ejura opgehaald door een zekere Frank. Hij is degene die een landbouwproject leidt. (Hij had zelfs een jaar in Deventer op de landbouw hogeschool gestudeerd). De weg van Ejura naar Babaso was erg slecht. (Babaso: Baba= rivier; so=op). Hun compound bevindt zich in de bush. We zijn in de Afram Plains.

Even na enen werden we welkom geheten door Wilma. We dronken iets en gingen aan tafel.
Deze week zal voornamelijk Ghanees gegeten worden, aangezien de deelnemers aan de workshop van Wilma ook voor ons zullen koken. Normaal gesproken vinden Wim en Wilma het prettiger om zelf te koken. Aangezien de Fufu ons nog steeds niet 'lekker valt', wordt besloten om toch zelf te koken. Overigens, dit is de eerste (en waarschijnlijk ook de laatste) plek waar we water uit de kraan kunnen drinken. Het water wordt namelijk van heel diep opgepompt. Op de compound wonen tevens 2 Filippijnse priesters. Verder is er een watchman aanwezig, die alles in de gaten houdt. Hond Hero draagt ook een steentje bij aan de bewaking.
Ook werd kennis gemaakt met Wim, die het programma van deze eerste week van de exposure-visit vertelde. De projecten van de mensen in de Afram Plains bestaan uit: een pastoraal project (2 Filippijnse priesters Alan en Tony en hoofdkatecheet John); een landbouwproject (Frank); een vrouwenproject (Wilma); een gezondheidsproject (Wilma); een educatieproject (Wim). Doel: Mensen onafhankelijk maken, middels inkomensgenererende projecten.We installeerden ons op onze kamers. Hierna werd onder het genot van een drankje nader kennis gemaakt. De verdere avond werd gevuld met eten, praten en schrijven.

Back to top

24 november 2004
Vandaag gaan we op pad met Wim, aangezien Wilma deze week druk is met haar workshop. Enerzijds is Wilma bezig met inkomensgenererende vrouwenprojecten (bijvoorbeeld het maken van zeep); anderzijds is zij doende om 'basic health'projecten op te zetten. De bedoeling is om mensen bewust te maken, zodat ze zelf veel voorkomende klachten kunnen herkennen en dan weten hoe te (be)handelen. Hierbij valt te denken aan o.a. malaria, diarree e.d. Verder is zij mediator voor het Lilianefonds (gehandicapte kinderen in de Derde Wereld) en runt zij een winkeltje op de compound. Wim heeft projecten in het onderwijs. Op dit moment coördineert hij de bouw van een school. Vandaag gaan we daar een kijkje nemen. Tevens zullen we een vergadering bijwonen: PTA (Parents Teachers Association); een soort Oudervereniging. Een rit per jeep van 1½ uur bracht ons naar het bush-dorp Congo-3.
Onderweg riepen de mensen voortdurend: Oburoni……Oburoni…..(White men).


In het bush-dorp bezochten we de oude school en de nieuwe school in aanbouw. Hoewel we
elders al vele scholen hadden gezien, behoorde de oude school tot één van de slechtsten: Een
dak van stro; het woord schoolbanken is hier niet op z'n plaats: Een combinatie van losse
keien en losse planken. Een vloer was er niet: De kinderen zaten gewoon op het zand. We maakten kennis met de 2 enige leerkrachten (Samuel en Salomon) en besloten een kijkje te nemen in de kleine ruimtes, waar geprobeerd werd om les te geven. Al bukkend gingen we naar binnen. Op ons verzoek zongen de kinders enkele liedjes. Behalve een school zal er ook een toiletgebouw gebouwd worden en tevens huisvesting voor de leerkrachten. De bouw van de school verloopt niet echt voorspoedig. De lokale bevolking moet de arbeid leveren, maar een hoog verzuim heeft tot gevolg dat de continuïteit van het bouwproces in gevaar komt.
Een hot item voor de vergadering dus!

Zoals gebruikelijk werden we voorgesteld aan de plaatselijke chief. Wederom bukkend gingen we z'n huisje binnen en namen plaats op de grond. Eerst werden onze namen gezegd en daarna werd onze naamdag genoemd: Ben (een man op zondag geboren) heet: Kwesi;
Desirée (een vrouw op dinsdag geboren) heet: Abena.
De chief zou even later ook de vergadering bijwonen. Uiteindelijk waren er ongeveer 22 belangstellenden voor de 'meeting'. Bijna 2 uur lang werd onder een boom op kleine houten bankjes gesproken over wie er verantwoordelijk is voor de verschillende deeltaken. Snel werd duidelijk dat men wilde afschuiven. Afgesproken werd dat de onderwijzers zouden gaan registreren wie er verzuimd hadden. Deze gegevens zouden doorgespeeld worden richting chairman en uiteindelijk richting chief, die dan de boosdoeners op het matje zou roepen.
Een ieder kon zich in dit standpunt vinden. Er werd gesproken in de lokale taal (Twi) en er werd vertaald in het Engels. Toen de vergadering ten einde was, werd er pito (een lokaal bier) gedronken uit een kalebas. Nadat er afscheid genomen was van iedereen, vertrokken we richting 'huis'. De laadbak van de jeep zat vol met kinderen die in een ander bushdorp woonden en een eindje meereden. Ook onderweg sprongen er nog diverse mensen in de jeep of in de laadbak. Eenmaal thuis werd er geschreven, gegeten en gepraat.
Het was een waardevolle dag geweest.

Back to top

25 november 2004
Vandaag staat de rondleiding over de compound op de rol en een gesprek met de vice-regionaal van de SMA, Father Koos Janssen. Onder leiding van een zekere Moses werd de compound verkend. We zagen een graanschuur, een bank (Credit Union met 857 leden); een winkeltje; een kippenfarm (in aanbouw); een bijenfarm; een kapel; een rustplek e.d.
Frank (die het landbouwproject leidt), probeert de jeugd ervan te overtuigen dat 'farming' wel degelijk 'business' is. Het ecologisch boeren, het omgaan met dieren zou passen bij de doelgroep. Ook school drop-outs en gehandicapten zouden bij het project betrokken kunnen worden. Al wandelend over de compound zagen we 2 aapjes: de ene zat met een touw vast aan een boom; de andere genoot van de vrijheid in de boom.
Toen was het tijd voor John geworden (de hoofdkatecheet die het pastorale project leidt).
Hij vertelde dat de hele 'community' uit zo'n 40 dorpen bestaat. Het pastorale team doet werk in ongeveer 26 dorpen. Hierbij moet gedacht worden aan het verzorgen van godsdienstlessen, het organiseren van kooraktiviteiten e.d. Tussen 1989 en 2004 zijn er 12 SMA-priesters werkzaam geweest op de compound van Wim en Wilma.

Na de rondleiding een gesprek gehad met de vice-regionaal van de SMA, Koos Janssen. Het
blijkt gebruikelijk te zijn om aan het begin en aan het einde van de exposure een gesprek te
hebben met de regionaal of de vice-regionaal. We vertelden over onze ervaringen tot nu toe en spraken over onze toekomst bij de SMA. Koos is een Nederlandse SMA-priester uit Rotterdam, die werkzaam is in Accra (Zuid-Ghana). Een fijne man om mee te praten.
's Middags waren we vrij. Ben trok zich terug om te lezen; Dees kon de laptop van Wim en Wilma gebruiken om te typen. Tegen het einde van de middag met z'n allen iets gedronken. Samen met Koos, Wim en Wilma werd er gegeten en volop van gedachten gewisseld.

