Untitled Document

16 september 2004
Eindelijk is het dan zover! Na een lange periode van voorbereiding gaan we vandaag beginnen aan onze exposure van 3 maanden naar Nigeria en Ghana. Om 8.15 uur stond de taxi op de Hertog Reinoudsingel om ons en de bagage naar station Venlo te brengen. Met de trein van 9.04 uur vertrokken we naar Schiphol (via Eindhoven-Duivendrecht). Aankomst Schiphol: 11.11 uur. Versterking inwendige mens en ingecheckt. Schiphol bekeken. 14.10 uur: Vlucht naar Abuja (hoofdstad Nigeria) met KLM. Duur van de vlucht: 6 uur. Tijdsverschil: 1 uur. Aankomst: 19.10 uur (lokale tijd). In het vliegtuig moest nog een formulier voor de douane worden ingevuld. Op de luchthaven van Abuja mocht niet gefotografeerd worden. Groente, fruit en planten mochten niet worden ingevoerd. We gingen probleemloos door de douane. Ben zag dat een man in uniform op nogal geheimzinnige wijze geld kreeg toegestopt. Op hetzelfde moment zag Dees een tekst met de woorden: 'Corruption kills a nation'.
Welkom in Nigeria!
Pater John Atoba en zijn chauffeur stonden klaar op het vliegveld in Abuja met in de hand een papiertje met daarop onze namen. Dus dat kon niet missen!
In de auto (een Peugeot 504 van zeker 30 jaar oud met gladde banden), werd ons verteld dat we niet meer vanavond naar Aliade zouden gaan, omdat dit nog zeker 4 tot 5 uur rijden zou zijn. We zouden de nacht doorbrengen in Abuja in een klooster van de Zusters van Liefde. De verharde weg hield plotseling op en ging over in een wegdek vol met kuilen, met aan weerszijden huizen die erg schamel waren. Op de binnenplaats was het aardedonker. Slechts het hoofdgebouw van het klooster was verlicht. Ook werden de eerste kikkers gesignaleerd. Op onze kamer was geen bevestiging voor een muskietennet, maar pater John Atoba vertelde ons dat er gespoten was tegen de muggen. Bovendien zat er muskietengaas aan de buitenkant.
We kregen nog iets te eten en te drinken aangeboden en maakten kennis met enkele zusters die ons welkom heetten. Het was een warm onthaal!

17 september 2004
Het normale doorspoelingssysteem van het toilet werkte niet. Dit euvel hoort waarschijnlijk bij de komende periode. Doorspoelen met een emmer water dus.
Na het ontbijt namen we afscheid van zuster Rose, zuster Genoveva en anderen. Iedereen informeerde naar je welbevinden. Pater John Atoba (44 jaar) en de chauffeur Rafaël stonden met de auto klaar om samen met ons van Abuja naar Aliade te rijden. (Ongeveer 4 tot 5 uur). De autorit was een ervaring op zich. Je zou duizend ogen moeten hebben! Het leek net een film!
Een impressie: stinkende en ronkende auto's en brommers; vele kraampjes waar men spullen probeerde te verkopen (het lijkt één grote handel; iedereen doet in business); de schamele hutjes; al die zwarte gezichten die je maar blijven aankijken; de vrouwen met grote manden of takkenbossen op hun hoofd; de baby's op de rug (geknoopt in een doek); de politiecontroles (zo ongeveer om de tien km.); politie met machinegeweren; bosarbeiders met hakbijlen; schoolkinderen in uniform; vrachtwagens vol met bananen; open karren met kinderen die volop lachten, zwaaiden en zongen; hele gezinnen op de brommer; geiten en koeien langs de weg; de kleurrijke kleding enz. Deze beelden zijn niet te beschrijven. Je zou ze zelf moeten zien. Er werd getankt. In Kefi maakten we een stop. Rafaël sprong uit de auto en ongevraagd gaf hij ons ieder een fles water, omdat het een lange, warme autorit zou worden. De hartelijkheid van de mensen is aandoenlijk. (Arm maar warm!) Je voelt je gewoon bezwaard. Route: Akwangwa-Jos-Makurdi. De hitte was nog draaglijk. Qua natuur was er volop groen.
Op een gevaarlijke weg stond een bord met de tekst: ' Many have gone here'! Ook veel opschriften m.b.t. aids: ' Support them; be a friend' enz.
Aankomst Lafia: The capital city of Nasarawa-state.
De straatbeelden staan op het netvlies. Heel indrukwekkend! Het fototoestel draait nu al op volle toeren. Aankomst North Bank, Makurdi (Benue-state). We maakten kennis met collega's en familie van John Atoba, o.a. met zijn meerdere, zijn zus en nichtje.
Op de veranda van het huis kregen we bier. Zoals later zou blijken wordt dit vaak aan gasten aangeboden. Inmiddels arriveerde een andere chauffeur met auto. We begrepen dat er onderling een heel programma voor ons was opgesteld en dat er op organisatorisch vlak onderling geruild moest worden, omdat John Atoba de aankomende week afwezig zou zijn i.v.m. een meeting elders. Jonathan was de naam van de nieuwe chauffeur. Toen we gebruik maakten van het toilet, kregen we bijna teveel. Ook hier moest doorgespoeld worden met een emmer water. We namen afscheid en vertrokken. We kwamen langs de Benin-river. In Makurdi maakten we met John en Rafaël een stop om een hapje te eten. Toiletgebruik was niet mogelijk, omdat deze simpelweg kapot was. Toen naar de markt in Makurdi. Hier werd in een kleurrijk marktkraampje geld gewisseld: 200 Euro voor 32.000 Naira.
(160 Naira = 1 Euro). Hierna John Atoba verblijd met twee mooie blouses. Inmiddels was de regen losgebarsten. Compleet noodweer! (Overigens, we zitten tegen het einde van ' the rainy season'). De marktstalletjes fungeerden als schuilplek. Iedereen bood de twee blanken stoelen en paraplu's aan. Onderweg van Makurdi naar Aliade deed John verschillende boodschappen. Om 17.00 uur kwamen we op de plaats van bestemming aan in Aliade: The Holy Ghost House: Het klooster van de paters van de Heilige Geest. (The Central House of the Makurdi District of the Holy Ghost Congregation working in the dioceses of Oyukpo, Makurdi, Jalingo and Yola).
Op het terrein van 'The Holy Ghost House' bevindt zich een middelbare school:
' Mount St. Michael's Secondary School Aliade'. Op deze school zitten duizend leerlingen.(Allemaal jongens in uniformen: Zwarte snoeten in roze kleding). Er zijn leerlingen die te ver van school wonen en dus intern verblijven, maar er zijn ook leerlingen die dagelijks heen en weer pendelen.
Het onderkomen in het klooster bezorgde ons een shock: Een groot, vies, smerig, oud gebouw midden in de bush, waar het wemelde van het ongedierte. Er was slechts koud water en overdag was er geen stroom. De sanitaire voorzieningen waren onvoorstelbaar slecht; dus…………..verstand op nul en ogen dicht!!!!!!!!
Na de eerste schrik hebben we ons provisorisch geïnstalleerd. De koffers cq rugzakken dienen als kast.
Boven de bedden hingen de muskietennetten klaar (4-punts-bevestiging). Aan de buitenkant zat muskietengaas. Om 19.30 uur werd er gegeten. We maakten kennis met een collega-priester van John (die op bezoek was) en met een priester-student. Ook de kok stelde zich voor. Na het eten werd nagepraat in een aparte ruimte. Over de muur kroop de eerste hagedis; bij het toilet zat nummer twee en over de gang liep een duizendpoot! Om 22.00 uur ging het licht uit. Men wilde ons kaarsen en lucifers brengen, maar we hadden een zaklamp bij ons. De zaklamp bleek van onschatbare waarde te zijn. Dit geldt tevens voor de katoenen lakenzakken.

Misschien is een voorstellingsrondje op zijn plaats:
John Atoba is de priester; Barnabas en Mathiew zijn priester-studenten; Rafaël and Jonathan zijn de chauffeurs; Thomas is de kok (hoewel de gepensioneerde Moses extra voor ons is opgetrommeld, omdat hij op de hoogte is van 'the white men's food'). Verder verzorgt Thomas de was.

De dagindeling van maandag t/m. vrijdag is als volgt:
6.45 uur: Ochtendgebed in de kapel (alleen als de priester thuis is).
7.00 uur: H.mis in de kapel (alleen als de priester thuis is).
7.30 uur: Ontbijt.
12.45 uur: Iets drinken in de algemene ruimte (alleen als we niet op pad zijn).
13.30 uur: Lunch (alleen als we niet op pad zijn).
19.00 uur: Iets drinken in de algemene ruimte (alleen als we tijd hebben).
19.30 uur: Avondeten.
20.00 uur: Avondgebed (alleen als de priester thuis is).
22.00 uur: Lichten uit.

18 september 2004
Tijdens het ontbijt de eerste yam geproefd. (Gestampte, gekookte aardappelkoek). Ook werd verteld over de cassave en deze werd ons ook getoond. Na het ontbijt een wandeling gemaakt over het terrein van de congregatie, onder leiding van de 25-jarige Barnabas (priester-student). Hij liet ons de middelbare school zien (Mount St. Michael's Secondary School) . De school is verdeeld in de onderbouw (JSS:Junior Secondary School 1-2-3) en de bovenbouw (SSS: Senior Secondary School 1-2-3).
Het is niet te beschrijven! Oude gebouwen, rijp voor de sloop, met houten lessenaars; de tafeltjes en krukjes waren heel gammel; er stonden er zeker 60 in 1 lokaal.
We zagen o.a. het scheikunde-natuurkunde-en biologielokaal. Je zou nu even geen Westers hoofd moeten hebben! Barnabas was verbaasd dat wij schrokken en vroeg of er veel verschillen waren met de scholen in Nederland. We zeiden hem maar dat het goed zou zijn als Nederlandse leerlingen dit zouden kunnen zien. Dan zouden ze meer waarderen wat ze hebben en nooit meer klagen. Voor deze priester-student was het onbegrijpelijk dat alle Nederlandse kinderen naar school kunnen gaan en zelfs kunnen gaan studeren, ook al zouden de ouders dit niet kunnen betalen.
De keuken van het complex was in feite geen keuken te noemen. In de buitenlucht werd gekookt op een takkenbos hout. Gas is te duur. Ook liet hij ons de kapel zien.
Hierna maakten we kennis met enkele docenten. We stonden gezellig te praten totdat Dees een steek in de rechtervoet voelde. Ondanks lange broek, sokken en hoge schoenen toch gebeten door een insekt. Pater en personeel snelden toe.

