'Onze' meiden op NFD (Northern Friends for Development) zorgen ervoor dat wij vaak 'geraakt' worden. De samenwerking met de Ghanese direktrice Hawa (25 jaar) en de Ghanese teacher Paul (28 jaar) verloopt naar volle tevredenheid.
Samen vormen wij een hechte NFD club!
De straatkinderen cq weeskinderen leren ons als het ware om de kracht uit het leven zelf te halen. NFD biedt een kans en dat begrijpen zij heel erg goed. Bestond hun leven voorheen slechts uit: wonen in een hutje en met een schaal met spullen op je hoofd lopen (in de hoop iets te kunnen verkopen), nu is daar plotseling NFD en kun je 's morgens leren weven, batikken of 'hairdressen' en word je 's middags 'getrakteerd' op rekenen, Engels, gezondheidsvoorlichting en Frans. Elke keer staan wij weer helemaal paf dat deze kinderen echt helemaal niets weten. Toen we een keer een wereldkaart gebruikten, ging er een wereld open! Ze hadden echt geen idee dat er meerdere continenten waren, ze wisten niet waar ze het continent Afrika moesten plaatsen, ze hadden geen benul dat Nederland een land is binnen Europa enz. enz. Het leven in hun 'community' is het enige dat ze kennen. In hun beleving koopt iedereen yam en eet iedereen fufu. Het was voor de meiden een volslagen verrassing te moeten constateren dat yam echt alleen maar thuishoort in Afrika.
Tijdens de 'practical skill hairdressing' wordt er geoefend op oefenkoppen, die wij hebben laten verschepen vanuit Nederland. Dankzij een kappersopleiding in Venlo kunnen de meiden in Tamale aan de slag! Soms willen ze natuurlijk ook wel eens op een echt hoofd oefenen en daarom hebben wij het onze maar beschikbaar gesteld! Zo kan het dus gebeuren dat bij Dees 's morgens al een rasta-kapsel verschijnt of dat Ben wordt 'gekortwiekt'. Na het ochtendprogramma is er een 'break'. Omstreeks 12.00 uur wordt er pauze gehouden (de meiden zijn dan al vanaf 7.00 uur op NFD, hoewel……de laatkomers druppelen nog wel binnen tot 9.00 uur). Voor hun 'lunch' moeten ze zelf zorgdragen. Concreet betekent dit dat ze langs de kant van de weg een klein plastic zakje kopen met inhoud. Dit kost meestal 500 of 1000 cedis (5 of 10 eurocent!) De inhoud varieert van: rijstwater, tot kenkey, tot porridge, tot beans of een beetje rijst of fried yam. Zolang het vloeibaar is wordt er gewoon aan het zakje gezogen; als het vast voedsel is eten ze met de rechterhand uit het zakje. Ook sabbelen ze regelmatig op een houtje. Dit heet een 'chewing stick'. In feite is dit hun tandenborstel. Je kauwt een tijdje op een houtje en daarna 'poets' je je tanden ermee!

Als je goed kijkt naar de kleding van de kinderen, dan vallen enkele dingen op: Veel kleding is kapot (gaten, gescheurd, rafels); sommige identieke kledingstukken worden door verschillende meiden gedragen: 2 kinderen met dezelfde kleren aan is dus geen uitzondering; de Afrikaanse kleding is een bonte verzameling van over elkaar gedrapeerde doeken; de meer westerse kleding is vaak kapot en erg ouderwets. Dat zijn dus duidelijk 'krijgertjes' uit het rijke westen. Een meisje van 10 jaar loopt dan rond in bijvoorbeeld een 'oma-plooirok'!

Voor teacher Paul is onze manier van lesgeven 'iets van een andere planeet!' Toch staat hij er wel voor open en vindt het allemaal erg interessant. Echter….Hij houdt nog angstvallig vast aan de 'memory power': Opdreunen dus! Als de analfabeten in de 'low level'- groep het alfabet moeten leren (met hoofdletters en kleine letters), klinkt het dus al van verre:
'Capital A, small a; Capital B, small b; Capital C, small c enz.

De volgende stap is het leren schrijven van je eigen naam. Als dit gelukt is, worden gemakshalve onze namen geoefend. Concreet staat er dan op het schoolbord:
This is mister Ben
This is mister Ben
This is mister Ben
This is mister Ben
This is mister Ben
This is mister Ben enz.
Voor ons komisch; voor de teacher een bloedserieuze zaak. Paul sloeg namelijk ritmisch met een oude stok op het schoolbord en de 'memorypower' deed de rest.

De analfabeten (low level) krijgen binnen les; de anderen (high level) moeten buiten onderwijs genieten, aangezien er binnen geen ruimte meer is. Van de 14 kinderen zijn er slechts 4 die aanspreekbaar zijn in het Engels. Deze 4 meiden zijn er erg trots op dat zij alleen Franse les krijgen!

Zoals bekend, is het geloof hier erg belangrijk. Toen ik (Dees) één van de meiden vroeg waarom ze zo verdrietig keek, luidde het antwoord: 'I didn't pray today!'
Dat Dees het niet bidden geen enkel punt vond, werd door het 18-jarige meisje niet begrepen.
De uitleg dat 'doing church' wellicht belangrijker is dan 'praying church' en dat geloven een werkwoord is (dat moet je doen!!!!), leidde tot grote verbazing.