Back to top

26 november 2004
Aangezien priester Koos aanwezig was op de compound van Wim en Wilma in Babaso, kon hij de voorganger zijn in de H. mis van 7.00 uur. Na het ontbijt vertrok Koos weer.
Vandaag staat Njaya op de rol. Dit is een ander bush-dorp. Hier moet een derde leerkracht aangesteld worden op de lagere school. De betreffende knaap moest zich presenteren bij de chief van het bush-dorp. Ook een familielid van de onderwijzer werd geïntroduceerd bij de chief. Men vindt het belangrijk om te weten uit welk 'nest' de docent komt. Een soort mini-antecedentenonderzoek dus.

Hierna hebben we gesproken met de deelnemers van één van de vrouwengroepen van Wilma.
(Betreft: Een inkomensgenererend project: Het maken van zeep). Onder leiding van een tolk (een leerkracht van school) vond het gesprek plaats. De vrouwen kunnen namelijk geen Engels praten en communiceren onderling in de lokale taal. Conform de Afrikaanse gewoonten stelden de dames zich aan ons voor: Eén voor één liepen ze (al heupwiegend) naar ons toe om een hand te geven. Wij introduceerden onszelf en stelden vele vragen:
Hoe lang wordt er al zeep gemaakt? Hoe wordt zeep gemaakt? Wordt de zeep verkocht? Hoe vaak komen de dames bij elkaar? Is er maar 1 kleur? 1 vorm? Willen ze nog andere dingen leren? Enz. enz. Het procédé werd uitgelegd: 2 kopjes soda in water doen (gedurende 3 dagen); de 12 kopjes water laten koken; af laten koelen; laten koken in palmolie (24 flessen); laten afkoelen; laten koken in palmpittenolie (4 flessen); de vijfde dag is het klaar. Dan is het hard geworden en wordt het gesneden. De vrouwen bleken erg leergierig te zijn…………
Ze wilden ook wel leren om biscuitjes te maken en kleding maken was ook wel een goed idee!(Bijvoorbeeld tie & dye: een bepaalde weeftechniek).
Terwijl wij aan het praten waren met de vrouwen, regelde Wim bouwmaterialen.
Nadat het gesprek beëindigd was, werd er een wandeling door het bush-dorp gemaakt.
Eénmaal 'thuis' werd de laptop van Wim en Wilma weer gebruikt om het verslag te typen.
Ben deed met Wim enkele boodschappen in Ejura. Eén persoon waar naar toe moest worden gegaan, bleek ziek te zijn……….Gebeten door een aap!
Er werd nog wat gelezen en weer was er een dag voorbij……………

Back to top

27 november 2004
Workshop Wilma bijgewoond: Health Course.
How to reduce diseases? (Problem-Cause-Solution).
Key-points to note when forming a health group.
How to form a health group?
Key-ponts health talk e.d.
Behalve door Wilma, werd er ook lesgegeven door 2 Afrikaanse collega's. De manier waarop dit gebeurde was goed en boeiend. We spraken met de docenten en de cursisten en er werden foto's gemaakt. Dees was geïnteresseerd in het lesmateriaal en kreeg een pakketje aangereikt.

Terwijl wij deelnamen aan de workshop van Wilma, was Wim op een secondary boarding school aan het regelen dat enkele muren voorzien zouden worden van 'art'. Deze school was nieuw gebouwd en binnenkort zou de opening plaatsvinden. Twee studenten waren wel bereid om de kale muren op te fleuren met o.a. de wereldkaart, de landkaart van Ghana en/of het alfabet. Vanavond zouden ze bij ons in een gastenkamer blijven slapen, zodat ze morgenvroeg richting school konden gaan om te starten met de werkzaamheden.
Er werd een hapje gegeten; er werd gewassen; geschreven; getypt; gepraat e.d.
's Middags was het water op; het moest opgepompt worden. Aangezien we afgelopen donderdag de winkel op de compound (tijdens de rondleiding) hadden overgeslagen, hebben we deze vanmiddag bekeken. Voornamelijk schoolspullen, religieuze spullen en tie & dye-stoffen konden hier gekocht worden. Toen kwam er bezoek: We maakten kennis met Wilfried Kouijzer, een Nederlandse SMA-priester uit Breda, die zijn opleiding had gevolgd in Ghana en nu werkzaam was in Mampong.

Mensen blijven in-en uitlopen bij Wim en Wilma: Onder het eten, 's avonds; het gaat de hele dag maar door. Vanavond een probleem met iemand die op de universiteit van Cape Coast (Zuid-Ghana) niet mee mocht doen aan een bepaalde test, omdat er geen geld zou zijn betaald. Wim schreef dus weer een brief 'op poten'. Betaling was wel degelijk geschied.
Wij bekeken een cd-rom over het werk van Wim en Wilma in de Afram Plains. Voor mensen die het werk van deze missionaire veldwerkers niet met eigen ogen hebben gezien, geeft deze cd-rom een heel goed beeld van hun werkzaamheden. We hebben voorgesteld om deze beelden te laten plaatsen op de site van de SMA.

Kikkers op de galerij; salamanders en hagedissen tegen het raam…….Een inmiddels vertrouwd beeld………………….

Back to top

28 november 2004
's Ochtends naar de kerk geweest in het bush-dorpje Babaso. Aangezien er geen priester aanwezig was (de Filippijnse priesters op de compound zijn namelijk deze week in Winneba, i.v.m. een congres en zullen in de loop van de dag pas terugkeren), deed hoofd-katecheet John de mis. Ben en Dees werden door hem uitgenodigd om naar voren te komen, zodat we onszelf konden introduceren. Voor Afrikaanse begrippen was de mis kort en tam.
Hierna werd p.c.-werk verricht; gelezen e.d. 's Middags werd in Ejura (4 km. van Babaso) een feestje bijgewoond, i.v.m. het vertrek van een direkteur van een soort gezondheidsdienst. (A Send off party in honour of Miss Rosalia Nancy Nane). Veel ceremonie; veel hiërarchie; veel speeches; veel muzikale omlijstingen; veel eten en drinken; veel cadeautjes enz.
Kortom: Veel vorm en weinig inhoud! Na verloop van tijd hielden we het voor gezien en gingen we met ons vieren (Wim, Wilma, Ben en Dees) een pilsje drinken in een plaatselijke kroeg. Er werden nog enkele boodschappen gedaan en toen werd huiswaarts gekeerd.

Inmiddels waren de Filippijnse priesters ook weer teruggekeerd en maakten we kennis met Father Alan en Father Tony. 's Avonds na het eten werd er plotseling bij Wim en Wilma aan de deur geklopt. Er klonk geschreeuw, gehuil en gejammer. Er stonden 2 vrouwen aan de deur met 5 kinderen. Eén van de kinderen was gebeten door een schorpioen. (Zwart, groot, doch ongevaarlijk). Dit in tegenstelling tot de rode, kleine, maar gevaarlijke schorpioen.
Wilma bood eerste hulp.