Het bloedde een beetje, maar men zei dat het onschuldig was. Geen teek, maar een ant. Betekende dat geen 'mier' in het Engels?
Onmiddellijk werd besloten dat er meer muskietengaas voor ramen en deuren moest komen. Waarschijnlijk gebeurt dit als we thuis zijn, want men werkt hier erg relaxed.
Ook zou een tussenstekker geregeld worden voor onze oplaadbare apparaten.
Hierna werd samen met John Atoba en Jonathan de planning doorgenomen. Dit verliep erg warrig (inhoudelijk gezien en qua prijs). Afgesproken werd dat we de auto voor een week zouden huren. De chauffeurs Jonathan en Rafaël moesten de honneurs aankomende week waarnemen en zouden met ons op pad gaan, omdat John Atoba afwezig was, i.v.m. een meeting elders. Na die week zouden we wel weer verder zien. Voor vandaag stond een bezoek aan het ziekenhuis en de markt van Aliade op de rol. Samen met John en Jonathan vertrokken we. In het ziekenhuis troffen we Middeleeuwse taferelen aan. Hartverscheurend om te zien. Je ziet de armoede op de gezichten van de mensen. Al die ogen die je aanstaren, maar die je ook welkom heten.
Uitgemergelde mensen op vieze bedden, baby's, kinderen. Niet om aan te zien!
(En dan hebben wij het over wachtlijsten!) John Atoba die zelf wel eens in Europa was geweest, begreep dat het voor ons een cultuurshock moest zijn en vertelde dit ook tegen het personeel. Alleen mensen die het kunnen betalen, kunnen gebruik maken van medische voorzieningen. Als je dus geen geld hebt en heel erg ziek bent, dan heb je gewoon pech en ga je dood. De rondleiding voerde ons door het hele ziekenhuis: vuile ruimtes die dienst moesten doen als laboratorium, operatiekamer, mortuarium, intake, röntgenafdeling, kinderafdeling e.d. Er werd geprobeerd mensen bewust te maken van de aids-problematiek. Een apart gebouw (instortingsgevaar!) was bedoeld voor TBC-patiënten. Nog nauwelijks bekomen van de schrik, reden we naar de markt. 'White people' gesignaleerd! Binnen een mum van tijd had zich een kring van honderden zwarte mensen om ons heen gevormd. We waren echt een attractie! Mensen staarden ons aan met open mond en achtervolgden ons. Het gaf een beklemmend gevoel. Als je dan een paar foto's wilt maken (en dan ook nog met een digitale camera) voel je je helemaal bezwaard en de ander weet werkelijk niet wat hij ziet. John Atoba moest ons beschermen. Als blanke moet je echt onder begeleidng zijn. Eenmaal thuis bij de Holy Ghost dronken we iets en gebruikten de lunch. Moses (de gepensioneerde kok, die extra voor ons is ingehuurd, omdat hij een beetje op de hoogte is van de West-Europese keuken) had zijn kookkunsten weer eens laten zien. De priester-student Mathiew is een zoon van Moses. Het moge duidelijk zijn dat Moses trots is op zijn zoon. Eenmaal priester zal hij de armoede te boven komen.
Chauffeur Jonathan, priester John Atoba en priester-student Mathiew aten Fufu: Een soort meelbal die je met je handen moet eten en waar je telkens een stukje van af haalt. Dit moet je vervolgens kneden in je hand en dan soppen in een groente/vleesmengsel.
Na de lunch gingen we met priester-student Barnabas en chauffeur Rafaël naar Makurdi. Kerk en priesterkerkhof bekeken. Barnabas vertelde dat iedereen wordt begraven. Crematie is ' not done'. Toen naar de markt (geld gewisseld); iets afgegeven bij een neef van Barnabas die in zo'n typisch Afrikaans hutje woonde. Dwars door de modder reden we ernaar toe. De mensen kwamen de hutjes uit om de 'twee witten' te zien. Hierna getankt en een gasfles cq kerosine gekocht.
Rafaël vertelde dat er gekookt werd op hout, op kerosine of op gas. Toen iets opgehaald voor Rafaël, iets afgegeven voor John en banden van de auto opgepompt.

Vervolgens wijn en hosti's opgehaald bij de ' Sisters of Nativity'. Plotseling zagen
Rafaël en Barnabas dat de grill van de motor weg was. Dus Rafaël ging op zoek en Barnabas, Ben en Dees besloten iets te gaan drinken. Water werd niet verkocht, maar men ging het meteen elders kopen. Iedereen vliegt voor de 'white people'.
Rafaël kwam terug en had inmiddels een nieuwe grill gekocht (1400 Naira). Hij was een beetje bang dat John Atoba boos zou zijn. Al pratende kwamen we uit op hele essentiële levensvragen. En opnieuw werd Dees gestoken door een insekt.
Op de terugweg naar Aliade stopten we nog bij een supermarkt en om ongeveer 19.00 uur waren we terug. Stroomuitval! We dronken iets; maakten kennis met de priesters van de parochie en wederom was er geen gebrek aan ongedierte. Brrrrrr!!! Tussen de bedrijven door werd er een elektriciën ingeschakeld, die ervoor zorgde dat onze Europese stekkers pasten op het Nigeriaanse stroomnet.
19.30 uur: Avondeten. Vroeg naar bed, na eerst weer orde op zaken te hebben gesteld.
Improviseren is het devies en dat zal het voor de toekomst ook wel blijven!

19 september 2004
Na het ontbijt gingen we naar de kerk in Aliade met John (priester), Mathiew (priester-student) en Rafaël (chauffeur). De mis was sfeervol, kleurrijk en de mensen namen aktief deel aan het hele gebeuren. Het was goed dat we al eens in Nederland een Afrikaanse mis hadden bijgewoond, zodat we in ieder geval wisten dat dit uren zou gaan duren. Bovendien wisten we dat het een zeer expressieve gebeurtenis is.
En inderdaad…..Er werd volop gezongen, gebeden en gedanst. De twee blanken kregen de beste plaatsen, werden welkom geheten en met open mond aangestaard door honderden gelovigen. Een onbeschrijfelijke ervaring! Toen John ons introduceerde, begon iedereen te klappen. Al die zwarte snoeten die je aan blijven kijken is een merkwaardig gebeuren en gaat je door merg en been. (We zijn Willem-Alexander en Maxima niet hoor!…..Maar zo word je wel behandeld en dat past niet bij ons). De H. mis vond plaats in de lokale taal: Tiv. Tijdens de mis werd Ben ingefluisterd door Mathiew dat fotograferen geen probleem was. Na afloop van de mis kwamen alle parochianen om ons heen staan en wilden ons aanraken. Gesprekjes werden aangeknoopt en foto's werden gemaakt. Onder de indruk van deze mis, besloten we om ook de volgende mis bij te wonen. Deze vond plaats in Abenga. Van hetzelfde laken een pak, maar nog expressiever en indrukwekkender. Evenals in de eerste mis waren er twee collectes. Het geld (alleen heel smerig papieren geld) werd door de kerkgangers in een houten box gedeponeerd. Rij voor rij schuifelde naar voren. In vergelijking met de eerste mis was er een opmerkelijk verschil. De eerste collecte was bedoeld voor een gezin dat een slechte oogst had gehad. Moeder en kind kregen al zingend en dansend geld toegeworpen. De tweede collecte was bestemd voor het plaatselijke ziekenhuis, ter financiering van medische hulp voor mensen die dit niet konden betalen. De zusters van het ziekenhuis zongen en dansten als dank.
Erg opmerkelijk was dat levende dieren als offer werden aangeboden (kippen, hanen, een bokje e.d.). Ook eieren, bananen en yam werden geofferd. Na de mis werd alles door John meegenomen. De hele kofferbak van de auto zat vol! Wij moesten inwendig natuurlijk wel lachen. Op het einde van de mis moesten Ben en Dees naar voren komen. John had ons geïntroduceerd en we waren inmiddels dus 'bekend' geworden. Ben heeft nog enkele woorden gesproken. Na afloop van de mis weer dezelfde taferelen: Starende blikken en men wilde allemaal op de foto. Toen we wegreden werden we uitgezwaaid en kinderen renden achter de auto aan.
'Thuis' aangekomen iets gedronken en daarna de lunch gebruikt. John Atoba vertrok eind van de middag naar zijn vergadering (150 km. verderop). Dit zou de hele week gaan duren. Wij hebben de middag gevuld met: schrijven, wandelen en fotograferen.
19.30 uur: Avondeten. We eten altijd met de priester of de priester-studenten, maar
nooit met het personeel. Ongelijkheid is vanzelfsprekend in Afrika. Het is
normaal om tegen je personeel te schreeuwen en ze uit te schelden.
Tot 21.30 uur gepraat met drie priester-studenten. En weer vroeg naar bed!
Om 22.00 uur gaat het licht uit. Je gaat weliswaar heel vroeg naar bed, maar staat ook heel vroeg op. (Iedere dag omstreeks 6.30 uur).
's Nachts hoorde Ben explosieve knallen. Bij navraag bleek dat de politie regelmatig een paar keer schoten loste in de lucht om inbrekers af te schrikken en de compound te beschermen.