Op 1 november werden de stageplekken betaald, werden de huidige teachers betaald (hairdressing en weven) en werden hun voorgangers betaald (sewing en weven). Ook werd betaald om materialen aan te schaffen. Dankzij enkele sponsoren uit Nederland is NFD weer een stukje verder op weg! Een dank-u-wel is hier nogmaals op zijn plaats!
De uitbetaling was voor Hawa en Paul een belangrijk moment. Ze waren erg blij en dankbaar en bleven maar roepen: 'We thank God!!!!!' Toen wij als antwoord gaven: 'We have to thank our sponsors in the Netherlands', was het antwoord van Hawa: 'But also we have to thank God, because he touched the hearts of the sponsors!'

Even leuk om te melden: Een kapotte fietsband laten plakken kost hier 30 eurocent!

Dat er ook wel eens een drop-out girl na lange tijd terugkeert, werd ervaren toen op 2 november de 15-jarige Maria zich meldde. Ze had vorig jaar 6 maanden meegedaan aan het traject; had toen het bijltje erbij neergegooid en was als Kayayoo-girl vertrokken richting Ashanti-region. Het harde leven aldaar deed haar besluiten terug te keren naar NFD.
Hoewel ze nooit op school heeft gezeten, kon ze toch lezen en schrijven. Dit had ze geleerd bij NFD. Ze heeft gekozen voor weven. In fase 1 staan nu op papier 14 meiden, maar een enkeling staat op 'wankelen'. Toen wij begin november de juf hairdressing groen licht hadden gegeven om wat materialen aan te schaffen (spiegel, rollers e.d.), vroeg nieuweling Maria of zij niet mocht switchen van weven naar hairdressing. Natuurlijk waren de nieuw aangeschafte spullen voor hairdressing hiervan de voornaamste reden, maar……….we hebben haar toch maar het voordeel van de twijfel gegeven. Het moge namelijk duidelijk zijn dat we blij zijn dat deze ex- Kayayoo-girl weer is teruggekeerd op het NFD-nest!

Op 3 november hadden we voor de derde keer binnen zeer korte tijd geen water. Dit betekent: in plaats van een douche, een 'bucket shower'. Spetteren met z'n tweeën!
Het volgende nieuws bereikte ons: De dam in Burkina Faso gaat open. Dit betekent dat Ghana voldoende water krijgt om elektriciteit op te wekken. Hopelijk dus minder 'lights off'!
De maandelijkse 'meeting' van NorGhaVo werd bijgewoond. De staf had net als de eerste keer weer gezorgd voor Nederlandse pannekoeken! Op het einde van iedere maand komen er nieuwe vrijwilligers bij. Van onze lichting (eind augustus) hebben inmiddels 5 mensen malaria gehad.
Ben en ik (de oudsten tussen bijna allemaal jonge meiden), komen er tot nu toe nog genadig vanaf. Afkloppen maar!!!!
Ook werd een afscheidsetentje georganiseerd, i.v.m. het naderende vertrek van Angélique.
Deze NorGhaVo-vrijwilligster bleef slechts 2½ maand en die zijn inmiddels voorbij. Ze is de eerste van onze lichting die teruggaat naar Nederland.
Eind september zijn er 5 nieuwe vrijwilligers bijgekomen en eind oktober 2 (William; Annemarie). Ook eind november zullen er 2 vrijwilligers arriveren en eind december maar liefst 6.

Dat wij niet mogen mopperen over onze huisvesting (een eigen douche en toilet!!!!!!), moge duidelijk zijn. Dat het ook wel eens anders is, bleek uit het feit dat een collega-vrijwilliger slechts kan dromen van een toilet. Een 'poep-bucket' is haar lot!!!!!!!!!!!!!
Stel je voor: 1x per week ledigen en de tropische temperaturen zorgen voor de micro-organismen!!!!!!
Open riolen zijn hier ook realiteit.

Een afspraak bij de politiecommissaris stond gepland op 6 november. Aangezien wij grond krijgen van de politie voor de 'shops' van de meiden in fase 3 (eigen bedrijfje), is het nodig dat wij iets terug doen. De ene dienst is de andere waard! Men heeft ons gevraagd om de scholen die op het politieterrein staan, te voorzien van lesmateriaal. Bovendien wil men dat wij de scholen voorzien van vrijwilligers, die les kunnen geven. Zowel NorGhaVo (Northern Ghana Volunteers) als Syto (Students Youth Travel Organisation) hebben we hiervoor benaderd en beiden zullen hun medewerking verlenen.
Dit organiseren en netwerken bevalt ons prima, maar het kost heel veel tijd en moeite. Dit gold ook voor de kennismaking met mister Mills (director Bank of Ghana en chairman of the board of directors of NFD). Een aardige, sociale man, die begaan is met het lot van 'onze' Kayayoo-girls. Een mooie geste van mister Mills was, dat hij de kosten van het vervangen van de harde schijf en het geheugen van de NFD-computer voor zijn rekening neemt! We merken dat de hoger geplaatste functionarissen van de diverse organisaties die we tot nu toe hebben bezocht, bereid zijn ons de helpende hand toe te steken. Men is blijkbaar toch onder de indruk van het feit dat 2 west-Europeanen gedurende een periode van 2 jaar zich geheel belangeloos inzetten voor hun land Ghana. We maken graag gebruik van het opgebouwde krediet! Ghana Health Service; Northern regional Co-ordinating council; politiecommissaris; Bank of Ghana.........enz......allen zijn bereid de deuren te openen!
Voor ons is het dan ook weer mooi om te zien dat Hawa al deze deuren weet te vinden! Netwerken dus!