Back to top

29 november 2004
's Morgens 'morning devotion' in de kapel meegemaakt: Zingen, bidden, lezen, stil zijn, delen. De koffers werden weer ingepakt. Vanmiddag vertrekken we namelijk richting Kumasi. We zullen in het plaatsje Fumesua Father Charles gaan bezoeken.Voor het zover was, werden eerst de Filippijnse priesters gedag gezegd, die op de compound bij Wim en Wilma wonen. Toen we daar naar toe liepen, werd Dees plotseling gebeten door………een aap! Op de compound van Wim en Wilma leven 2 apen. Eén van beiden vertoeft vrij in een boom; de ander zit vast aan een touw aan een boom. Laatstgenoemde aap vond het blijkbaar nodig om in de rechter knieholte van Dees te bijten. Gelukkig beet hij niet door, zodat zij met de schrik vrij kwam en niet naar een dokter hoefde.
Wim, Wilma, Ben en Dees vertrokken in de jeep. Onderweg moesten nog verschillende dingen geregeld worden: De geleende materialen van de workshop moesten teruggebracht worden naar het ziekenhuis; post werd op de bus gedaan; de garage werd bezocht e.d.
Ook stond het internetcafé in Mampong op de rol. Aangezien er geen verbinding was met de provider, lukte dit laatste niet. Verder maar weer.

Toen we arriveerden bij Father Charles (St. Anthony's Catholic Church in Fumesua), leek het erop dat er niemand thuis was. Wij namen even plaats op het terras, terwijl Wim weer even naar een garage ging, omdat de ventilator van de auto niet functioneerde. De schade bleek mee te vallen: Slechts een loszittend contact.
Plotseling hoorden we gestommel en kwam Father Charles naar buiten: Hij had z'n siësta gehouden. We maakten kennis en dronken iets. Na een tijdje besloten we om toch nog een internetcafé te bezoeken. We hadden pech: Nummer 1 was gesloten, nummer 2 werkte niet optimaal. Andere keer beter! Terug naar Father Charles waar we genoten van een lekkere maaltijd. Buiten zitten behoorde niet meer tot de mogelijkheden: Te veel muskieten.
Wim en Wilma vertrokken richting Father Joop in Adukrom, terwijl Ben en Dees de nacht zouden doorbrengen bij Father Charles in Fumesua. Beide plaatsen liggen vlakbij Kumasi in midden Ghana. Aangezien Father Charles 's avonds weg moest, gingen wij al om 20.00 uur slapen. Morgen gaan we naar Cape Coast.

Back to top

30 november 2004
Om 8.00 uur kwamen Wim en Wilma ons ophalen. (Zij hadden overnacht bij Father Joop in Adukrom en wij bij Father Charles in Fumesua). Na een heerlijk ontbijt vertrokken we. Aangezien Father Charles al vroeg op pad was gegaan, konden we hem niet persoonlijk bedanken en gedag zeggen. Dan maar een schriftelijk bedankje achterlaten. Het personeel beloofde het hem te geven. Onze lange autorit naar Cape Coast begon. (Ongeveer 4 uur rijden).

In de auto werd gelezen over Ghana: Over de vele lokale eet-tentjes bijvoorbeeld (de chop-bars); over de vele streekgerechten. Een greep hieruit: Roast Plantain and groundnuts; Hausa coco (spicy porridge); Khebabs; Fufu; Fried yam and turkey tail; Ga Kenkey (which is made from corn); Keleweletripe plantain; Omo Tuo (rice balls); Waakye; Banku (like Kenkey); Stews Kontomere e.d. Ook de belangrijkste bevolkingsgroepen passeerden de revue:
De Akan (spreken Twi en Fante; ongeveer 45%); Ewe (16%); Ga Adangbre (9%) en Hausa (16%).

Samen met Wim en Wilma werd er onderweg geluncht. Tegen 13.30 uur kwamen we op de plaats van bestemming aan: SMA-house/Eco-office (Environmental Concern Office) in Cape Coast (West Adisadel). Hier wonen Father Rob(ert) en Father Jacques.

Father Rob(ert) houdt zich voornamelijk bezig met het eco-gebeuren: Ghanezen bewust maken van het milieu-aspect. Dit in relatie tot het Scheppingsverhaal. Father Jacques is aktief op het gebied van bijbelstudies.

Na iets gedronken te hebben, namen we voorlopig afscheid van Wim en Wilma. (A.s. weekend zullen we beiden weer zien, i.v.m. het leken-missionarissen-weekend in Winneba).
Wij zochten onze kamers op (gescheiden slapen!). Op deze plek zullen we blijven tot vrijdag.
De verdere middag hebben we gepraat met Father Rob. Natuurlijk ging het weer over de SMA. Wij blijven moeite houden met het (in onze ogen overdreven) religie-aspect en we bespreken dit met de priesters. Wij voelen ons meer verbonden met de 'doing church' in plaats van de 'praying church'. De West-Europese priesters begrijpen dit volkomen; Afrikaanse priesters echter vinden dat veel te weinig. Hoe zal dit straks gestalte krijgen tijdens de opleiding van de SMA in Nederland en daarna tijdens de praktijk in Afrika?
Dat we voor enkele jaren zullen gaan werken in een Derde Wereldland, staat voor ons als een paal boven water; de uitzendorganisatie echter komt een beetje op losse schroeven te staan.

Tegen het einde van de middag met Father Rob naar een internetcafé geweest. Het opleidings/vormingscentrum van de SMA (het CMPA) werd teruggemaild. We hebben namelijk een uitnodiging gekregen om in januari a.s. onze exposure-bevindingen te komen vertellen in Cadier en Keer. De huidige groep (die eind februari 2005) uitgezonden zal worden, had hier namelijk om gevraagd. Natuurlijk gaan we gehoor geven aan hun verzoek.
Toen we terug kwamen, maakten we kennis met Father Jacques. Op de gespreksstof van vanmiddag werd voortgeborduurd. Samen gingen we aan tafel. Na het eten wilden we even onze kamer opzoeken, doch de deur (die dicht, maar niet op slot was), was met geen mogelijkheid meer open te krijgen. Het slot (van hele slechte kwaliteit), was van binnen uit helemaal verpulverd. Met 'grof geschut' van Father Rob werd de deur opengebroken.
Hoewel we erg moe zijn, gaan we toch maar even om 21.00 uur naar de 'social talk'. In SMA-land schijnt dit gebruikelijk te zijn. Ook werd er nog geschreven en werd de was gedaan in 3 teiltjes met koud water…………..

Back to top

1 december 2004
In een cybercafé een diskette naar de webmaster verstuurd: Eindelijk kunnen de mensen weer 2 weken bijlezen. De rest zal waarschijnlijk thuis afgemaakt worden. Tevens foto's op een cd-rom gebrand, zodat we weer ruimte krijgen om te fotograferen. En natuurlijk weer mails beantwoord. Tenslotte nog een blik geworpen op enkele Nederlandse kranten…..
Het is moeilijk om het Nederlandse nieuws te plaatsen. De Afrikaanse setting is daar debet aan. Taxi genomen naar de stad: Winkel 'global mama's' bekeken: Een winkel, opgezet in het kader van een inkomens-genererend vrouwenproject. En……de zee gezien! Even terug naar een leven buiten de missionaire setting! De 'tailor' in de buurt werd ook nog bezocht.
Dagelijkse beslommeringen vulden de rest van de dag.
's Avonds kwam Father Jacques ons vertellen dat hij via de wereldomroep had vernomen dat prins Bernhard was overleden.