20 september 2004
Na het ontbijt zou Jonathan ons komen halen. Hij is deze week onze chauffeur.
(1 week auto met chauffeur: 17.500 Naira = ongeveer 100 Euro. Dit is exclusief brandstof). Voor vertrek vroegen we aan Moses of we ondergoed en sokken aan de waslijn mochten hangen (die hadden we namelijk zelf in de wastafel op onze kamer gewassen). Meteen kwam een jonge knaap (Thomas) toegesneld die aanbood om onze was te doen. Dit betekent: Er is een wasplaats op een smerige binnenplaats midden in de bush. Het regenwater wordt opgevangen in een grote ton en vervolgens verdeeld over drie emmers waarin de was wordt geweekt, ingezeept en uitgespoeld.
Daarna de kapel bekeken. Foto's gemaakt: Thomas op z'n wasplaats; Moses in de keuken en verder de spoelkeuken; de plek waar gestreken werd; de gemeenschappelijke ruimte; kapel; toilet; douche; de kamers; de gangen; de bananenbomen e.d. Het wachten was op de chauffeur. Hij zou na het ontbijt komen (tussen 8.00 en 9.00 uur). Omdat er om 10.00 uur nog niemand was, besloot Dees om de tijd goed te gaan benutten en wat schrijfwerk te gaan doen. Westerse hoofd loslaten is nog moeilijk! Afrika moet je eigenlijk laten gebeuren. (Een Europeaan heeft de klok; een Afrikaan heeft de tijd!!!!)
Om 10.15 uur verscheen niet Jonathan, maar Rafaël. Hij bracht ons naar Makurdi. Daar zouden we Jonathan ontmoeten. Jonathan woont en werkt in Makurdi. Eerst werd Thomas afgezet op de markt en we reden door naar Makurdi, naar de werkplek van Jonathan. Hij werkte bij een vervoersmaatschappij. We zagen ontzettend oude bussen; we maakten kennis met zijn collega's en kregen in het kantoortje iets te drinken aangeboden. Na enkele 'kiekjes' gemaakt te hebben, reden we met Jonathan en een vriend (Emmanuel, student op de landbouwuniversiteit) verder. Rafaël bleef wachten.We gingen naar een cybercafé. Dit cybercafé was onvoorstelbaar oud en slecht. We wilden mails ophalen en verzenden. Dit verliep erg moeilijk. Eerst was de server 'not found', toen was er een overcapaciteit en vervolgens werd aangeraden 's nachts terug te komen, omdat het dan wellicht iets sneller zou gaan. Uiteindelijk hadden we dan toch onze mails op het scherm, maar was het onmogelijk om deze te openen. Inmiddels waren we 2½ uur verder. Hierna op zoek naar een simlock-kaart voor de telefoon. Na vele pogingen eindelijk een kaart gevonden. De prijs stond in geen verhouding tot de periode van gebruik. We krijgen ook steeds meer de indruk dat ze ons financieel willen 'uitkleden'. (Wit is synoniem voor geld!) Onderweg een hapje gegeten en daar heeft Emmanuel met zijn simlockkaartje onze telefoon 'unlocked'. Dat vonden we voor dit moment genoeg. In november in Ghana zien we wel verder. Voor de periode in Nigeria is niet echt een telefoon nodig.
Hierna op zoek naar een tweede internetcafé.
Weliswaar beter dan de voorafgaande (we kregen hier zelfs mails geopend), maar het systeem werkte zo ontzettend traag, dat het ons behoorlijk op de zenuwen begon te werken.
Het uur was snel om, het resultaat erg mager: Slechts 1 mailtje kon worden beantwoord. We dachten aan familie, vrienden en bekenden tegen wie we hadden gezegd: 'Je kunt onze belevenissen volgen via de site'. Hoe krijgen wij ooit de tekst verzonden naar onze webmaster? We praten al helemaal niet meer over foto's versturen. Dat het zo moeilijk zou gaan, hadden we niet verwacht.
Rafaël haalde ons op en toen pikten we Jonathan weer op bij zijn werkplek. Met z'n vieren reden we terug naar Aliade, na nog enkele foto's gemaakt te hebben. Na thuiskomst iets gedronken en opgefrist. (Ja en echt de schroom overwonnen en onder de meest smerige douche gestaan die je je maar voor kunt stellen: Alles is vies; overal lopen beesten…..). Is dit één van de moeilijke momenten?
Koffers nagelopen, gegeten, gekletst, gerommeld. 22.00 uur naar bed.

21 september 2004
Vandaag gaan we naar Gboko. Voor het zover was, hebben we de was naar Thomas gebracht (binnen een uur hing deze al te drogen). Iedereen vliegt voor je! We ruimden lege flessen water op en maakten 'a social talk' met Barnabas. Thomas en Rafaël waren op het land aan het werken. Grasmaaien betekent hier: met een kapmes slaan. Aan Barnabas gevraagd of we de laptop van John zouden mogen gebruiken. Dat was geen probleem. Echter: Overdag is er geen stroom. Bovendien hebben we geen tijd, omdat we de hele dag op pad zijn. De effectieve werktijd (Een echte Westerse opmerking!) is dan van 20.30 uur tot 21.30 uur. (Na het avondeten en voordat het licht uitgaat om 22.00 uur). Voor wat betreft de stroomvoorziening: Hier in de bush krijgt men in principe de elektriciteit van de stad. Vaak werkt dit niet en dan gebruikt men bij stroomuitval een noodaggregaat. Dit werkt slechts van 18.00 -tot 22.00 uur. Je kunt je voorstellen dat wij ons bezwaard voelen als men voor ons de dure noodvooriening aanzet, zdat wij op de laptop kunnen werken. De accu van de laptop is na 10 minuten al leeg. Wat een omstandigheden om een reisverslag te maken!!! Barnabas (de priester in opleiding), loopt dit jaar stage in het 'Holy Ghost House'. Dit betekent dat hij de missen in de kerk moet bijwonen en dat hij godsdienstles moet geven op de middelbare school op de compound. Deze week staat voor hem nog in het teken van: leerlingen inschrijven, lessen voorbereiden, boeken uitdelen e.d. Hij liet het lesmateriaal aan Dees zien.
Tot Jonathan kwam om ons naar Gboko te rijden, hebben we geschreven (verslag, introduktiewoordje voor kerk en school). John Atoba heeft namelijk voorgesteld om a.s. zaterdag een mis bij te wonen waar de bisschop aanwezig zou zijn en hij heeft het plan om ons les te laten geven. Het is dan handig om een woordje op papier te hebben, in case of………….
Voor vertrek maakte Moses een foto van Rafaël, Ben en Dees en beloofde Thomas het gat in het muskietennet van Ben te maken. Omstreeks 10.30 uur vertrokken we (Rafaël, Jonathan, Ben en Dees). Ook Moses reed het eerste stukje mee en werd afgezet op de markt.
Op naar Gboko! We kwamen langs het onderkomen van de gouverneur van het district. Overal langs de kant van de weg ligt gedumpt afval. Als je dan vertelt hoe in ons land wordt omgegaan met milieu, dan kijken ze je aan of je van Mars komt!
Waar je ook stopt, je blijft een attractie! Een blanke is een bezienswaardigheid! Toen we foto's wilden maken van prachtige straatbeelden, werd dit afgeraden vanwege gevaarlijke situaties. We gingen naar 'St. Thomas Catholic church' en werden in het parochiehuis welkom geheten door de mede-priesters (waaronder een neef) van John. (Holy Ghost Fathers in Gboko). De ontvangst was wederom geweldig!

Eerst kregen we koffie (zowel koffie als koffiemelk is in poedervorm); daarna werd er bier ingeschonken. Vervolgens kwam er een hele tros bananen te voorschijn. Dit alles was alleen voor de gasten Ben en Dees. Maar ook moesten we mee-eten. Hier proefden we onze eerste Fufu.
Iedereen kon het erg waarderen dat wij mes en vork weigerden en het aten op de Afrikaanse manier: Met je rechterhand. (Linkerhand is onrein). Eerst was je je hand, dan haal je telkens een stukje van de meelbal af en kneed je dit in je rechterhand, alvorens het in een groente/vleesmengsel te soppen. Toen we weggingen kregen we bananen, mango en noten mee. Dit moet je aannemen als gift, anders beledig je de gevers. Iedereen zwaaide ons uit en wij vertrokken richting markt. De markt in Gboko is één van de grootste markten in Nigeria en is vooral bekend om de tomaten. De chauffeur nam ons mee naar de marktmeester om toestemming te vragen, zodat we konden fotograferen. Onder begeleiding van twee chauffeurs en de marktmeester konden de blanken wel worden rondgeleid over de markt. Overal starende blikken……… De marktmeester verzocht ons een goed woordje te doen voor zijn tomaten in Nederland. Machines zouden welkom zijn. Veel werd weer op de gevoelige plaat vastgelegd en hierna vertrokken we richting cybercafé. De computer werkte goed, totdat de stroom uitviel en men overging op noodaggregatie. Gelukkig hadden wij net onze mails verzonden. Onderweg veel politiecontroles. Bij deze controles wordt altijd een stopteken gegeven. Men houdt het machinegeweer horizontaal en als je door kunt rijden, laat men het machinegeweer zakken. Op de terugweg werden we aangehouden door de politie en werd de kofferbak gecontroleerd. Deze lag vol met fruit van de paters. Verder maar weer richting Aliade, waar we om ongeveer 17.00 uur arriveerden. Opgefrist en opgeruimd tot het avondeten om 19.30 uur. Het muskietennet van Ben was niet gemaakt. Het gat hebben we 'gestopt' met een paar sokken. Stroom is er van 18.00-tot 22.00 uur; dus die tijd moet goed gebruikt worden. Na zonsondergang (omstreeks 18.15 uur) is het helemaal donker en worden de muggen aktief. Het wordt al vertrouwd om 's avonds onbeschermde delen van het lichaam in te smeren met Deet. Omdat we bedekkende kleding dragen, beperkt zich dit tot handen en gezicht. 's Avonds gewerkt met de laptop totdat het licht uitging om 22.00 uur.(Omstreeks 21.45 uur word je hiervoor gewaarschuwd d.m.v. drie korte lichtsignalen).