Helaas eindigden de onderhandelingen met de politie over de beloofde grond in een vreselijke frustratie! De belofte werd door de politiecommissaris ingetrokken. Tijdens de onderhandelingen lieten wij - nietsvermoedend - de naam vallen van een Nederlander die al geruime tijd in Ghana verblijft. Wij wisten niet dat deze naam bij de politie slecht viel; olie op het vuur dus! En……een 'kater' voor ons en NFD!
Inmiddels heeft Hawa via haar netwerk een andere persoon gevonden, die bereid is grond af te staan voor de shops van onze girls.

Dat het leven in Ghana erg ongecompliceerd is, bleek maar weer eens toen er op een maandagmiddag tijdens het lesgeven van Dees, plotseling 2 witte meiden kwamen aangefietst.
Zij vroegen of wij op NFD nog hulp konden gebruiken. Nou….een geschenk uit de hemel!
'All hands united for peace and development' (slogan NorGhaVo), wordt letterlijk in de praktijk toegepast! Ze vertelden dat ze de laatste 3 weken van hun verblijf in Tamale nog wel les wilden geven bij NFD. Deze jongedames, afkomstig uit Canada, (2-talig: Engels en Frans), konden dus tijdelijk breed ingezet worden. Behalve de talen, zouden ze ook 'maths' kunnen geven. Voor ons even iets meer ruimte om zaken op het organisatorische vlak te regelen.
Overigens werden we door deze twee Canadese meisjes (Mathilde en Madelin) ook nog eens verrast met schoolattributen voor NFD, waaronder een schoolbord, dat op maat werd gemaakt door een timmerman. Dit 'portable' schoolbord zal buiten worden gebruikt in de 'high level' groep.Op 6 november was de eerste kennismaking; op 7 november gaven ze al les.
Wij konden ons nu dus even iets meer bezighouden met bijvoorbeeld fondsenwerving en micro-kredieten. Voor wat betreft het eerste: Vaak worden door de fondsen nogal erg formele voorwaarden opgelegd. Deze zijn ontstaan achter een bureau in Nederland. Heel begrijpelijk natuurlijk, maar hier in Ghana kun je er vaak niets mee!

Werden we vorige maand verblijd met de komst van Erik en Marieke (Nederlanders); deze maand kunnen we er dus de Canadese Mathilde (marketing-achtergrond) en Madelin (soort logopedie-achtergrond) aan toevoegen. Allemaal geweldige mensen, die bereid zijn te helpen.
Zoals reeds in de vorige nieuwsbrief vermeld, voegen de lessen van Marieke echt iets toe.
De lessen van de Canadese meisjes hebben echter ook een geweldige meerwaarde!
De manier waarop lesgegeven wordt, is zeker het vermelden waard!
Er wordt aanschouwelijk onderwijs gegeven. Meestal neemt Madelin 'low level' voor haar rekening. Rekensommetjes worden visueel uitgebeeld met behulp van de slippers van alle kinderen. Plussen en minnen: De berg schoenen wordt gewoon groter cq kleiner! Maar ook tekenen en vooral zingen is aan Madelin wel toevertrouwd.
(The banana song; The wheels on the bus en de Hokey Pokey klinken dagelijks uit alle kelen).
De kinderen vinden het heerlijk om te zingen.
Mathilde daarentegen kan met haar economische background veel betekenen in de 'high level' groep.