Back to top

2 december 2004
Na het ontbijt Father Jacques gedag gezegd. I.v.m. zijn werkzaamheden zal hij pas zaterdag a.s. terugkeren, terwijl wij morgen voor de lunch richting Winneba vertrekken. 's Ochtends de laptop van Father Rob gebruikt. Alles wat hier nog getypt kan worden, is meegenomen. Als we over 14 dagen thuis zijn, wacht ons nog genoeg werk om af te maken.

Omstreeks 10.30 uur een discussie gevoerd met het eco-team van Father Rob als het gaat om de milieuproblemen in Ghana. Iedereen van het eco-office was aanwezig. Enige achtergrondinformatie: The mission of Eco-Office is to help people of all faiths to become more aware that the care for the earth is a shared responsibility that has to be learned and lived.
Consider the:
- land: it is now bare, infertile.
- water: it is polluted, choked, drying up.
- air: it is unwholesome.
- plants: they are being destroyed.
- animals: they are endangered.
- humans: they suffer and cause suffering.
De mensen geloven in hun werk; echter….. er is nog een lange weg te gaan!
Na het gesprek pakte Dees de draad weer op achter de p.c. en Ben ging een blokje om. Niet gedacht dat er vandaag nog zoveel getypt kon worden. Snel opslaan op diskette, zodat er a.s. week toch weer iets verzonden kan worden richting Nederland. Na de lunch naar de 'tailor'.
Kleine karweitjes werden verricht en een plaatselijke bar werd bezocht. Ook werd er van gedachten gewisseld met Father Rob. Ben heeft last van een flinke verkoudheid en verder zijn we allebei erg moe. Ons hoofd zit vol…….en vol is vol…………..

Back to top

3 december 2004
Omstreeks 10.30 uur vertrokken we (Father Rob, Ben en Dees) vanuit het SMA-house/Eco-office in Cape Coast (West Adisadel) naar het SMA-huis in Winneba. Hier zetelt het 'hoofdgebouw' van de SMA. Normaal gesproken begint een SMA-exposure vanuit Winneba (zuiden). In ons geval echter was het logischer om ter hoogte van Kumasi te starten (midden), in Babaso, vlakbij Ejura, in de Afram Plains bij Wim en Wilma, omdat we op de terugweg waren van noord naar zuid-Ghana en voorbij Kumasi kwamen. De autorit Cape Coast-Winneba zal ongeveer 2 uur in beslag nemen. Onderweg vertelde Father Rob verschillende dingen die gaande de jaren veranderd waren in Ghana. Zo was de kwaliteit van het onderwijs bijvoorbeeld sterk achteruit gegaan; de infrastructuur daarentegen gaat nog steeds vooruit.

Dit weekend zal in Winneba het leken-missionarissen-weekend van de SMA plaatsvinden. We zullen dan van gedachten kunnen wisselen met de mensen uit het veld; onze 'collega's', de missionaire veldwerkers. Ook Wim en Wilma zullen we dan weer zien.
Omstreeks 12.10 uur arriveerden we in Winneba. Samen met Wim en Wilma dronken we iets. Toen maakten we kennis met Liesbeth en haar dochtertje Fati. De lunch werd genuttigd en na afloop hiervan namen we afscheid van Father Rob, die weer terug moest naar Cape Coast. We installeerden ons op onze kamer. Even gewandeld.
In de loop van de avond maakten we kennis met de nieuwe Regionaal Father Hope Klutsey; een Ghanees. Ook ontmoetten we Henriet (via 'Horizon Holland' is zij een half jaar werkzaam in Ghana) en natuurlijk zagen we de lekenmissionarissen van de SMA. Volgens sommige missionaire veldwerkers heeft de afkorting SMA vele betekenissen. Allerlei varianten passeerden de revue: Samen Maar Alleen………….Sukkel Maar Aan…………..
Steeds Meer Auto's! (Grapje!)………….
Voor de SMA in Ghana zijn op dit moment werkzaam:
Wim en Wilma, Liesbeth, Colinda, Theo, Peter-Paul: 6 Nederlanders.
De Nederlandse SMA zendt 4 jaar uit; bijtekenen is na 4 jaar mogelijk voor maximaal 2 jaar.
Loïc en Hélène, Jean-Xavier en Marie: 4 Fransen.
De Franse SMA (FLM/DDC) zendt 2 jaar uit ; je kunt echter net zo lang blijven als je wilt.
Sue, Giny, Steve : 3 Amerikanen.
De Amerikaanse SMA zendt 3 jaar uit; maar ook hier is het einde in principe open.
De avond werd gevuld met het doornemen van het weekend-programma en er werd volop gekletst. We verkeerden in leuk gezelschap. Het religie-aspect lijkt erg mee te vallen.

Back to top

4 december 2004
Het ochtendprogramma bestaat uit: Verdere invulling exposure van Ben en Dees; introduktie Ben en Dees en bespreking werkzaamheden van de lekenmissionarissen. Verliep prima.
Hierna echter kregen we de schok van ons leven: De nieuwe Regionaal ( De Ghanees Hope Klutsey), die sinds 2 maanden de scepter zwaait, introduceerde het nieuwe SMA-beleid:
-Lekenmissionarissen moeten elke zondag naar de kerk.
-Lekenmissionarissen worden geacht deel te nemen aan de 'morning prayers'.
-'Community life' staat hoog in het vaandel: Samen leven onder 1 dak.
Het religieuze aspect van de SMA was voor ons altijd al een heikel punt. Het gewijzigde beleid van Hope Klutsey betekent voor ons een enorme beknotting van de vrijheid.
We vragen ons af in hoeverre deze wijzigingen worden gedragen door de groep. Tijdens de lunch was iedereen in elk geval erg down. Na de siësta wordt het nieuwe beleid opnieuw besproken. Dit keer zonder Hope Klutsey. Het roept vele vragen op.

De groep valt uiteen in 2 partijen: De 'doing church' en de 'praying church'. Het moge duidelijk zijn dat wij tot de eerste groep behoren. Na 'supper' hebben Ben en Dees alleen een gesprek gevoerd met Hope Klutsey. Aangezien wij op exposure zijn, hebben wij duidelijk een andere rol dan de lekenmissionarissen nu. Zij zijn reeds verschillende jaren aktief in Ghana en hebben tot nu toe gewerkt onder het beleid van een Nederlandse Regionaal. Zij zijn dus niet gewend aan de strakke SMA-regels m.b.t. de kerk. Hope Klutsey echter houdt vast aan het nieuwe beleid. Wij kunnen ons hierin niet vinden. Toen Dees ter sprake bracht dat het overdreven religieuze aspect wel eens funest zou kunnen zijn voor de ontwikkeling van de Afrikaanse mensen, reageerde Hope met: 'Don't say that'…….
Have hope………..Have courage………….!!!
We vragen ons nu af of we de juiste organisatie hebben gekozen. We voelen ons teleurgesteld.
De SMA Nederland is prima. Deze organisatie hebben we gekozen vanwege het goede voorbereidingsprogramma. De SMA Ghana is echter een ander verhaal. We vragen ons af of de SMA-mensen die in Kenia en Tanzania zitten, hier ook hinder van gaan ondervinden. Natuurlijk accepteren en respecteren we de waarden en normen van de Afrikaanse kerk, maar onze eigen beleving hierbij mag geen beknotting worden van onze vrijheid. We willen niet geperst worden in het kerkelijke Ghanese keurslijf. (Of zoals Ben het zegt: 'Ik mag geen versleten knieën krijgen van het knielen!) Voor ons is het alleluja-gehalte echt te hoog!!!
De Sinterklaasavond die vanavond op de rol staat, laten we maar aan ons voorbijgaan. We zijn niet in de stemming. Voor onze deur liggen 2 surprises………………