22 september 2004
Allebei een beetje last van de buik.De Fufu breekt ons nu al op! Loperamide en ORS ingenomen. Na het ontbijt geïnstalleerd met de laptop om verder te gaan met het reisverslag. Goed en wel op dreef en ja hoor……..Stroomuitval. Ben met de verrekijker de omgeving aanschouwd. Rafaël kwam zeggen dat de benzine van de auto op was. We gaven hem 3000 Naira (ongeveer 19 Euro) om te kunnen tanken.
Thomas kwam de was terugbrengen: Gestreken en wel. Het is heel gebruikelijk om als blanke personeel te hebben: een kok, een chauffeur e.d. Je schept hierdoor een stukje werkgelegenheid. Vandaag zou Thomas het gat in het muskietennet van Ben repareren. Jonathan bleek niet te komen vandaag. Als je naar de reden vraagt, krijg je altijd min of meer hetzelfde antwoord: 'He had a problem with………' en dan wordt een reden gegeven. Men legt altijd de schuld bij een ander. Excuses heeft men altijd klaar. Rafaël reed vandaag en nam Barnabas mee. Laatstgenoemde zou eigenlijk op de middelbare school moeten zijn, maar vroeg een vrije dag aan de direkteur onder de vlag van: Ik moet vandaag van pater John Atoba met twee blanken naar Kasina-ala en ik moet de chauffeur en de twee blanken begeleiden.
Het feit dat de naam van een priester en twee blanken wordt genoemd, is genoeg om een vrije dag te krijgen. De manier van werken en leven is ontzettend relaxed. 'Take life easy' lijkt hier de slogan te zijn. We vertrokken (Rafaël, Barnabas, Ben en Dees). Thomas reed het eerste stukje mee en werd afgezet op de markt. Op naar Kasina-ala!
Onderweg aangehouden door de politie. Deze vroeg of Rafaël een brandblusser in de auto had. "Nee, maar ik ga 'm dadelijk kopen" , luidde het antwoord (in de lokale taal TIV en werd voor ons vertaald in het Engels). We mochten verder rijden. We zagen politie die preventieve controles uitvoerden: Highway Crime Prevention.
Aankomst Kasina-ala omstreeks 12.00 uur. Van 12.00-tot 15.00 uur verbleven we in het parochiehuis van 'St.Gerards Catholic Church'. We dronken iets en werden weer behandeld als eregasten. Het bier verschijnt op tafel, gevolgd door vele andere drankjes. We spraken met de priester en vertelden onze toekomstplannen. Hij vroeg ons te informeren bij de SMA in Nederland waarom zij niet uitzenden naar Nigeria.
(SMA-priesters uit Nederland zenden wel uit naar Ghana, maar niet naar Nigeria; SMA-priesters uit Ierland daarentegen zenden wel uit naar Nigeria). Tussen de regels door konden we bespeuren dat deze priester niet echt geloofde in de toekomst van Nigeria. De arbeidsmoraal is slecht: 'Als ik vandaag niet werk, krijg ik toch wel te eten'. Vervolgens hebben we kennis gemaakt met zuster Dorothy. Toevallig was zij aanwezig, omdat ze een vergadering had bijgewoond. Deze religieuze verpleegkundige is werkzaam in een ziekenhuis in de plaats die we morgen bezoeken (Adikpo). Dus we kregen een uitnodiging om langs te komen voor een rondleiding. Zij informeerde bij ons naar het aidsprobleem in Nederland. Dit gerelateerd aan het gigantische aidsprobleem in Afrika. De conclusie was: 'Prevention is better than cure'. Maar daarvoor is nodig: 'A change of the behaviour'. En dat is nou juist het probleem. Hierna werden we uitgenodigd aan tafel en wederom verscheen de Fufu (die ons gisteren zo slecht bekomen was).
Uit fatsoen namen we een beetje, maar toen men onze borden steeds meer vulde, besloten we om onze eigen grenzen aan te geven en te zeggen dat we hun gastvrijheid erg waardeerden, dat we Fufu best lekker vonden, maar dat een West-Europese maag daar niet zo van houdt. Dat werd begrepen en dus beperkten Ben en Dees zich tot het dessert: Compôte van vers fruit (mango, sinasappel, banaan e.d.). Omdat Dees al enkele dagen vreemde bultjes op de hand had en een paar keer gestoken was, besloten we dit aan zuster Dorothy te laten zien. En jawel……..Gestoken door de malariamug. Geen paniek! Het feit dat je malariatabletten slikt, onder een klamboe slaapt, je insmeert met Deet, bedekkende kleding draagt en veel drinkt is meer dan voldoende. Gewoon mee door blijven gaan. Mocht je koorts, hoofdpijn, griepachtige verschijnselen krijgen, dan kan een bloedonderzoek worden gedaan. (By the way…Hoofdpijn is er al……….Straks maar even de temperatuur opnemen……..).
We hebben zelfs eigen naalden en spuiten bij ons en we hebben een malariakuur meegenomen vanuit Nederland. Dus dat zal niet zo'n vaart lopen.
Na het eten hebben we de kerk en de varkensboerderij bekeken. Van toiletgebruik word je nergens vrolijk: vies, vies, vies en doorspoelen met een emmer water.
Ook nog een soort lerarenopleiding bezocht. Normaal gesproken is het gebruikelijk dat je toestemming vraagt aan de staf om iets te mogen bekijken. Barnabas vond dit nu echter niet nodig, maar bij het verlaten van het schoolterrein werden we tegengehouden en werd Barnabas op het matje geroepen door de schoolleiding. De 'security'-regels werden hem nog eens uitgelegd. Hierna het internetcafé van gisteren bezocht, omdat deze het meest voldoet aan westerse maatstaven. Ook Barnabas getrakteerd op een uurtje internetten.
Mails opgehaald en verzonden. Een lokale medebezoeker gaf het advies om niet via netmail, maar via 'mail2web.com' te werk te gaan. Een goede tip!
Vervolgens hebben we nog een kort bezoek gebracht aan een neef en een tante van Barnabas. Deze neef bleek een SMA-priester in opleiding te zijn. Hij was erg geïnteresseerd in onze plannen. (Dus Barnabas is Holy Ghost priester-student en zijn neef SMA priester-student). Overigens..Barnabas is niet echt het type priester-student! De tante ontfermde zich over acht weeskinderen. De ouders van deze kinderen waren gestorven aan aids. Met alle kindertjes op de foto natuurlijk! Ze vermaakten zich slechts met een steen en een stukje hout. Aandoenlijk om te zien!
Terug naar Aliade waar we omstreeks 18.15 uur arriveerden.
De wasjongen een fooi gegeven. Hij had namelijk het gat in het musiektennet van
Ben goed gerepareerd. Hoewel we twee éénpersoons bedden hebben met ieder een éénspersoons muskietennet van het huis, besloten we toch om dit te laten vervangen door ons eigen muskietennet, omdat deze geïmpregneerd is met Dawa.
's Avonds verfrist, opgeruimd, gegeten, getypt.

23 september 2004
We zijn een week weg. Het lijkt wel een jaar. Het is de meest shockerende week geweest uit ons leven. Het is vandaag donderdag, dus dat betekent Lariam-dag. (Malariatabletten die 1x per week moeten worden ingenomen).
Thomas en Moses bevestigen vandaag ons eigen muskietennet. De muskietennetten van het huis worden verwijderd. Getypt en de was naar Thomas gebracht.
Vandaag gaan we op pad met Jonathan en een vriend van hem die Alex heet. Adikpo staat op het programma. Eerst werd er getankt. Ben betaalde 2400 Naira (ongeveer 15 Euro) voor 50 liter benzine. We vonden dit een beetje vreemd, omdat Ben gisteren ook al benzine had betaald: 3000 Naira (ongeveer 18 Euro). Toen we de jongens daarop aanspraken , kregen we als antwoord: De auto slurpt benzine: 1 liter kost 50 Naira. Met 60 liter kun je 300 km. rijden. Een verbruik van 1 op 5. Onderweg een leuk gesprek gevoerd met Alex (leraar Engels op de middelbare school). Hij vertelde dat Afrikaanse mannen heel veel vrouwen mogen hebben (zijn vader had 7 vrouwen), maar dat een Afrikaanse vrouw alleen haar eigen man mag hebben. Toen wij vertelden dat dit 'not done' was in Nederland, begrepen ze daar niets van. Maar toen wij vertelden dat mensen in Nederland kunnen samenwonen zonder getrouwd te zijn, barstten ze in lachen uit. Ze kregen helemaal te veel toen ze hoorden dat twee mannen en/of twee vrouwen kunnen samenleven/trouwen en dat zelfs kinderen gerealiseerd kunnen worden. Ook de sterke familieband en het diepe geloof kwamen ter sprake. Voor deze mensen is het onbegrijpelijk dat wij daar 'losser' mee omgaan.
Ook kwam het aidsprobleem ter sprake. 'Birthcontrol' zou een oplossing zijn, maar dat blijkt niet bespreekbaar te zijn. We passeerden de 'Ushongu Hills'. Aankomst in Adikpo bij St. Ann's parochie en St. Monica's hospital (het ziekenhuis waar zuster Dorothy werkt). Hier bezochten we eerst de Holy Rosary Convent (het klooster waar zuster Dorothy woont). Ze heette ons welkom en liet het klooster zien. We kregen iets te drinken en aten brood. Vervolgens gingen we naar het parochiehuis waar we kennis maakten met Father Peter; een zeer humoristische priester. Hij was wel eens in Canada en Europa geweest, dus hij begreep dat wij diverse cultuurshocks doormaakten, alsmede dat we geen Fufu meer aten. Hij vond het verstandig dat we onze eigen grenzen aangaven. Wat Fufu met ons deed, had kaas met hem gedaan. Dus iedereen gebruikte de Fufu-lunch en wij dronken slechts water en knabbelden op enkele nootjes.
Hierna volgde de rondleiding over het terrein, die verzorgd werd door zuster Dorothy. We bekeken de lagere school, de middelbare school en het ziekenhuis. Leerlingen en patiënten vonden het een eer als je foto's van hen maakte (terwijl wij ons hoogst bezwaard voelden en overal toestemming vroegen). We vielen compleet stil! Van de beelden werd je niet vrolijk. Mensen die maanden buiten voor het ziekenhuis op de grond liggen in afwachting van hulp. We moesten ons in de arm knijpen om te beseffen dat we niet droomden. Er was net een baby geboren en we mochten moeder (een jong meisje) en kind zien. Toen de baby begon te huilen, zei zuster Dorothy: 'Welcome to the world of trouble'! De foto's spreken voor zich. Hier zijn geen woorden voor. Op de terugweg werd geconstateerd dat de auto behoorlijk benzine lekte. Provisorisch werd dit op een chaotische binnenplaats gerepareerd. Het was de plek waar koningin Elisabeth in de Tweede Wereldoorlog was geland. In de volksmond werd deze plek dan ook ' Londen' genoemd. In de verte zagen we de grens met Kameroen. Langs de kant van de weg sinasappels gekocht (geschild uiteraard!) Om 17.30 uur waren we terug. Opgefrist, opgeruimd, gegeten en getypt. (Iedere keer hetzelfde stramien).
We zitten een beetje in een dip en fantaseren over een schoon toilet en een schoon huis. De klamme warmte mat af (zeker tussen 18.00 en 20.00 uur).
Tijdens toiletbezoek viel de stroom weer eens uit en moest de zaklamp uitkomst bieden. Vanavond ging het licht niet om 22.00 uur uit, maar zelfs al om 21.45 uur. Ben stootte zich aan de rand van het bed en moest op zoek naar een pleister. Toen bleek dat ook een hoofdlamp heel handig kan zijn!