Via de Canadese Mathilde en Madelin zijn we in contact gekomen met Canadese artsen, die in Gurugu een kliniek runnen. Eén van hen is de zwager van Mathilde. Deze kliniek (gesponsord door een Canadese organisatie), is 'free of charge'voor iedereen (dus ook voor de NFD-meiden). Men was erg geïnteresseerd in ons project. Misschien kan iemand nog iets betekenen voor NFD. Wederom netwerken! En jawel….De Canadese artsen hadden NFD al verschillende keren bezocht en hadden een leuk contact met 'onze'meiden. Het lag voor de hand dat wij ook eens de kliniek gingen bezoeken. We kregen een rondleiding door de zwager van Mathilde (de Aziaat Daren, nu woonachtig in Canada).
Zoals wellicht eerder gemeld, heeft de ongeveer 16-jarige Zenab van NFD 12 vingers. Ook Daren had dit geconstateerd. We werden verblijd met een geweldig voorstel: Als Zenab het wilde, kon hij er wel voor zorgen dat de 2 extra pinken verwijderd konden worden. Natuurlijk een prima plan vanuit een Canadees/Europese visie, maar……..de Afrikaanse cultuur zou best wel eens roet in het eten kunnen gooien. Misschien werden de 2 extra vingers wel beschouwd als een geschenk van God! Dus: Op naar de community, om te peilen of haar verzorgers achter het idee stonden. Zenab zelf was erg blij met dit vooruitzicht, maar was ook wel bang.
Twee gezinsleden hadden hetzelfde euvel gehad, maar waren na de operatie gestorven.
In haar familie hebben velen 2 extra vingers.
Daren had ons gevraagd haar te vertellen dat de ingreep 'een fluitje van een cent was'. Er stond in totaal 10 minuten voor, het was pijnloos, gratis en een nabehandeling was niet nodig.
Gelukkig konden we Zenab geruststellen. Maar……wat we reeds vreesden, geschiedde:
De Afrikaanse cultuur brak ons op! Zowel een broer als een zus van Zenab, hadden hun extra vingers laten verwijderen en waren na de ingreep overleden. Op z'n sterfbed had de vader van Zenab alle andere kinderen laten beloven dat niemand verder hun extra 2 vingers zou laten weghalen. Uit respect en vanwege haar cultuur kon Zenab niets anders doen dan accepteren dat ze met 12 vingers door het leven zal moeten blijven gaan. Leerkracht Paul van NFD deed er nog 'een schepje bovenop'. Stel dat Zenab wel gehoor zou geven aan ons voorstel, dan zou dit slecht kunnen vallen in de community. Paul sloot zelfs niet uit dat dit een reden zou kunnen zijn dat Zenab vermoord zou kunnen worden.
Ja…..daar zit je dan met je goede bedoelingen…………Cultuur, geloof, bijgeloof, voorouderverering, hekserij: Voor ons moeilijk te begrijpen, doch hier realiteit.
We kunnen niet anders dan het besluit respecteren.

Natuurlijk werden wekelijks ook weer de stageplekken sewing en weaving bezocht. Attachment sewing is zoals altijd dik in orde; over de attachment weaving zijn wij echter niet tevreden. De attachment weaving bestaat uit 2 shops. De ene shop wordt gerund door Abdella; de andere door Juliette. Voor wat betreft de laatstgenoemde persoon is er geen probleem, doch Abdella wordt door ons niet vertrouwd. Normaal gesproken worden de materialen door ons betaald in de educatiefase (fase 1); maar deze man is van mening dat wij ook de materialen moeten betalen gedurende de stageperiode (fase 2).
Frappant is dat de produkten die gemaakt worden door onze meiden (onder begeleiding van Juliette), gewoon terugkomen naar NFD (zodat we die in ons eigen NFD-winkeltje kunnen verkopen); echter Abdella heeft een andere visie. Hij wil de gemaakte produkten zelf behouden en verkopen (en het geld dus in eigen zak steken).Volgend jaar zullen wij dus met Abdella geen zaken meer doen.

7 november: Een hele dag geen water……………………….

Ook zijn we geinterviewd door de radio (Radio Capital). Men wilde de doelstelling van NFD horen en tevens het fenomeen Kayayoo-girls belichten. Deze jonge meiden hebben in de eigen regio (noord-Ghana) geen perspectief en trekken dus naar de grote steden, zoals Kumasi en de hoofdstad Accra. De werkzaamheden van de meiden daar bestaan uit het dragen van bagage op hun hoofd (head-portage). Kaya betekent luggage/bagage in de Haussa-taal.
Het 'grote geluk' echter wordt niet gevonden en vaak komen de meiden dan in contact met voornamelijk mannen met verkeerde bedoelingen. Van kwaad komt erger en de neerwaartse spiraal is ingezet: criminaliteit, prostitutie, ongewenste zwangerschappen enz.
NFD wil de meiden dus perspectief bieden in hun eigen omgeving en daarmee de trek naar het zuiden voorkomen. Niet alleen wij werden geïnterviewd, ook direktrice Hawa, teacher Paul en enkele meiden werkten mee, (waaronder een echte ex-Kayayoo-girl).

Nog steeds is Marieke ingepland om op vrijdagmiddag 'environmental studies' te geven (een soort combinatie van biologie cq gezondheidsvoorlichting). Op 10 november passeerden allerlei kwalen de revue: malaria, wormen e.d Ook werd de kinderen geleerd hoe ze zelf ORS konden maken, middels een zout/suiker-oplossing. Als leuke onderbreking werden er door 2 Nederlandse Syto collega-vrijwilligers van Marieke (Bianca en Miriam) filmopnames gemaakt op NFD.
De kinderen werden tevens verblijd met schriften, pennen e.d. Deze cadeautjes van Bianca en Miriam waren eigenlijk bestemd voor hun eigen project (een kindertehuis, dat gerund wordt door de oma van Hawa).
Aangezien baby's niets kunnen met schoolmateriaal, werd gedacht aan NFD. Natuurlijk wilden de Nederlandse sponsors van Bianca en Miriam (familie/vrienden) 'bewijsmateriaal' dat hun spullen op de juiste plek terecht waren gekomen. Vandaar dat er filmopnames werden gemaakt. De filmcamera 'snorde'dus……………