Back to top

5 december 2004
Vanmorgen werd de hele groep geacht om 8.00 uur in de kerk te zijn. (De kerk die hoort bij de universiteit van Winneba). Na de mis (omstreeks 9.30 uur) gingen we naar een leuke lokatie in de buurt van de zee. Hier zouden we blijven tot ongeveer 15.00-15.30 uur. De wijzigingen in het SMA-beleid werden weer uitvoerig besproken. De lekenmissionarissen vonden het erg dat dit een negatieve stempel had gedrukt op hun weekend en op onze exposure-visit.
Omstreeks 16.00 uur waren we weer 'thuis'. Iedereen vertrok en wij hadden het rijk alleen.
Eindelijk privacy. Door 'religion' en 'community' hing er een schaduw over de afgelopen dagen.

Back to top

6 december 2004
Vandaag staat het Liberiaanse vluchtelingenkamp Buduburam op de rol. Dit kamp bestaat sinds oktober 1990. I.v.m. de oorlog in Liberia (Kerst 1989) vluchtten de mensen van Liberia via Ivoorkust naar Ghana. Het kamp startte met 400 vluchtelingen; momenteel verblijven er ruim 40.000 mensen. Waar nu het kamp is, was vroeger een klein dorp. Het dorpje is volledig opgegaan in het kamp. Buduburam dus…………..(Daybreak Compound SMA Mission Project Technical and Vocational Training Center). Lekenmissionaris Liesbeth kwam ons halen. Zij werkt in Buduburam, o.a. als coördinator van de technische school. Ook Henriet reed mee. (Zij werkt een half jaar in Buduburam via organisatie Horizon Holland en woont net als wij momenteeel op de SMA-compound in Winneba). De autorit duurt een uur. De weg is erg slecht. Dat wordt weer ….hobbelen…..hobbelen…..hobbelen.
Ook lekenmissionaris Steve werkt in Buduburam en wel op de dovenschool. Deze school was nu echter gesloten. Wel zagen we Steve met enkele dove kinderen gebarentaal spreken.
Plotseling excuseerde Steve zich: Hij moest namelijk bonussen uitbetalen aan docenten die op tijd waren gekomen; de beste les hadden gegeven e.d. Nou ja zeg……………..
Henriet liet ons haar zeefdrukproject zien. Aan dit project nemen vele tienermoeders deel: Meisjes van 15-16 jaar; kind aan de borst en onderwijl kerstkaarten makend…………..


Ook zagen we een werkplaats waar oude computers werden gerepareerd; een ruimte waar leerlingen konden leren typen, als voorbereiding op computerlessen; een naai-atelier; een plek waar zeep werd gemaakt e.d. Tevens werd verteld over een 'farmers-project'. Deze inkomens-
genererende projecten zijn bedoeld om mensen op weg te helpen bij terugkeer naar Liberia.
('You have to give them the line; not the fish!')
Vervolgens bezochten we de technische school. Veel vaardigheden konden hier geleerd worden: Autotechniek; technisch tekenen; timmeren; elektrotechniek; het loodgietersvak; 'agriculture skills'enz. Ook dit moet worden gezien in het kader van het terugkeerbeleid.
Ook een lagere school en een middelbare school ontbraken niet op de compound van het kamp. Hierna stond de kliniek op de rol. Het St. Gregory's ziekenhuis wordt (net als enkele andere projecten op het kamp) financieel ondersteund door UNHCR (Verenigde Naties).
4 lekenmissionarissen uit Frankrijk (FLM; soort Franse SMA), zijn werkzaam in dit ziekenhuis (2 van hen als arts). In februari 2005 zal 1 Frans echtpaar na 2 jaar vertrekken; het andere Franse stel zal hun taken overnemen. Er werd ons verteld dat een consult 2000 Cedis kost (ongeveer 20 Eurocent); in geval van een 'emergency' moet 10.000 Cedis worden betaald. We zagen o.a. de onderzoekskamer, het laboratorium, de apotheek, de verloskamer (ongeveer 45 bevallingen per maand, waaronder veel tienermoeders).

Ter afsluiting bezochten we nog het vrouwencentrum. (Skill center for women). De vrouwen konden hier o.a. leren metselen en technisch tekenen. Verder werden cursussen gegeven op het gebied van kleding maken, tie & dye e.d. Zelfs kinderopvang was aanwezig. Op de valreep spraken we nog met iemand van 'peer counseling'; een soort maatschappelijk werk. Het moge duidelijk zijn dat er een enorme armoede heerst in het kamp. Het is er vies en smerig. Overal ligt afval. Er wordt niets opgeruimd. In deze vreselijke situatie leven sommige mensen hier al vanaf 1990. Kinderen zijn er geboren; denken dat ze in Liberia zijn…………..
Met de trotro keerden we huiswaarts (Henriet, Ben en Dees). 's Avonds gepraat met Father Hope en Henriet. Tevens Liesbeth gebeld. Afgemeld voor een tweede dag in het Liberiaanse vluchtelingenkamp. Vandaag hadden we reeds alles van Buduburam gezien.

Back to top

7 december 2004
Vandaag zijn er verkiezingen in Ghana. 7.400 observanten zijn er op uitgestuurd om er op toe te zien dat de verkiezingen volgens de regels verlopen. Op de binnenplaats van het SMA-huis in Winneba (ons verblijfadres) was een stembureau in de open lucht gevestigd. Aangezien we gisteren al het hele programma hadden doorlopen in het vluchtelingenkamp Buduburam, konden we vandaag naar eigen goeddunken invullen. Even bijtanken; maar ook weer voorbereiden op het vertrek van morgenvroeg naar Accra. We zullen dan al omstreeks 5.00 uur vertrekken! De tijd vandaag wordt besteed aan wat computerwerk in een internetcafé en een wandeling richting zee. 's Avonds kwam Father Jacques uit Cape Coast op bezoek in Winneba. Ook hij gaat morgen naar Accra, i.v.m. de Brésillac-dag (Grondlegger SMA) en het 50-jarig priesterjubileum van 2 Nederlandse missionarissen.

Back to top

8 december 2004
8 december is het Brésillac-dag. Vandaag wordt de 148e verjaardag gevierd van de grondlegger van de SMA: Brésillac. Tevens wordt vandaag het gouden priesterjubileum gevierd van de priesters Willie Zijlstra en Sjef Cramers: Beide Nederlandse missionarissen werken reeds 50 jaar in Ghana. Om 5.15 uur vertrokken we uit Winneba, met als eindbestemming het SMA-huis in Accra. Om 7.15 uur arriveerden we bij de dame die de catering moest verzorgen voor het 50-jarig priesterjubileum. De taart werd in de auto van Father Hope gelegd en de rit werd vervolgd.