24 september 2004
Slecht geslapen. Even wennen wellicht aan het nieuwe muskietennnet: Van 4-puntsbevestiging naar 1-puntsbevestiging; dus minder binnenruimte. Ook allebei wat buikklachten. Dus Moses….Stop a.u.b. 's morgens met eieren bakken. Dit werd accoord bevonden. Maar wat schetst onze verbazing? In plaats van eieren had hij voor die twee witneuzen frites gebakken; 's morgens om 7.30 uur!!!! O, wat kun je dan toch zin hebben in een volkoren boterham met kaas! Tussen 7.00 en 9.00 uur is het zo vochtig warm, dat een douche nemen geen enkel effect blijkt te hebben.
Hierna gevraagd of de generator aan mocht, zodat Dees nog een uurtje op de laptop kon werken. Ben maakte een wandeling en zag dat de leerlingen van de middelbare school zelf het terrein van de compound schoonhielden: Keep MSM clean! (Mount St. Michiel's). Omstreeks 10.00 uur kwamen Jonathan en zijn vriend Alex ons ophalen om naar Vandelkya te gaan. Voor vertrek werden er verschillende foto's gemaakt. Men vond het leuk als de 'white one's' tussen de 'black one's' stonden. Dus de pose werd als volgt: Barnabas(zwart)-Dees(wit)-Jonathan(zwart)-Ben(wit)-Alex(zwart). Het was heel merkwaardig dat Moses 300 Naira aan ons vroeg, zodat hij medicijnen bij de apotheek kon kopen. Hij bleek last van zijn rug te hebben. Toen we hem een briefje van 500 Naira gaven, zeiden we tegen elkaar: Zouden we 200 Naira terugzien? We gingen tanken en de benzine was 5 Naira duurder geworden t.o.v. gisteren. Bij een benzinepomp kijk je je ogen al uit. Het bedrag wordt niet aangegeven en er staan zeker 25 oude bromfietsen om zo'n pomp opgesteld. In het cybercafé in Gboko e-mails gecheckt. In Adikpo zuster Dorothy opgehaald en toen verder richting Vandelkya. We gingen naar de St. Franciscusschool voor doven en blinden en maakten kennis met zuster Eunice en zuster Brigitte. Jonathan en Alex speelden onderwijl een potje 'dar': een typisch Afrikaans spelletje. De zusters lieten vier dove kinderen komen (3 jongens en 1 meisje). Zuster Eunice en de kinderen communiceerden in gebarentaal met elkaar. De kinderen moesten hun naam, leeftijd en school aan ons ' vertellen'. Wij vroegen naar hun toekomstwens. Een jongen wilde wiskundeleraar worden; de tweede jongen wilde de middelbare school afmaken; voor het meisje was de toekomst nog open en de laatste jongen wilde heel graag bij de zusters op de Franciscusschool blijven. Deze laatste jongen (James) kwam heel angstig en verwilderd over. Zuster Eunice vertelde dat het een straatkind was; door iedereen verlaten; ze had hem letterlijk van de straat opgepikt. Niet alleen wij, maar ook Jonathan (de chauffeur) en Alex (zijn vriend) waren erg onder de indruk. Het is heel normaal dat ziekenhuizen en scholen zonder financiële steun van de overheid moeten functioneren. De kerken bieden dan de helpende hand. Het volgende bezoek was op bestuurlijk niveau. We bezochten de 'Deputy Chairman of the local government'; een soort gouverneur van de provincie. Met deze Donald Kparev hadden we een goed gesprek. Als er blanken op bezoek komen, wordt dit gezien als pr voor Nigeria. Tevens werden we gewaarschuwd voor criminaliteit. Met de gouverneur gingen we naar het plaatselijke hotel; want niets is goed genoeg voor gasten. We kregen iets te drinken en voor de gasten werd een televisie aangezet. (Heel hard!) Bij ons zou je juist een televisie uitzetten als er bezoek kwam.
Er werd gegeten: Een soort pepersoep voor de Afrikanen en rundvlees voor de blanken. Tijdens het eten werd het symbool van de natie besproken. Dit is de 'foodbasket': een mand vol met groenten en fruit; teken dat er genoeg te eten is).
Vervolgens werden de problemen van Nigeria besproken. Externe factoren: Het land wordt leeggezogen door het buitenland. (Voor een dollar kun je in Nigeria veel kopen). Men geeft Europa nog altijd de schuld van de problemen. Interne factoren: Het grote aantal inwoners, gerelateerd aan de diversiteit (bijv. 250 lokale talen). Inclusief de dialecten zit je op 480 talen. Natuurlijk is de corruptie ook een hele belangrijke interne factor. W e namen afscheid van de gouverneur en brachten zuster Dorothy terug naar haar woon-en werkplek. Gedurende de dag hadden we haar gevraagd of het mogelijk was dat Dees in het laboratorium geprikt kon worden (met onze eigen naald en spuit a.u.b.!), omdat ze opnieuw gestoken was door de malariamug. Het laboratorium was echter net gesloten. Wellicht een andere keer. We moesten beloven dat we haar nog gedag zouden komen zeggen, voordat we het land zouden verlaten. Bovendien wilde ze ons adres hebben. We gaven een donatie in euro's ('Help the poor') en we werden omhelsd, terwijl ze maar bleef uitroepen: "God bless you"; "God bless you". De terugreis naar Aliade werd aanvaard. Op de terugweg getankt en werd de ' mechanic village' bezocht: een schroothoop van oude auto's. Hier werd de benzinelek van gisteren en een luchtfilter gerepareerd. Volgens ons is autorijden in Nigeria gevaarlijker dan vliegen. Als je in Nigeria kunt rijden, dan kun je over de hele wereld rijden. Autorijden in Nigeria is laagvliegen!
Vervolg terugreis. Omstreeks 19.00 uur waren we "thuis". Alex vroeg nu ook om ons adres. We gaan er vanuit dat we deze docent Engels kunnen vertrouwen, maar we namen ons voor om nu niemand meer ons adres te geven.

25 september 2004
Na het ontbijt kwam Moses de medicatie laten zien die hij gekocht had van onze 500 Naira. Hoewel hij de 200 Naira niet had teruggegeven (medicatie kostte namelijk 300 Naira), vonden we het wel leuk dat hij er in ieder geval nog op terugkwam. Thomas had onze was gedaan. Omstreeks 8.30 uur kwam John Atoba terug van de meeting, in gezelschap van andere paters. We vertelden de belevenissen van afgelopen week en hij brainstormde met ons over de planning voor de aankomende tijd. Om 10.00 uur zouden we naar een mis gaan. Maar niet zomaar een mis. De H. Petrus en Pauluskerk in Aliade vierde de opening en de wijding van het parochiehuis door de bisschop. Tevens werd gevierd dat de pastor uit de parochie ter plekke 7 jaar werkzaam was. (SS Peter & Paul Parish Aliade celebrates the dedication of the Parish house by Most Reverend Athanasius Atule Usuh and the 7th Priestly Anniversary of Reverend Father James I. Akpagher CSSp). Zo'n duizend mensen woonden de viering bij. Het zingen, het dansen, het offeren was weer één spektakel! De open monden, de starende blikken en de VIP-behandelingen voor twee blanken zullen nooit wennen. In de kerk kregen we de beste plaatsen en we werden welkom geheten. We moesten gaan staan en te midden van al die mensen kun je niets anders doen dan vriendelijk lachen. Na de mis ging iedereen in optocht naar het nieuwe parochiehuis. We weten inmiddels dat religie-ceremonie-traditie en hiërarchie erg belangrijk zijn in Afrika, maar wat er gebeurde tijdens de wandeling van de kerk naar het parochiehuis is onbeschrijfelijk. Slechts de 'happy few' mochten met de neus vooraan staan tijdens de opening van het parochiehuis. En jawel hoor……….

De hele mensenmassa week uiteen en de twee blanken werden naar voren geleid, samen met de bisschop, de priesters en de chiefs (stamhoofden). Duizenden zwarte mensen die een haag vormden, die klapten, lachten en dansten, die ons toejuichten, zwaaiden en aanraakten. Het is niet uit te leggen aan de bevolking dat wij iedereen gelijk achten. Dat begrijpen ze echt niet. Je bent wit, dus je bent heel speciaal! Sommige kinderen hadden nog nooit een blanke gezien. Toen wij ze wilden aanhalen, schrokken ze enorm en renden weg. Je wordt door iedereen uitgenodigd om te komen eten; ze willen het lokale voedsel voor je bereiden (TIV-food). Als je vriendelijk het aanbod afslaat, zeggen ze dat ze ook op de hoogte zijn van 'white men's food', dus als je dat liever hebt……………….
Met het doorknippen van drie linten (Vader-Zoon en Heilige Geest) was de opening een feit. Hierna werd het parochiehuis bekeken en werd er (samen met de bisschop) gegeten en gedronken. Wederom slechts voor de 'happy few' en wederom waren de witneuzen van de partij. Iedereen vraagt waar je vandaan komt. We hebben gemerkt dat het woord 'Holland' vaak opgepikt wordt als 'Poland' en dan begint men over de paus te praten. ('The Netherlands' dus in het vervolg). We spraken met de bisschop en er werden foto's gemaakt. De bisschop nodigde ons uit voor een lunch a.s. maandag in Makurdi. Niet te geloven! Gisteren zat je te lunchen met de gouverneur; maandag ga je lunchen bij de bisschop. We werden voorgesteld aan veel hooggeplaatsten, aten en dronken. Plotseling verscheen de pers. Eerst werd gevraagd naar onze namen; vervolgens werd een foto gemaakt. Deze was bestemd voor een religieuze, regionale krant. ('The Catholic Star'). Of dat nog niet genoeg was,
verscheen ook nog de lokale televisie en moest Dees in haar beste Engels en voor de vuist weg een interview geven. Ook moesten de 'VIP's' allemaal op de foto. We snakten inmiddels naar rust en anonimiteit, maar daar was geen sprake van.
Na de lunch ging het programma verder in een soort buurthuis.
De VIP's (ja het wordt afgezaagd…..ook de twee blanken), moesten op een verhoging plaatsnemen en de andere mensen zaten een verdieping lager. O, wat voelden we ons ongemakkelijk! Vele mensen klampten ons aan en wilden ons adres hebben. Uit zelfbescherming moesten we dit wel weigeren. Vele anderen wilden met ons op de foto. Het programma was middagvullend: receptie, gebeden, introduktie gasten, vele (gast)sprekers (alles geschiedde in de lokale taal; het TIV), donaties die gegeven werden terwijl men danste. Ook wij werden uitgenodigd om mee te dansen. Het papieren geld wordt door de gever op het hoofd, tegen de wang, of het gezicht geplakt/gegooid van de ontvanger. Hoewel we niets verstonden van wat men zei, was het geweldig om alles gade te slaan. Echter………..inmiddels was het 16.00 uur (we waren er al vanaf 10.00 uur); het was bloedheet en we werden moe van al die aandacht. Op een gegeven moment stelde John Atoba voor om te gaan. Hoewel het nog niet was afgelopen, maakten we dankbaar gebruik van zijn voorstel. Maar weggaan ging niet zonder slag of stoot. Honderden zwarte kindertjes renden achter ons aan. Iedereen wilde op de foto. Toen we 'thuis' kwamen hebben we ons opgefrist, iets gedronken, geschreven, getypt en gekletst. We praten over de meest uiteenlopende dingen. Wist je bijvoorbeeld dat het niet nodig blijkt te zijn om in Nigeria een examen af te leggen als je een rijbewijs wilt halen? Je geeft gewoon geld, vult een formulier in en dan heb je je rijbewijs. Simple like that!