10 november: Weer geen water………………..
Dit heeft enerzijds te maken met werkzaamheden aan het waterleidingnet; anderzijds wellicht met de aanvang van het droge seizoen. Hoewel….We krijgen vele tegenstrijdige berichten: Er wordt ook gesuggereerd dat het grondwaterpeil in Tamale te laag is. Het is in ieder geval opvallend dat we problemen hebben met de watertoevoer, aangezien Gurugu juist bekend staat als een gebied dat altijd water heeft. Het zij zo……

'The dry season' komt eraan…..Het wordt steeds warmer! Je merkt dat de weersgesteldheid gaat veranderen. Ook de Harmattan is op komst. Deze wind zal ons over een poosje gaan kwellen met veel 'dust' uit de Sahara.
De weersomslag zorgt ervoor dat wij verkouden zijn geworden. Ook is er hoofdpijn (Dees) en zijn we allebei ontzettend moe. Is het de weersomslag, of moeten we toch niet even laten prikken op malaria? Ben voelde hier niets voor, maar Dees besloot om toch even naar het laboratorium in town te gaan (Newlife Medical Laboratory). De zelf meegebrachte naalden uit Nederland bleken overbodig; de naalden werden terplekke uit een steriele verpakking gehaald.
Uitslag: Geen malaria! Dus toch de weersomslag………..

Dat hier niet alle spinnen ongevaarlijk zijn, werd door Jacco bevestigd tijdens het doden van een 'spider'. Volgens hem was het een 'harmful' exemplaar. Hij vond het verstandig dat we hulp hadden ingeschakeld. Meestal komt Dees namelijk niet verder dan gillen en is het ge-mep met schoenen door Ben niet afdoende.
Het kapot slaan van een ander beest, resulteerde in een valpartij. Uitgegleden…….Dees languit op de betonnen vloer!
Sinds kort zien we ook diverse kikkers rondom ons huis. Maar goed…..Liever een kikker dan een spin!

Op een zondagmorgen besloten we om eens in ons dorpje Gurugu een mis bij te wonen. In dit hele kleine dorpskerkje, midden in de community, omringd door allemaal hutjes, was de viering een knus gebeuren. Natuurlijk moesten de enige 2 witten weer naar voren komen om hun 'missie' te vertellen. Nou, dat is inmiddels wel gesneden koek voor ons…………

Dat de internetcafé's altijd wel 'a problem' hebben, weten we nu wel, maar de volgende variant op dit thema was echt nieuw voor ons: De eigenaar van 'ons' internetcafé had zijn zaak niet geopend, omdat……………………..hij te moe was!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

Frustraties zijn aan de orde van de dag: Het niet nakomen van afspraken is hier heel gewoon; als je de ander hierop aanspreekt, is er altijd een excuus: 'I was travelling; I had a funeral; I was not in town; I was ill'; I was tired' enz. enz.
In onze westerse planning kunnen de Ghanese zaken dus niet afgewerkt worden. Als de klus dan toch uiteindelijk geklaard is, is er vaak sprake van half werk of prutswerk.
Ook meedenken en vooruitdenken gebeurt hier niet. Daarom hebben wij vaak het gevoel dat er niets van de grond komt. Het is een kwestie van: Een hele lange adem hebben, heel erg flexibel zijn, veel geduld hebben, kunnen accepteren, proberen je niet te ergeren, creatief zijn, innovatief zijn en zelf veel initiatieven nemen.
Als we 'er helemaal doorheen zitten', dan proberen we maar om er de humor van in te zien en te relativeren. Goed voor jezelf zorgen is ook een manier om de frustraties de baas te blijven.

In de vroege ochtend en de late avond werden we enkele dagen opgeschrikt door heftige knallen. Navraag leerde dat er geschoten werd, vanwege de begrafenis van een 'chief' (stamhoofd). Wel zo prettig om even te weten………………………………
Bovendien worden we 's morgens in alle vroegte gewekt door de moskee. De 'prayers' zijn in de wijde omtrek te horen. Niet echt bevorderlijk voor de nachtrust.

Op jacht naar absenten cq aspirant drop-outs moesten we ook weer eens de community in.
Hutjes, hutjes, hutjes……zover het oog reikt…………….!!!!
Een mat werd voor ons uitgerold en hierop mochten we plaatsnemen.

De oude NFD-computer die nog steeds wacht op een harde schijf en geheugen, heeft gezelschap gekregen van een gratis ontvangen tweede oude computer. We moeten ze wel een beetje 'oplappen', omdat we in het computer-tijdperk zitten van Pentium 1.

Aangezien het weefgetouw wederom kapot is, wordt besloten om dit nog één keer te laten repareren. Mocht het dan nog niet afdoende zijn, dan zullen wij een nieuw weefgetouw kopen.
De meiden van het 'weaving department' moeten natuurlijk wel goed kunnen leren weven.
Het materiaal moet dus in orde zijn!