Om 8.00 uur kwamen we op de plaats van bestemming aan. In het SMA-huis in Accra werd ontbeten en maakten we kennis met Father Willie en Father Sjef, de beide feestelingen en met hun familie. Na het ontbijt ging iedereen richting kerk. De H. mis werd opgedragen in de kerk van het seminarie. Na de viering, volgde een receptie en een feestje in de tuin van het SMA-huis. Er werd gegeten, gedronken en er was muziek. Natuurlijk ontbraken ook de toespraken niet. Tevens waren alle lekenmissionarissen van de SMA van de partij. Na afloop bracht Father Jacques ons naar het centrum van Accra. Voor het laatste stuk werd een taxi genomen.
We zullen namelijk de aankomende week in de flat van Peter-Paul verblijven. Peter-Paul is ook een lekenmissionaris van de SMA en is getrouwd met de Ghanese Alice. Zij hebben een drieling van bijna 2 jaar: Keith, Ida en Sebastian. Ook de moeder van Alice en een nichtje wonen in deze flat. Kortom: Een drukke setting!
In hetzelfde flatgebouw (maar één verdieping lager), woont Theo; ook een Nederlandse lekenmissionaris van de SMA. Nadat we ons hadden geïnstalleerd, werd de directe omgeving verkend. We bevinden ons ten westen van het centrum van Accra op ca. 500 meter van de zee. 's Avonds werden de uitslagen van de verkiezingen bekend gemaakt: De 'New Patriotic Party NPP: So far so good' was als winnaar uit de bus gekomen. In het huis van Peter-Paul en Alice was men blij! De (schoon)moeder rolde door de kamer van vreugde! We maken nu echt deel uit van een Ghanees gezin. Een huilende drieling hield ons uit de slaap………….
Morgen gaan we samen met Peter-Paul het CAS-project bezoeken: zijn straatkinderen-project.

Back to top

9 december 2004
Vandaag gaan we naar het CAS-project in Madina: Peter-Paul werkt bij deze straatkinderen. Voordat het zover was, werd eerst de drieling naar de day-care gebracht.
Voor de straatkinderen werkt CAS volgens een bepaald stramien:

1. Fieldwork department: Street children meet fieldworkers in the street and they visit mini refuges.
2. House of Refuge department: Street children visit the House of Refuge: Reading, writing, English, mathematics, music, dance, drama.
3. Demonstration department: Street children take part in demonstration lessons: weaving, sewing, tie & dye, ceramics, woodcarving, catering, drawing, painting, bread making.
4. Education department: The street children take part in literacy lessons, health
education and life skills. Literacy: English, simple accounting, general behaviour.
Health education: Personal hygiene, HIV/aids, human body, nutrition, substance
abuse, self medication, basic wound care, Sexual Transmitted Diseases and some
common diseases. Life skills: Teaching the children their rights and responsibilities
during and after their stay with CAS.
5. Hopeland Training Centre department: Street children are accommodated at Hopeland
Training Centre and take part in all activities. Hopeland Training Centre is a farm. There is also a ceramic and a candle-making workshop and there is an educational program.
6. Sponsorship department: Street children learn trades at workshops or go back to
school.
7. Children are settled.

We zagen het klaslokaal en de ruimte waarin geleerd werd om te weven en hout te bewerken.
We zagen de pottenbakkerij, de bibliotheek (met zelfs enkele computers). Ook wees men ons op de plekken waar de kinderen konden sporten, tekenen e.d. Verder spraken we met de direkteur: Broeder Jos van Dinther: Een Nederlander die al 32 jaar in Ghana werkt.
In een container (die dienst deed als winkel), werd stof gekocht en daar werd in een mum van tijd een wikkelrok van gemaakt. De dames van het naai-atelier hadden de grootste lol.
Vervolgens terug naar Accra-town. De laadbak van de pick-up van Jos zat vol met straatkinderen. We werden allemaal gedropt in het centrum van Accra. Wij gingen een hapje eten en tot onze grote verbazing zagen we daar Sadik uit Bolgatanga. (Accra ligt helemaal in het zuiden; Bolgatanga daarentegen in het noorden van Ghana). Deze Sadik waren we in Bolgatanga tegengekomen. Hij is de compagnon van Jan Snel uit Sevenum. (Project: Vrienden van Christopher). Niet te geloven! Sadik werd door Dees herkend; voor Ben zijn het nog steeds allemaal 'look-a-likes'. We spraken af dat we hem morgenavond zouden treffen. Voordat we naar de flat van Peter-Paul en Alice gingen, liepen we nog even de kathedraal in.
Niet geslapen: Overal feestende mensen, i.v.m. de verkiezingsuitslag.

Back to top

10 december 2004
Vandaag zullen we de projecten van 'Hope for Life' gaan bezoeken.
In de ochtenduren gaan we met Theo op stap, daarna zal de Amerikaanse Sue ons begeleiden.
De opzet van Hope voor Life is als volgt: De stad Accra is opgesplitst in verschillende wijken. Iedere wijk heeft zijn eigen coördinator. Deze coördinator signaleert wat er speelt en leeft in de wijk en geeft dit door aan 'the office'.Theo houdt zich bezig met inkomensgenererende projecten en Sue werkt intensief samen met de coördinator en de social worker.

Samen met Theo bezoeken we het eerste project in het kader van Hope for Life, namelijk
'Paradise'. Paradise is gelegen aan een zeer drukke weg die naar het centrum van Accra
leidt. Het bestaat uit een winkeltje alwaar stoffen, kleding, accessoires e.d. worden verkocht:
'Fashion' dus. Verder is er een gezellig terrasje met enkele zitjes. Zowel in het winkeltje als
op het terras zijn mensen met een beperking werkzaam.
Theo vertelde ons dat de locatie naast de drukke weg in principe erg goed is, doch dat de
bezoekersaantallen tegenvallen. Onder het genot van een drankje werd samen gebrainstormd
op welke wijze hierin verandering zou kunnen worden gebracht.

De bakkerij ('Bakery') is het tweede inkomensgenererende project dat Theo onder zijn hoede
heeft. In de bakkerij werken in totaal 11 personen, waarvan er 8 gehandicapt zijn.
Er wordt zowel 's-nachts als overdag gewerkt.. Twee chauffeurs brengen de broden e.d. naar de afnemers: Veelal winkels, tankstations en religieuzen.
De bakkerij is geopend op 10 oktober 2003. Volgens Theo is het nu tijd om de klantenkring te vergroten. Zwakke schakel is en blijft de oven die het wel eens laat afweten. Zoals later zou blijken is de electriciteitsvoorziening ook een zorgenkindje.
Naast deze commerciële vaardigheden zijn ook sociale/organisatorische/leidinggevende aspecten van belang bij het runnen van deze Bakery.

Het derde inkomensgenererende project van Theo is een winkeltje gelegen naast een school, alwaar kantoor/school artikelen worden verkocht.
Dit winkeltje ligt tegenover de flat van Theo en vraagt de minste aandacht. In financiële zin behaalt het de beste resultaten. Op eigen gelegenheid werd 's avonds dit derde project ('Stationary') bezocht. (Was echter gesloten).