26 september 2004
Vandaag besloten we om 'thuis' te blijven, zodat er gewerkt kon worden aan het reisverslag. Toch proberen om niet teveel achter te raken. De dagen zijn behoorlijk vol; er is nauwelijks rust. De hitte, het eten, de slechte voorzieningen, de enge beesten, het Engels praten zorgen ervoor dat je moe wordt. Dus vandaag geven we even onze grenzen aan.
Toen we dit quasi nonchalant vertelden, zagen we dat het personeel schrok. Op zondag niet naar de kerk gaan is voor deze mensen niet te bevatten. Het geloof speelt een enorme rol in het dagelijkse leven van de bevolking. Toch besloten we om bij ons standpunt te blijven. (We hebben nog nooit zoveel in de kerk gezeten als de afgelopen 2 weken!) Dus……typen, typen, typen vandaag. Ben praatte met John, met een nichtje en ging alvast een paar woorden op papier zetten voor de bisschop. Wat was namelijk het geval? Morgen gaan we lunchen bij de bisschop! Soms moeten we onszelf in de arm knijpen om te beseffen dat het allemaal geen droom is. We leren en zien heel veel. Je krijgt veel cultuurshocks te verwerken. Samen praten we hier veel over.

De blanken krijgen voortdurend een voorkeursbehandeling, maar moeten wel onder begeleiding op pad. Lijkt tegenstrijdig! We krijgen de schuld van de slavernij, de kolonialisering en de genocide. De bevolking is gastvrij; dit heeft te maken met
hun cultuur. Echter, er zijn altijd mensen met criminele bedoelingen; vandaar de begeleiding. Hoger opgeleiden kennen de geschiedenis en weten dat de blanken hun land hebben leeggezogen. Ze weten echter ook dat ze de blanken nodig hebben om uit het economische dal te komen. Dus ook de hoger opgeleiden proberen de blanken te vriend te houden.
Tijdens het eten kregen we wijn. John Atoba vertelde dat de bisschop hem gevraagd had of de Nederlanders wijn dronken en zo ja, welke wijn de gasten lekker zouden vinden. Niet te geloven!
Terwijl Dees aan het reisverslag werkte, las Ben in een Nederlands blaadje. Het artikel ging over grijze en groene stroom.
Hij kon het niet meer opbrengen om verder te lezen, omdat Dees net het verzoek had gekregen te stoppen met typen. Dit om de generator te sparen. Op zo'n moment botsen de twee werelden enorm!
's Avonds het eerste gedeelte van het reisverslag opgeslagen op diskette en koffers ingepakt.

27 september 2004
Geen stroom. Met de zaklamp onder de douche. Om 7.00 uur toch maar eens naar de kapel gegaan. Duizendpoten vergezelden ons. Het ongedierte is hier twee maatjes groter dan bij ons! 8.15 uur: Vertrek (John, Rafaël, Ben, Dees). Bandenspanning auto werd gecontroleerd en er werd getankt. Onderweg lijkt het één grote werkplaats: iedereen sleutelt aan brommers en auto's. Allereerst gingen we naar een cybercafé in Makurdi, waar we omstreeks 9.00 uur -9.15 uur arriveerden. Dit betekent dus een klein uur rijden om je mails op te halen en een diskette te verzenden. (Vergelijk: Venlo-Nijmegen). Twee uur op internet kostte 500 Naira (ongeveer 3 Euro). De plaatselijke bevolking kan dit niet betalen. Hierna werden er vier autobanden, een brandblusser en een gevarendriehoek gekocht. Ben zag dat in de kofferbak drie grote plastic tassen lagen vol met bankbiljetten. Naar de markt gegaan en geld gewisseld. Je kunt in Nigeria namelijk niet naar een bank gaan, omdat alle geldhandelingen cash verlopen.

Vervolgens stond de lunch bij de bisschop op het programma. Eerst gingen we naar zijn kantoor. We spraken met de 'director communication'. Dit is ook een priester. Hij gaf ons een door hem gesigneerde krant, die maandelijks verschijnt en bestemd is voor de parochiehuizen. (Catholic Star). Ook gingen we iets drinken bij een priester die al 43 jaar in Nigeria werkte en oorspronkelijk afkomstig was uit Ierland. Daarna naar het huis van de bisschop gegaan. Ook hier weer iets gedronken en geluncht met de priester, die verantwoordelijk is voor de pr. Later kennis gemaakt met een priester, die van origine uit de Verenigde Staten kwam. Helaas liet de bisschop zich verontschuldigen, wegens vermoeidheidsklachten. Hij had namelijk onlangs een conferentie georganiseerd voor alle bisschoppen van het hele land.

Nauwelijks bekomen van al deze bijzondere ontmoetingen, werd een stop gemaakt bij de kleermaker. In het begin van ons verblijf bij John Atoba hadden we hem op de markt van Makurdi verblijd met 2 blouses/kaftans (dachten we). Wat bleek vandaag? Dat waren (nog) geen kaftans; het was slechts de stof. Tot onze verbazing werden de maten van Ben en Dees opgemeten en bleek dat John zijn stof gebruikte om kaftans voor ons van te laten maken.
Via zijn mobiele telefoon had John weer een volgende afspraak geregeld. Deze priester bleek niet thuis te zijn. Overal waar John Atoba komt, gaan alle deuren open. Onnodig te melden dat wij daar ons voordeel mee doen. Op de terugweg naar 'huis' vonden er nog diverse grappige incidenten plaats:
Een collega-priester van John (die wij inmiddels meerdere keren hadden ontmoet), kreeg geld toegestopt door John. Hij stak zijn hoofd door het autoraampje en zei lachend: "I have got the money for today". Op zijn vraag: "How do you do?" antwoordde hij zelf: "It is hot today". Hij zag aan onze gezichten dat wij het smeltpunt bijna bereikt hadden.
Hierna werd er gestopt, omdat John een telefoonkaart moest kopen. De gevraagde te hoge prijs leverde bij John een boze reactie op. Het schelden in het TIV (lokale taal) had een bijzondere intonatie.
Tenslotte: Vanwege een fotostop stapte Ben uit de auto en werd vrijwel meteen aangesproken door een man: "Hello Ben; I know you from church". Hij bood spontaan een stuk van zijn afgekloven maïskolf aan.
De hartelijkheid van de mensen voelt als een warme deken (en het is al zo warm!).
Om 17.00 uur waren we weer terug. Opgefrist en koffers ingepakt. Morgenvroeg vertrekken we richting Noorden. We gaan een week naar Yola. En natuurlijk weer geschreven. Gekletst met Barnabas, Rafaël en Jonathan. Boodschappen aangenomen voor John; hij was vanavond namelijk afwezig en verschillende mensen kwamen langs om hem te spreken. Vroeg naar bed!

28 september 2004
We vertrokken om 6.45 uur naar Yola, waar we de hele week zouden blijven. Een weekje geen Aliade; een weekje geen geluid (slaan met een steen op een ijzeren plaat) om 5.30 uur: het teken dat de interne leerlingen van St. Michaels Secondary School moeten opstaan. Ook het inmiddels vertrouwde tweede signaal zouden we een weekje missen: Om 6.00 uur het signaal voor het ochtendgebed. Wat een discipline!
John en Barnabas zwaaiden ons uit. Voor Rafaël, Ben en Dees begon een lange autorit (ongeveer 7 à 8 uur). Getankt. Onderweg zagen we veel kinderen in uniform, op weg naar school. Omdat er geen voet-en fietspaden zijn, lopen ze langs de kant van de weg. Plotseling reed Rafaël van de weg af en de auto verdween in hoog struikgewas, om te stoppen op een armoedig binnenplaatsje waar enkele schamele hutjes stonden (het merendeel van leem en stro). Zeer trots keek hij ons aan en zei: "Here is where I live". We waren in Makurdi. We maakten kennis met zijn vader. Het krioelde van de kinderen. De hele familie bleek woonachtig te zijn op deze plek. Opeens verscheen Jonathan. Hij stelde ons voor aan zijn vader (dezelfde man die geïntroduceerd was als zijnde de vader van Rafaël). Maar dat betekende dus dat Jonathan en Rafaël broers waren. Daar kwamen we dus achter na bijna twee weken! Niemand vertelt je dat. (Overigens, hoewel ze dezelfde vader hebben, is de kans groot dat ze niet dezelfde moeder hebben, omdat een Afrikaanse man meerdere vrouwen mag hebben). Jonathan bleek 4 kinderen te hebben; Rafaël 2. We maakten kennis met de vrouw van Jonathan. De vrouw van Rafaël was op het land aan het werken. Er werden foto's gemaakt. Om het ijs te breken besloot Dees om haar naam (en die van Ben) op een betonnen verhoging te schrijven met het stoepkrijt uit Nederland. Goed voorbeeld deed goed volgen. Iedere keer als Dees vroeg: "Who wants to write his/her name?" kwam er wel een zwart snoetje naar je toe, dat begon te schrijven. Binnen een mum van tijd was de stoep opgefleurd met namen. Het kwam goed uit dat sommige stukken krijt gebroken waren. Op deze manier kon er beter gedeeld worden. Om iedereen bij de aktiviteit te betrekken, beloofde Dees dat je het stuk krijt mocht houden als je je naam had opgeschreven. Een kind zó blij te zien met een stuk krijt geeft een heel speciaal gevoel. Je gaat hier echt 'back to basic!'