Inmiddels zijn er weer enkele klusjes geklaard: De schoolborden zijn voorzien van zwart schoolbordverf, een 'carpenter' heeft 2 stoelen gemaakt en een tafel om de computer op te zetten, kabels zijn aangeschaft, educatieve posters zijn bevestigd op triplexplaten, materialen voor batik tie & dye en materialen voor weven zijn gekocht, weefgetouwen zijn gerepareerd, materialen voor 'hairdressing' zijn aangeschaft (haardroger, wasbak, shampoo e.d.), een paar stukjes oude vloerbedekking zijn gelegd en links en rechts is een likje verf aangebracht.
We zien dat 'onze' meiden heel blij zijn met deze - in onze ogen- kleine veranderingen, maar voor hun zijn het aanzienlijke verbeteringen.

Het moge duidelijk zijn dat NFD niets heeft. Een brandverzekering of een inboedelverzekering is hier natuurlijk totaal niet aan de orde. Het wordt gewoon opgelost met………bidden dat er niets gebeurt én de buitendeuren aan de binnenzijde barricaderen met een groot stuk hout!!!

14 november: Geen water……………..We hebben nu een ton met water in de veranda staan en kunnen dan van hieruit emmertjes water halen.
Volgens Job zullen we voorlopig 2x per week geen water hebben (op dinsdag en vrijdag).
Wel handig om die dagen te weten. Je wordt dan niet meer 'verrast'. Bovendien kunnen we dan de ton op tijd vullen.

Bij GIGDEV (het project dat 'de grote broer' is van NFD) hebben we de 'graduation' bijgewoond (een soort diploma-uitreiking). Dit ging zoals altijd weer gepaard met veel show, ceremonie, muziek, dans. Kortom: Vorm en buitenkant!!!!!!!!
Volgend jaar zal NFD aan de beurt zijn voor de graduation. Wij prefereren echter meer soberheid.

De NFD-girls zijn getuige geweest van een diefstal.
Aan de overkant van de weg zagen zij namelijk dat iemand geld aan het stelen was.
De betreffende schurk werd achtervolgd door 'onze' meiden en uiteindelijk afgeleverd bij de chief (stamhoofd). Lik-op-stuk-beleid: Stokslagen, stokslagen, stokslagen.
Volgens de insiders behoort deze aanpak bij de cultuur.

In november werd ook gesproken met Elisha. (Microfinanciering).

In z'n algemeenheid is het lastig om hier afspraken te maken, aangezien deze toch vaak niet nagekomen worden. Daartegenover staat dat iedereen zomaar komt binnenvallen; 'just to say hello', of om slechts te vragen:'How are you?' Erg los, informeel en heel gezellig, maar toch zeker ook storend als je druk bezig bent met je werkzaamheden. Deze 'way of life' schiet natuurlijk niet echt op.
Je hebt vaak het gevoel dat je de hele dag in de weer bent met 'van alles en nog wat', maar dat je je op het einde van de dag afvraagt: 'Wat heb ik nou concreet gedaan?
'
Na 3 maanden Ghana beginnen de zware omstandigheden al te wennen: Regelmatig geen water en/of elektriciteit; de hitte; de vieze beesten; het smerige sanitair; het feit dat we nog steeds 'uit de koffer leven'; het wonen op betonnen vloeren; het vaak eenzijdige Ghanese eten enz. enz. enz. Het wordt al allemaal gewoon.
De cultuurverschillen blijven lastiger: Altijd maar wachten; altijd maar socializen; nooit rust; weinig privacy; het gevoel dat er niets van de grond komt. Maar alles wordt vergoed door enerzijds de mensen, die zó ontzettend lief en aardig zijn en anderzijds door het werk, dat zó ontzettend veel voldoening geeft! We kunnen zó veel betekenen op een heel fundamenteel vlak! De ongecompliceerdheid van het leven heeft zeker z'n charme!

Inmiddels zijn de teachers hier, na een staking van maar liefst 6 weken, weer aan de slag.
Er wordt weliswaar nog geen les gegeven, maar er wordt in ieder geval op de werkplek onderhandeld. Het is wel raar dat de kinderen aanwezig moeten zijn, want zij worden gewoon aan hun lot overgelaten.
Enkele dagen later blijkt dat de leerkrachten toch feitelijk aan de slag zijn gegaan. Een rechterlijke uitspraak heeft geresulteerd in: Geen salarisverhoging en met onmiddellijke ingang weer aan het werk. Zo niet: Dan ontslag op staande voet!

17 november kreeg NFD bezoek uit Nederland, uit Sevenum wel te verstaan. Enkele mensen van de 'Stichting Vrienden van Christopher' (bij ons bekend als project) waren op doorreis naar Bolgatanga in het hoge noorden en stopten even in Tamale. Hun begeleider was Sadik, de Ghanese 'rechterhand' van Jan Snel uit Sevenum (Gambibgo Ghana project).
De doelstelling van NFD werd uitgelegd en onze werkplek werd bekeken. Toen was de 'shop' aan de beurt. Ook Musah van de Ghanese staff van NorGhaVo was van de partij.
Als afscheid werd er volop gedanst en gezongen door 'onze' meiden.
De kinderen werden getrakteerd op 'knuffels' en wij op heerlijke Nederlandse drop!!!!!!!
Alvorens het reisgezelschap de volgende ochtend naar Bolgatanga vertrok, werden wij thuis in Gurugu nog met een bezoekje en nog meer verwennerijen vereerd.