Zoals afgesproken bezochten we in de middaguren Sue in haar gloednieuwe Bethany-house.
Een tehuis bestemd voor de 350 leden van Hope for Life. Als zij problemen hebben en er behoefte is aan opvang, rust, verzorging, kunnen zij hier maximaal 30 dagen blijven. Het gebouw bestaat uit: conferentieruimte, eetkamer, zitkamer, douches, toiletten, keuken en veranda op de benedenverdieping. Op de eerste verdieping is een guesthouse gesitueerd dat inkomensgenererend is.
Sue is tevens mediator van het Nederlandse Lilianefonds dat werkzaam is op medisch en educatief gebied doch eveneens mobiliteitsproblemen oplost.
Het valt ons op dat het Lilianefonds (voor gehandicapte kinderen in de Derde Wereld) tijdens ons verblijf in Ghana veelvuldig in positieve zin wordt genoemd.

Samen met Sue reden we met openbaar vervoer terug naar onze verblijfplaats.
Peter-Paul was met zijn gezin in de stad de verkiezingsoverwinning aan het vieren, zodat er nog niemand thuis was. Even werd in een 'drinking-spot' nog iets genuttigd. Aangezien we ontzettend moe zijn, werd de afspraak van vanavond met Sadik afgezegd. De nachtrust werd voor de derde achtereenvolgende keer verstoord: een kerkelijke uitdrijving van de duivel van 0.00 uur tot 4.00 uur was hier debet aan!

Back to top

11 december 2004
Vandaag tanken we bij en gaan we de hele dag naar zee. We laten de afgelopen 3 maanden door ons hoofd gaan……Maar ook……….Hoe gaan we dit een plaats geven als we straks terug zijn in Nederland?! We turen over de zee…………………..
Tegen het einde van de middag keren we terug naar de flat van Peter-Paul. Vanavond gaan we naar de vice-regionaal Koos Janssen. Bij Father Koos zullen we vannacht blijven slapen. Ons eindgesprek van de SMA-exposure staat op de rol. Samen met Peter-Paul (en dochtertje Ida) namen we een taxi naar Koos. Een rit van ongeveer een half uur werd 2 uur. We kwamen muurvast te zitten in een drukke file. Omstreeks 19.00 uur arriveerden we. We maakten kennis met 2 andere priesters (Father Andy en Father Joe) en tijdens de maaltijd werd een leuk gesprek gevoerd. Eén van de priesters was 'Father of the Holy Ghost' en was werkzaam geweest in Nigeria. Het was interessant om onze Nigeria-ervaringen met hem te delen. Hij was van mening dat wij heel veel van het land hadden gezien en kende alle 'Holy Ghost Fathers' waar wij te gast waren geweest.

Inmiddels is de vice-Regionaal, (de Nederlandse priester Koos Janssen), ook op de hoogte van het feit dat de nieuwe Regionaal, (de Ghanees Hope Klutsey), nogal wat commotie heeft veroorzaakt in het leken-weekend van 3-4-5 december j.l. Het beleid zal aangescherpt worden; de regels worden strikter. Er zal minder ruimte komen voor de 'doing church'.
Het accent zal meer komen te liggen op de 'praying church'. Inmiddels is bekend dat wij ons hierin niet kunnen vinden. Wij overwegen om een andere uitzendorganisatie te kiezen: een organisatie die vrijwilligers uitzendt i.p.v. lekenmissionarissen. Ons gesprek met Koos was heel fijn en waardevol. We konden zijn openheid erg waarderen. Hij was het niet eens met Regionaal Hope. Hij zat helemaal op onze 'golflengte'. Hij adviseerde ons om nog geen SMA-beslissing te nemen. We verkeren in de gelukkige omstandigheden dat we de tijd en de ruimte hiervoor kunnen nemen. Voor de duidelijkheid……………Een paar jaar werken in een Derde Wereldland gaat zeker gebeuren. De uitzendorganisatie blijft echter nog even onduidelijk!

Back to top

12 december 2004
Vanochtend gaan we met Koos naar de kerk. (St. Barnabas Catholic Church in Agbogba). In deze viering zullen 5 kinderen gedoopt worden. Hoewel……….ééntje liet verstek gaan. De mis begon natuurlijk weer niet op tijd. 'African time' blijft aan de orde!
De tijd werd gedood met schrijven en lezen. (The Standard: Ghana's National Catholic Weekly). Na afloop hebben we gepraat met één van de ouders van de dopelingen. Zij bleek ooit in Nederland te zijn geweest en wel in………….Boxmeer!
Op de terugweg reed een zekere Rosette met ons mee. We gingen naar haar huis en zaten buiten in de schaduw. Toen weer verder met Father Koos richting zijn onderkomen. Voordat we aan tafel gingen, dronken we nog iets met hem en met Father Andy. Na de siësta en de koffie bracht Father Koos ons terug naar de flat van Peter-Paul en Alice in Mamprobi.
We reden terug over het terrein van de universiteit (Legon). Eenmaal 'thuis' kwam Theo ook nog even. Samen werd er gegeten. Met het oog op morgen werd Colinda gebeld (ook een Nederlandse leken-missionaris). De komende 2 dagen zullen we met haar op pad gaan.

Back to top

13 december 2004
Colinda neemt ons mee naar de slums; de krottenwijken in Accra. Vandaag staat 'Street girls aid' op de rol. Op Tema-station zagen we de Kaya-girls: Straatmeiden die bagage van mensen op hun hoofd dragen, om een centje te verdienen. Ze komen voornamelijk uit het noorden van Ghana of uit de Volta-region. (Rural areas). De veldwerkers ontmoeten die meiden op de grotere Trotro-stations: Tema; Kenishie; Mallam; Circle; Railways. Via de markt gingen we naar Kinbu-crèche: day-care; nursery: 150 kleine kinderen vlogen op ons af! Iedereen wilde aangehaald worden. Aandoenlijk om te zien! Van Kinbu-crèche naar Tudu-community. We gaan op bezoek bij een moeder met een gehandicapte, blinde tweeling. Via het Lilianefonds probeert Colinda deze kinderen naar school te krijgen. Door Tudu-slum naar de Railways gelopen. Sloppenwijken zover het oog reikt! Dit gebied heet Cantomanto. Daarna community-school en crèches bezocht. Honderden kindertjes lagen op de grond te slapen. Het leken net grote zwarte poppen! Salvation Army (Het Leger des Heils) heeft bij veel crèches een wijkverpleegkundige (community nurse) aangesteld.
Op de valreep nog een extra malariakuur gekocht, in case of…………..
Via een immens grote markt werd de dag afgesloten in James-town (oude gedeelte van de stad). Met zicht op het presidentiële paleis en Independance-square, werd aan zee de inwendige mens versterkt. Tegen het einde van de middag kwam Sue ons nog gezelschap houden. 's Avonds met Sue en Colinda bij Peter-Paul en bij Theo gezeten: 1 Amerikaanse en 3 Nederlandse lekenmissionarissen.

Back to top

14 december 2004
De tweede dag dat Colinda ons op sleeptouw neemt. Met de Trotro naar Kenishie-market, waar we hadden afgesproken Colinda te treffen. Na enkele startproblemen, besloten we allereerst om te bellen naar de KLM: Hoewel niet echt noodzakelijk voor de KLM, was ons doel om de vlucht van morgen te herbevestigen. Evenals gisteren lukte dit niet. Met de Trotro naar Kotobabi.