Na afscheid genomen te hebben, reed Jonathan een stukje mee. Hij werd afgezet op zijn werk in Makurdi. Rafaël, Ben en Dees reden verder. Onderweg is veel te zien.
Overal opschriften in de berm: 'Deeper life' 'Bible church'. Het geloof speelt een onvoorstelbare belangrijke rol in het leven van de mensen. Langs de weg lag cassave te drogen. Overal leerlingen in uniform die met een soort kapmessen gras moesten maaien op het schoolterrein. Ook zien we vaak kinderen langs de kant van de weg, die zich vermaken met een (auto)band en deze met een stukje hout vooruit rollen. Wat kan het leven simpel zijn! Overal borden langs de weg: Yes Fuel; Yes Gaz; Yes Kero(sine) , om aan te geven dat brandstof voorradig is.
Iedereen is bezig op zijn eigen manier. Er wordt heel wat afgesjouwd (vooral door vrouwen). Hoewel kruiwagens als transportmiddel fungeren, blijkt het hoofd transportmiddel nummer één te zijn: Manden, schalen vol met bananen, yam, cassave e.d.
Soms verdiepingen hoog; takkenbossen maken het beeld compleet. Veel politiecontroles onderweg. De weg wordt dan afgebakend door complete boomstammen. Een automobilist die aangehouden werd, gooide een bankbiljet naar buiten en mocht doorrijden. (Corruption kills a nation!) Onderweg vertelde Ben dat er gisterenavond op onze kamer een hagedis had gezeten van zeker 30 cm.lang. Dees had dit niet gezien, omdat zij elders in het gebouw was. Ben had dus wijselijk z'n mond maar gehouden en het beest weggejaagd. Blij dat we vandaag de bush verlaten en richting town gaan. Vervolg autorit. Plasstop gemaakt na 3 uur rijden in een Holy Ghost House. De chauffeur vindt het heel normaal om deze autorit van ongeveer 7 à 8 uur non-stop te volbrengen. (Vergelijk: Venlo-Midden-Frankrijk). Toen wij hem vertelden dat er in ons land geadviseerd wordt om na 2 uur rijden een kwartier te rusten, lachte hij vriendelijk, doch begrijpen doet hij het niet.
Een Afrikaan verdraagt waar een Westerling klaagt!!!!!

Verder maar weer! Het wordt steeds warmer; een beginnende hoofdpijn dient zich aan en de honger begint te knagen. Maar……gewoon doorzetten! Het wegdek is heel slecht. Langs de kant van de weg liggen stapels hout te wachten op vrouwen die deze vrachten op hun hoofd mogen vervoeren. Even claxonneren voor een geit die de weg oversteekt. Open karren, oude vrachtwagens, volgepakt met mensen, koeien en spullen passeren de revue. Voor de mensen is dit een goedkope manier van reizen. Kilometer na kilometer wordt afgelegd. Overal sjouwende kinderen met takkenbossen; overal koeien die worden voortgedreven; overal kleurrijke kleding.
Plotseling slaat het weer om. Het begint overvloedig te regenen. De cassave die langs de weg lag te drogen, wordt in allerijl bij elkaar geveegd. Er volgde een oorverdovende onweersknal. Het leek wel een bomexplosie. Ben en Dees schrokken zich rot; de 'driver' reed ongestoord verder: Verstand op nul en blik op oneindig. Tankstop. We werden omringd door zo'n 25 schapen; veel gehandicapten op oude houten krukken en kinderen die door het autoraampje spullen probeerden te verkopen. Toen Ben de chauffeur geld gaf, keken al die donkere ogen naar de bankbiljetten. Vreselijk! Dit zal nooit wennen! Het wegdek werd steeds slechter. De omgeving werd bergachtig. We kwamen door Jalingo; 'Headcapital of Taraba-state'. Hier gingen we een hapje eten. (Voor 3 personen: 950 Naira =ongeveer 6 Euro). Nog 2 uur rijden…….en onder welke omstandigheden……….
Het wegdek was zo goed als onbegaanbaar: kuilen in de weg; koeien, schapen, geiten op de weg. We gaan richting Noorden: Daar leven de Haussa en de Fulani. Velen leven als nomaden. Hier wonen ook de moslims. De eerste moskee werd aanschouwd. Aankomst Yola om 16.15 uur. (Holy Ghost Fathers St. Mary's parish Diocese of Yola). We maakten kennis met pater Terry Cassey: Een blanke priester afkomstig uit Manchester, die al bijna 30 jaar in Afrika werkt. We installeerden ons op onze kamers. Jawel: Gescheiden slapen! Maar….er is stroom! Er hangt ook een muskietennet boven het bed; er zit muskietengaas aan de buitenkant en we krijgen bussen om te kunnen spuiten tegen de muggen. 's Avonds gegeten met de priester en tevens een fijn gesprek gevoerd.

29 september 2004
Even een rondje voorstellen: Terry Cassey is dus de priester; Martin is de kok en
Simon is de chauffeur. Aangezien de parochiekerk nauw verbonden is met de school, die er tegenover ligt en beiden dezelfde naam dragen (St. Mary's), is ook het personeel van de school nauw betrokken bij het parochiegebeuren. Michael van de administratie werkt zowel voor de kerk als voor de school. Het hoofd van de school heet ook Michael. Albert, de godsdienstleraar, is degene die ons vaak begeleidt.
Verder is regelmatig Emmanuel, de priester-student aanwezig. Hij loopt momenteel stage en doet wat pastoraal werk en assisteert de priester in de kerk. Als laatste zien we vaak Patrick, een student 'banking finance'. Deze student wordt compleet onderhouden door Father Cassey.
's Morgens is er geen vaste tijd om te ontbijten; omstreeks 13.30 uur is de lunch en omstreeks 19.30 uur het avondeten. Net als in Aliade wordt er 2x warm gegeten; is men op de hoogte van het 'white men's food' en staan de hele dag door de koele drankjes tot onze beschikking.
Voor het ontbijt Rafaël geld gegeven om een reparatie aan de auto te kunnen uitvoeren. Ontbeten.

Hierna werd de kleuterschool en de lagere school bezocht. (St. Mary's Christian Religious Instructions Nursery & Primary School P.O. Box 1422 Yola Town Adamawa State Nigeria. Hoofd van de school: Michael Udealor. Mikeudealor@yahoo.com). De leerlingen van de St. Mary's school zijn ongeveer tussen de 3 en 12 jaar. Eerst bezochten we drie kleuterklassen. We werden door de kinderen luidkeels begroet. Er werd volop gezongen en geklapt voor ons. De kleintjes waren om op te vreten! Er zat een tweeling tussen (2 kleine jongetjes samen op 1 stoel). Het hoofd van de school vertelde dat de moeder was gestorven bij de geboorte van de tweeling. Cultureel is bepaald dat een tweeling op voorhand niet geaccepteerd wordt. Deze tweeling kreeg de schuld van het overlijden van hun moeder en moest volgens de traditie gedood worden. De vader van de kinderen wil ook niets van zijn zoontjes weten, omdat ook hij vindt dat de tweeling verantwoordelijk is voor de dood van zijn vrouw. Uiteindelijk zijn de jongetjes gered door 'The Holy Ghost Fathers' en een leerkracht van school heeft de broertjes geadopteerd. De direkteur vertelde dat de school geen financiële steun van de overheid krijgt. Sterker nog……..Hij moet jaarlijks 15.000 Naira betalen (ongeveer 100 Euro) om lessen te kunnen blijven geven. Ook liet hij doorschemeren dat er behoefte was aan speeltoestellen, sportmaterialen e.d. Deze school komt dus zeker op onze website te staan, onder de link: 'donaties'.De direkteur was erg blij met dit initiatief. We werden overstelpt met: "God bless you". Ook alle klassen van de lagere school werden bezocht. Hier deelden we cadeautjes uit: Pennen, potloden, stiften en armbandjes die ze zelf d.m.v. een tekening in elkaar moesten zetten. Dees deed een exemplaar voor en de bedoeling werd uitgelegd. De dankbare gezichtjes zullen we niet snel vergeten. De discipline is enorm. Als je binnenkomt staan alle kinders op en in koor klinkt het: "Goodmorning". Als je dan vraagt: "How are you?", zegt de hele klas in koor: "Fine; thank you!"
Ze maken een kleine buiging, gaan door de knieën, hand op de borst en zeggen allemaal tegelijk: "You are welcome!" Als je weggaat wordt er uitbundig gezwaaid.
Overigens, het "You are welcome" horen we al 2 weken. Overal waar we verschijnen, klinkt : "You are welcome!"
Deze school leek ons de perfekte plek om te voldoen aan het verzoek van een Pools meisje, woonachtig in Nederland, om haar adres uit te delen, omdat ze wil schrijven met een Afrikaans meisje.
Na het bezoek aan de school nam pater Terry Cassey ons mee naar de 'Franciscan sisters' (2 religieuze verpleegkundigen, oorspronkelijk afkomstig uit Singapore). Bij hen dronken we thee en maakten nader kennis. Toen we later nog even terugliepen naar de school, vlogen alle kindertjes op ons af en riepen 'father' tegen Ben en 'aunty' tegen Dees. Ze wilden allemaal hand in hand met je lopen. We kwamen handen tekort!
's Middags met Rafaël en Michael van kantoor naar een internetcafé gegaan. Mails e.d. checken, maar ook even een paar Nederlandse kranten lezen. Alles wat je dan leest lijkt zo onbelangrijk, als je hier de dagelijkse 'struggle for life' ziet.
Tegen het einde van de middag vertrokken we onder leiding van pater Terry Cassey voor een autotocht in de omgeving. We zagen o.a. een 'police children school' en reden door de township. De varkens in Nederland leven onder betere omstandigheden dan de mensen hier.

Ook bezochten we nog het parochiehuis St. Joseph. Ja, we zullen weten dat we bij de priesters van de 'Holy Ghost' zijn. Aan kerken en parochiehuizen geen gebrek!
Aangezien er laat gegeten wordt, vliegen de avonden voorbij: We frissen ons op; we smeren ons in met Deet en spuiten tegen de muggen. Er wordt samen iets gedronken; er wordt gegeten; geschreven en getypt. Vanavond de gemaakte foto's bekeken. Ook gesproken met een student 'banking finance'. Deze jongeman (Patrick) wordt volledig onderhouden door Father Cassey. Patrick vertelde dat de priester werkelijk alles afgeeft wat hij heeft. Ook vertelde hij over de economie in Nigeria: Maar liefst 85% van de bevolking is werkloos.