Na een kleine 2 weken werden we wederom door 'Sevenum'verrast: 's Morgens bij aankomst op ons project lagen drop en stroopwafels voor ons klaar! Op hun terugreis richting zuiden kwamen zij door Tamale en hadden even een snelle stop gemaakt op NFD. Helaas hebben we elkaar net misgelopen. (Het scheelde slechts een half uurtje……).
Terwijl wij bijna lyrisch werden van die heerlijke stroopwafels en lekkere drop, was dit voor Hawa en de meiden een tikkeltje anders. Voor Hawa leek de stroopwafel op 'chewing gum' en enkele kinderen vonden de smaak van drop niet lekker. Hun gezichten spraken boekdelen. Eén girl vroeg zich zelfs hardop af: 'Can I eat this?'
Maar ja…….Als wij zien wat de meiden rond 12.00 uur eten, krijgen wij spontaan braakneigingen……………..! En die lieverds houden het plastic zakje met voedsel ook nog eens onder onze neus en nodigen ons uit om te proeven! (Madam 'Dies'; you are invited!)

De laatste les gezondheidsvoorlichting van Marieke stond in het teken van seksuele voorlichting en HIV/Aids. De menstruatiecyclus was te hoog gegrepen voor Azara 1. De eisprong werd iets te letterlijk opgevat. Zij dacht aan een kapotte schaal, waar een kuiken uitkomt! Ook werd het condoomgebruik uitgelegd. We hadden gezorgd voor condooms en bananen!!!! Hilariteit alom! Na afloop werden de bananen opgepeuzeld!

Het leek Ben wel eens leuk om een voetbalwedstrijd bij te wonen in Tamale.
Het team RTU (Real Tamale United) speelde tegen de club uit Accra. Tamale staat op de 15e plaats en Accra op de 3e plaats. Ben vond het geweldig om de voetbal-game samen met de Ghanezen te bekijken. Het was een spannende, boeiende wedstrijd. Eindstand: 0-0.

20 november werden we op NFD vereerd met een bezoekje van een studente (Caren) uit de Verenigde Staten, die 10 maanden in Ghana studeert. Via Mathilde en Madelin (onze Canadese invalkrachten voor 3 weken), had zij van ons project vernomen. Vanuit haar journalistieke richting, is ons project 'hot news' voor haar. Er werd meteen een interview afgenomen, dat binnenkort zal verschijnen in een tijdschrift van een Amerikaanse universiteit.

Het leren van de Dagbani-taal schiet niet echt op (ondanks het aandringen van onze meiden).
Maar…..ze gaven ons weer hoop, door te zeggen: 'Small small make an elephant'; in Dagbani: 'Bela bela ndaa nam wabga'!

Enkele andere pogingen:
Ka di be wula: How are you?
Alaafee: I am fine.
Mmborli la kpe: I like it here.
Ayuli: What is your name?
Nyuli nboodi: My name is.
Kamina kpe: Come here.
Mambi felile: I don't like it.
Bendrigu: Food.
Nyli: Yam.
Kwom: Water.

Eind november hadden Mathilde en Madelin alweer 3 weken les gegeven. Dat betekende enerzijds hun vertrek en anderzijds dat Paul, Hawa en Dees de lessen vanaf nu gaan verzorgen. Ben heeft aangegeven zijn tijd even te willen besteden aan micro-kredieten en fondsenwerving.
Het afscheid van Mathilde en Madelin viel zwaar. De kinderen dansten en zongen: Vele Afrikaanse local dances passeerden de revue. Dit stond in schril contrast met het zingen van het lied: 'Thank you teacher, thank you, goodbye, see you!

Tijdens de batik tie & dye lessen gaat Hawa wel erg creatief te werk. Behalve wax en 'stamps', gebruikt ze zelfs een verfkwast of een Afrikaanse handveger!!!!
De stoffen worden in de shop gehangen voor de verkoop. 1 yard kost 20.000 cedis (ongeveer 2 euro voor bijna 1 meter).

Iedere ochtend tijdens ons ontbijt luisteren we naar de wereldomroep. Naarmate het droge seizoen vordert, lijkt de ontvangst steeds beter te worden. Zo konden we ook de Nederlandse verkiezingsuitslag vernemen. Natuurlijk hadden wij via internet willen stemmen. Echter…..dit soort dingen wordt laagdrempelig gepresenteerd, doch in de praktijk werkte het dusdanig gecompliceerd dat het gewoon veel te veel gedoe was. (Toch nog correspondentie via Den Haag; deadline halen enz.). De eerste keer in ons leven dat 'onze stemmen' dus verloren gingen. Jammer, maar helaas! Van de 300.000 Nederlanders die in het buitenland zitten, zouden er nog geen 20.000 via internet hebben gestemd.

Inmiddels is de afvoer van het toilet verstopt, is er een fan kapot en is het een hele klus om de units van de elektriciteit op te waarderen. Voor wat betreft het laatste: Er is een nieuw systeem ontwikkeld. We kunnen onze units pas opladen, als we 'lights-off'hebben gehad en we het noodrantsoen moeten aanbreken. Erg omslachtig, maar het is niet anders!

25 november: The International Day for Violence against women.