Bij Kototbabi police station werden we opgepikt door een zekere John. Hij is de rechterhand van de oprichter van een school die we gaan bezoeken. Deze school is gevestigd in de Kotobabi-slums. De oprichter van de school is de gehandicapte J.B. Door de krottenwijken liepen we naar de school. Nou ja…..er werd lesgegeven in de open lucht. We werden welkom geheten door J.B. Hij is 'a member of Hope for life'. Hij vertelde ons veel en stelde voor een lesje te geven in de klas van Giny. Giny is een Amerikaanse lekenmissionaris, doch i.v.m. ziekte was zij afwezig. De kinderen vroegen ons het hemd van het lijf. Ze waren vooral geïnteresseerd in onze terugvlucht van morgen. Vliegen in een echt vliegtuig was toch wel heel speciaal!

Van Kotobabi gingen we naar Mamobi. Geld gewisseld. Vervolgens richting office van Street girls aid, waar we de refuge bekeken: Een opvanghuis voor zwangere straatmeisjes. Meestal komen ze hier terecht als ze 8 maanden zwanger zijn. Behalve de opvang wordt er ook scholing aangeboden: batikken; tie & dye; hairdressing; naai-atelier; koken; kaarten maken; kralen rijgen; handwerken e.d. Iedere woensdag is er een educatief programma: voorlichting, leren lezen, schrijven, rekenen e.d. Hierna richting crèche. De dag werd afgesloten in Osu: Een echte Obruni-wijk. (Een wijk voor blanken). Daar troffen we nog 2 Franse lekenmissionarissen: Loïc en Hélène.

Back to top

15 december 2004
Koffers ingepakt en laatste keer naar een internetcafé. Toen richting vliegveld: Kotoka-
Airport. We gaan vandaag terug naar Nederland. Een raar idee………..
Omstreeks 13.15-13.30 uur gingen we per taxi naar het vliegveld, waar we omstreeks 14.15-14.30 uur arriveerden. Om 16.30 uur werd ingecheckt. Toen een hapje gegeten en in Aerostar (tegenover vliegveld), werd met enkele lekenmissionarissen getoast op een goede terugreis.
We werden uitgezwaaid. De Amerikaanse lekenmissionaris Steve zat in hetzelfde vliegtuig als wij. Hij moest naar Amerika, i.v.m. een ziek familielid en aangezien er geen direkte vlucht is, vliegt hij via Amsterdam. Onze vlucht had een uur vertraging. (22.10 uur werd 23.10 uur).
Nauwelijks een uur in het vliegtuig en toen was het………………..16 december.

Back to top

16 december 2004
Onze nachtvlucht eindigde omstreeks 6.20 uur op Schiphol, waar tot onze verrassing Miek en Erna stonden om ons op te halen en naar huis te brengen.
Na 3 maanden weer thuis……………

Een ervaring rijker! Het leven zal nooit meer hetzelfde zijn! De beelden blijven op ons netvlies staan! Indrukwekkend! Er zijn geen woorden voor! Of toch………….

Een selectie uit flarden van gesprekken; leesstof; constateringen en eigen gedachten en visies, die we tot slot mee willen geven om eens over na te denken:

……….Persoonlijke ontwikkeling schijnt niet belangrijk te zijn voor Afrikanen………..
….Solidariteit met een onbekend persoon is onbegrijpelijk…………Emoties tonen is 'not done'…………………..Hekserij dekt persoonlijk falen af. Vooral in deze hoedanigheid komen westerlingen de magie tegen…………Ongelijkheid is vanzelfsprekend in Afrika…………Afrikanen zijn gek op elektronische gadgets……………Afrika is voor Afrika niet het referentiekader; dat is het Westen……………..De witten krijgen de schuld van de slavernij, de kolonisering en de genocide……….Westerlingen die sterven in Afrika doen dat vooral op de weg………Onbevangen gedrag in Afrika kan gevaarlijk zijn………….Empathie heeft geen bestaansrecht in Afrika……….Waar ter wereld Afrikanen neerstrijken, ze blijven arm, omdat Afrikanen consumeren wat anderen produceren en ze produceren niets wat anderen zouden kunnen consumeren…………..Afrikanen zijn niet mans genoeg om verantwoordelijkheid te nemen voor hun eigen falen; excuses hebben ze altijd klaar: het is de schuld van anderen……………Afrikanen hebben moeite met vooruitkijken, omdat men niet zeker is of men de ochtend haalt…………Hoe meer kennis van Afrika, hoe meer zicht op het onbegrip………………Voorkeursbehandeling komt niet door de blanke huid, maar door de gastvrijheid………………Ghanezen zijn gegaan van de verhaalcultuur naar de beeldcultuur: De leescultuur hebben ze overgeslagen……………..Als Ghanezen zich geen houding weten te geven, dan beginnen ze te lachen……………Als het in hun straatje te pas komt, dan beroepen Afrikanen zich op de traditie. Als het hun slecht uitkomt, dan verwijzen ze naar het koloniale verleden………….Vernieuwing en de drang bestaande praktijken te verbeteren, lijken Afrika vreemd………….Het ongezonde, overdreven religieuze kan funest zijn voor de ontwikkeling van Afrikanen………….Als de Afrikanen de stress van Nederland zouden hebben, dan waren ze allang dood gegaan…………Als je niet kunt foeteren tegen je Afrikaanse personeel, dan zul je gefrustreerd door het Afrikaanse leven gaan…………..Een Afrikaan is een scharrelmens…………Arm, maar warm……………
………Het probleem in Afrika is de Afrikaanse man………..Religie, ceremonie, traditie, hiërarchie, discipline, familie, samenzijn, eenheid zijn allemaal zaken die men erg belangrijk vindt. Dingen die bij ons allemaal verdwenen zijn of aan het verdwijnen zijn………..Een Afrikaan verdraagt waar een westerling klaagt…………..
………Een Europeaan heeft de klok; een Afrikaan heeft de tijd……………….Suffering and smiling…………..Struggle for life…………Survival of the fittest…………….
……….We have to learn to relax…………We have to change the Westeuropean software into the African software. (We are too programmed)…………………
…………Afrika werkt volgens zijn eigen logica………….. Met onze westerse ideeën zitten we er soms helemaal naast…………. Afrika moet je laten gebeuren……….. Eigenlijk zou je het Westerse hoofd thuis moeten kunnen laten………………….Het is moeilijker om terug te keren dan om weg te gaan……………..

……..Samen in Afrika is niet hetzelfde als samen in Nederland: Voor mensen uit Afrika is het onmogelijk het Afrikaanse 'samen' in Nederland terug te vinden. Een Afrikaanse vrouw verwoordde het als volgt: 'Opgesloten in een pan, met de deksel er stevig op'. De geïndividualiseerde Nederlandse samenleving verlamde haar Afrikaanse spontaniteit gedurende een lange periode. Inmiddels is ze uit haar isolement gekomen, de deksel op de pan is gaan klepperen en eraf geschoven. Maar uit de pan klimmen zal er wel nooit van komen………………………….

Back to top

Voor nu is dit het einde van het reisverslag .
3 maanden (16 september t/m. 16 december 2004) West-Afrika (Nigeria en Ghana) voorbij………….
We hopen over enkele maanden de 'reis-draad' weer op te pakken en zullen dan wederom verslag uitbrengen.