30 september 2004
Opnieuw Rafaël geld gegeven om de zoveelste reparatie aan de auto te kunnen laten uitvoeren. Je zou het idee krijgen dat hij het er om doet. ('Witte geef geld'). Echter…de auto is in slechte staat en hij vertelt of laat zien wat eraan mankeert. Ook de brandstof is niet aan te slepen. Hoewel wij in principe de benzine betalen, blijven concrete afspraken daarover achterwege. Vanmorgen naar een cybercafé geweest om de foto's op een cd-rom te plaatsen en een selectie hieruit te versturen naar de webmaster. Vanaf vandaag staan er dus foto's op onze website. Foto's op een cd-rom zetten ging niet van een Afrikaans leien dakje, omdat de juiste software ontbrak. Speciaal voor ons werd het softwarepakket Nero geïnstalleerd. Bij het verzenden van de foto's bleek dat de bestanden te groot waren. Er werd gecomprimeerd en 33 foto's werden in 3x verzonden. Dit alles gebeurde onder supervisie van de eigenaar: Zeer vriendelijk en behulpzaam. Bij het verlaten van de zaak wilde hij van betalen niets weten. Sterker nog: Hij gaf ons 2 cd-roms cadeau. Wederom een voorbeeld van Nigeriaanse gastvrijheid.

Voor de lunch hebben we ballonnen uitgedeeld aan de kindertjes. Deze leerlingen van de St. Mary's school bezoeken vaak het terrein van de St. Mary's parochiekerk. Hier in Yola liggen school en kerk tegenover elkaar; in Aliade naast elkaar. Toch is er hier in Yola meer contact met de kinderen en het personeel van school en kerk. Het parochiehuis van Father Cassey is een echt inloop-huis. Dit geeft een hele gezellige sfeer. Er zijn altijd wel groepen mensen en/of kinderen aanwezig die praten, zingen en/of bidden. Wij zijn vaak sprakeloos over de warme manier waarop mensen hier met elkaar omgaan. Father Cassey is zeer gezien!

Hij bekommert zich om de daklozen. Deze zwervers verblijven 's nachts in de hal van het parochiehuis. 's Morgens krijgen ze geld toegestopt. Maar we zien ook regelmatig dat deze blanke priester geld geeft aan bedelaars. En de kleintjes van de St. Mary's school worden ook niet vergeten. Ze hangen allemaal aan zijn broek en om zijn nek.
Onnodig te melden dat onze ballonnen gretig aftrek vonden. Binnen een fractie van enkele minuten waren we door onze voorraad heen. (75 ballonnen). Ook pennen die we nog over hadden, waren in een mum van tijd uitgedeeld. Deze kinderen hebben werkelijk niets en kun je nog met alles blij maken. Geluncht. Getankt.

's Middags richting bush vertrokken, als voorproefje op morgen. De bush is de favoriete plek van Father Cassey. Chauffeur Simon (die veel rij-ervaring heeft in de bush) en godsdienstleraar Albert vergezelden ons. Behendig stuurde Simon de four-wheel-drive-jeep door de bush en reed daarbij ook dwars door rivieren heen.
De diverse bush-bewoners die we hebben ontmoet, waren meestal bereid om hun onderkomen te laten zien. We kregen hierdoor een goede indruk van het leven in de bush.. De 'pictures' zullen heel speciaal worden. Het leven in de bush is volledig self-supporting. Alles wat geconsumeerd wordt, wordt zelf verbouwd. Alles wat 'over' is, wordt verkocht op de markt. Vandaar dat we iedereen zien sjouwen met produkten op hun hoofd. Op de terugweg gingen niet alleen wij door de rivier, maar ook een paar honderd koeien. Ons eerste woord in de lokale taal (het Haussa) leerden we vandaag: 'Sannu'. Dit betekent: 'Hallo'. Een korte, indrukwekkende kennismaking met de bush, die morgen wordt vervolgd (maar dan onder politie-escorte). 's Avonds in de buitenlucht een viering bijgewoond: Mensen en kinderen van de St. Mary's parochie en school, die samenkomen. Samen zingen met de twee blanken; koekjes krijgen van Father Cassey. Kortom: een kinderfeest.
Ongevraagd heeft de priester nieuwe stoelen, een bank en een tapijt ontvangen. Het bestaande meubilair was echter nog in goede staat. We waren het er allemaal over eens dat dit verspilling van geld was. Geld dat hier zoveel beter besteed had kunnen worden!

1 oktober 2004
Independence day vandaag. (1 oktober 1960): Nigeria is vandaag 44 jaar onafhankelijk! Wij krijgen vandaag de 'real bush experience'! Yadim staat op het programma. Met de chauffeur van Father Cassey (Simon) en de kok (Martin) en onze eigen chauffeur (d.w.z. de chauffeur van John Atoba) Rafaël vertrokken we om 7.30 uur. Voor vertrek een briefje onder de deur geschoven bij Michael van kantoor, i.v.m. laptop-problemen. De Afrikaanse koelbox voor de lunch ging achter in de laadbak van de jeep mee. De weg was bar en boos; met de jeep dwars door de bush en door rivieren. Het water spatte alle kanten op! Onbegaanbare paden werden door de four-wheel-drive-jeep moeiteloos genomen. Het humeur van de chauffeur werd steeds beter naarmate de weg slechter werd. Plezier in je werk in optima forma! Af en toe sprong er gewoon iemand achter in de laadbak van de jeep om een eindje mee te rijden. Maar waar bleef de politie-escorte? Verstaan wij West-Europeanen daar wellicht iets anders onder? Inderdaad! Politie-escorte betekent hier dat er langs de weg op gevaarlijke plaatsen politieposten staan. We zagen o.a. een politie-agent op een fiets met in zijn hand een machinegeweer dat groter was dan de fiets! De aanvallen van roversbenden zijn nu onder controle, omdat de regering de roversbenden geld geeft. De omgeving was schitterend! Bergen, bergen, bergen…. zover het oog kon reiken.

Allebei hadden we last van onze keel. Het resultaat van veel autorijden met raampjes open, waarbij de afgelopen weken waarschijnlijk veel smerige uitlaatgassen zijn ingeademd. Luchtverontreiniging is hier een groot probleem!
Omstreeks 9.15 uur arriveerden we bij het parochiehuis St.Patrick; onze schuilplek voor vandaag. De huidige priester-bewoner was op vakantie en wij mochten vandaag dit onderkomen gebruiken om te eten en te drinken en uit te rusten. Na een kop koffie kregen we onder leiding van twee jonge bush-bewoners een rondleiding. Eén van de knapen vertelde dat zijn ouders gestorven waren en dat hij zo graag naar school wilde, maar geen geld had. Dit soort verhalen horen we de hele dag. Omdat de bush volledig self-supporting is, waren de jongens goed op de hoogte van de namen van gewassen, vruchten e.d. Zo lieten ze ons bijvoorbeeld 'millet' zien (gierst); pumpkin (pompoen) en pawpaw (papaja). Ook vertelden ze ons dat de moslims en de christenen hier vreedzaam naast elkaar leven. De bush-bewoners vonden het bijzonder om twee blanken te zien.
De meesten wilden met je op de foto; een enkeling werd bang en rende weg.
We zagen veel mensen met littekenversieringen in hun gezicht.
Op het einde van de wandeling (in de brandende zon) hadden de jongens nog iets bijzonders in petto: Bush-vrouwen zonder kleren; slechts gehuld in bladeren!
De oudste ging op de foto: 1 tand in de mond; (gerimpeld) vel over been!
Het was een mooie, maar warme, vermoeiende tocht, ondanks het feit dat de jongens onze spullen droegen. De thee en het brood in het parochiehuis waren welverdiend!

We vonden het vreemd dat iedereen plotseling weg was: de chauffeur, de kok en de jongens die ons hadden rondgeleid. Wij kregen het gevoel dat we gedropt waren in het parochiehuis, samen met onze eigen chauffeur. Grappig te melden dat Rafaël (een Nigeriaan) niet kan communiceren met Simon en Martin (beiden Nigeriaan). Rafaël spreekt namelijk de lokale taal Tiv en Simon en Martin spreken Haussa. In de omgeving waar we nu vertoeven leven verschillende 'tribes' (stammen): De Haussa; de Fulani en de Verre. (Verre betekent 'friend'). Nigeria is verdeeld in vier regio's: -Onitsha-Makurdi-Okuru en Ekiti en bestaat verder uit ongeveer 36 staten. We spraken met het personeel van het parochiehuis. Na 2 uur daar gezeten te hebben, besloten we om het personeel te activeren om de chauffeur weer op te trommelen. We begrijpen er niets van: Er is geen programma; niemand weet wat de bedoeling is. Als je iets vraagt wordt het initiatief bij jezelf gelegd. Alles is mogelijk; niets is een probleem; geen moeite is teveel, maar als de blanken niet tot aktie overgaan gebeurt er gewoon niets!!! Dit schijnt een typisch Afrikaans trekje te zijn!!! Behoorlijk irritant voor een West-Europeaan! Kwestie van wennen?
We nemen ons voor dit vanavond eens te bespreken met Father Cassey. Hij ziet ons namelijk worstelen met de 2 werelden die constant botsen.
In totaal 3 uur gewacht in het parochiehuis. Om 15.30 uur vertrokken we. We gingen naar een plek, waar alleen aan ons schedels werden getoond: 2 schedels van gestorven heidenen die uit respect worden herinnerd en worden bewaard in een grote pot. We moesten lang wachten op het grote moment, omdat alleen de 'chief' (het stamhoofd) de pot mag openen.
16.45 uur werd de terugreis aanvaard, waar we omstreeks 18.15-18.30 uur arriveerden. Doodmoe! Als de kinderen je zien vliegen ze op je af en beginnen te zingen. En zo ging weer een leerzame dag voorbij. We snakken naar een vrije dag. Misschien voorstellen om een dag langer in Yola te blijven?

Gepraat met Father Cassey over de 'mixed feelings'. Hij zei dat we 2 dingen moesten leren: Relaxen en bevelen geven. Als je je personeel niet kunt commanderen, dan zul je gefrustreerd door het Afrikaanse leven gaan. De chauffeur en de kok hadden bij jullie moeten blijven. Je bent veel te aardig geweest. Je had de autosleutels moeten pakken. Nu zijn ze gewoon op bezoek gegaan bij vrienden en hebben jullie uren laten wachten.
Conclusie: Frustration belongs to the experience!!!!!

Terug