Tijdens een taxirit naar de stad ontmoeten we een 20-jarig meisje. Al pratende vernemen we dat ze op het punt staat als Kayayoo-girl te vertrekken naar Accra. Nou……nee help…..dat is nu juist de preventieve doelstelling van ons project! We moeten voorkomen dat deze meiden, op zoek naar 'het grote geluk', naar het zuiden gaan. Daar liggen de problemen namelijk op de loer: Verkeerde mannen, criminaliteit, prostitutie, ongewenste zwangerschappen e.d.
We proberen haar te overtuigen van de noodzaak om in het noorden te blijven en nodigen haar uit om langs te komen op NFD.
Een paar dagen later verscheen het betreffende meisje voor een kort 'intake-gesprek'.
Tot onze verbazing had ze zelfs haar zusje meegbracht. Beiden bleken gemotiveerd te zijn en wilden graag instromen in het NFD-traject. Het betrof Safia (16 jaar, 4 klassen primary school) en Faati (18 jaar, zes klassen primary school). Ze kunnen dus beiden lezen en schrijven en verstaan een beetje Engels. Aangezien dit toch vooralsnog te weinig zal zijn voor de 'high level' groep, zullen ze starten in de 'low level' groep. Safia koos voor hairdressing en Faati gaf de voorkeur aan weven.
We zijn blij met 2 nieuwe gezichten, aangezien we deze maand ook werden geconfronteerd met 2 drop-outs (Ifau en Memanatu). Het aantal meiden in de educatiefase blijft dus op peil: 14.

Uit onze verslaglegging blijkt dat we hier al aardig ingeburgerd raken.
Dat heeft echter ook minder leuke kanten. Op een zondagochtend om 7.30 uur werd er geroepen: 'Uncle Ben'; 'Uncle Ben'…..Er stond een jongeman voor de deur. Hij zei: 'I have a problem'. Nou horen we dit natuurlijk dagelijks, maar het was de eerste keer dat ze ons huis wisten te vinden. Het is dus zaak om te voorkomen dat we geen 'kantoor aan huis' krijgen.
Duidelijk grenzen aangeven en privacy bewaken!
Vriendelijk, doch gedecideerd medegedeeld dat hij maandag maar naar de 'office' van NFD moet komen. Maandagmorgen ben je de eerste……………….!!!
En ja hoor: 's Morgens verscheen de betreffende jongeman op onze werkplek. Het probleem was dat hij z'n vervolgopleiding niet kon betalen. Al zijn hoop was gevestigd op die 'witten'.
Natuurlijk kunnen wij daar niet aan beginnen……dan is het hek van de dam!......

Momenteel zitten er 3 meiden in de klas met dezelfde naam: Azara. We zijn dus maar gaan nummeren: Azara 1; Azara 2 en Azara 3.
(De favoriet van Dees is de kleine 10-jarige Azara 3).
Ook leuk om te vermelden is, dat de Azara's zich bij het voorstellen aan vreemden, ook als zodanig introduceren: 'My name is Azara one'; 'My name is Azara two'; 'My name is Azara three'………………..What's in the name!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

Het eerste Engelse versje is een feit in de 'low level'groep. Vol trots wordt het opgedreund:
A lion has a tail and a very big head and a very small waist, and a very small waist.

Eind november hebben we het typisch west-Afrikaanse spel "Oware' gekocht. Dit wordt zó snel uitgesproken, dat het voor ons klinkt als: 'Warre' of 'Walle' (zie nieuwsbrief 3).

We hadden gehoopt deze maand een eigen internetverbinding te hebben. Dat blijkt echter een 'moeilijke bevalling'te worden.

De laatste dag van november was een vervelende dag. Op het kantoor van NFD werd onze mobiele telefoon gestolen. Geen leuke gewaarwording, omdat in principe iedereen de schuldige kan zijn: De meiden, één van de vakdocenten of toch een toevallige passant?
We willen gewoon nog even niet geloven dat het iemand van de NFD-club is!
Hoewel het natuurlijk slechts materie is, heeft het vertrouwen wel een deuk(je) opgelopen.
Hawa vond het uiteraard erg, maar kon het waarderen dat Dees gewoon doorging met lesgeven. Vanzelfsprekend voelden wij ons wel teleurgesteld, maar het bijltje erbij neergooien…….dat nooit!!!
Ach……It's all in the game!
Gelukkig hadden we er al voor gezorgd dat we, in geval van diefstal, de telefoon
(+ beltegoed) konden laten blokkeren en ons eigen telefoonnummer zouden behouden.
Dus: Bellers in Nederland en Ghana: Het oude telefoonnummer kan gewoon weer gebruikt worden. Wij zullen snel een nieuwe telefoon kopen en alle nummers weer invoeren.

Hier eindigt de nieuwsbrief van november. We hopen dat we weer een beeld hebben kunnen schetsen van ons leven hier. Een leven dat eenvoudig en ongecompliceerd is. Een goed leven, met iedere dag weer allemaal zwarte kindertjes langs de kant van de weg, die maar blijven roepen: Siliminga hello: Siliminga hello; Siliminga hello! (Hallo blanke!)

Warme groet,
Ben en Dees